«Budźma biełarusami» — 10 hadoŭ. Što atrymałasia, a što nie. 10 faktaŭ pra kampaniju
1 kastryčnika spaŭniajecca 10 hadoŭ ahulnabiełaruskaj hramadzianskaj kulturnickaj kampanii «Budźma biełarusami», meta jakoj — «pahłybleńnie nacyjanalnaj identyčnaści biełarusaŭ». Z dapamohaj kaardynatarak kampanii Aleny Makoŭskaj i Niny Šydłoŭskaj, a taksama kamunikacyjnaha kansultanta Andreja Ezeryna Svaboda sabrała 10 faktaŭ pra kampaniju.
A potym paŭstała pytańnie: ci kožny hod šukać niejkija jubilei, znakavyja padziei, ci ŭsio ž taki arhanizavać niejkuju kampaniju, jakaja b dapamahła biełarusam paznajomicca ź biełaruskaj kulturaj, z najlepšymi jaje dasiahnieńniami.
1. Da startu «Budźma biełarusami» padšturchnuła 90-hodździe abviaščeńnia BNR
Alena Makoŭskaja ŭspaminaje, jak u 2007 hodzie ŭ Zhurtavańnia biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna» źjaviŭsia pilotny prajekt — nabližałasia 90-hodździe BNR.
«I chaciełasia vynieści hetaje śviatkavańnie za miežy palityčnaha farmatu, kab jano pajšło šyrej, kab ludzi, niezaležna ad roznych palityčnych pohladaŭ, razumieli značnaść i vartaść hetych padziej. I ciaham niekalkich miesiacaŭ my ładzili litaraturnyja, muzyčnyja, kulturnickija imprezy ŭ Miensku i rehijonach, źviazanyja mienavita ź jubilejem BNR.
Napačatku bajalisia, što daviadziecca ź Miensku arhanizoŭvać imprezy ŭ rehijonach. A intares paŭsiul byŭ nastolki vialiki! Dla nas było adkryćcio, nakolki była vysokaja cikavaść, zapatrabavanaść, intares, i my zrazumieli, što idziom pravilnym šlacham», — kaža Alena.
Kancert da siamihadovaha jubileju prajektu «Tuzin hitoŭ. Pierazahruzka»
Nina Šydłoŭskaja dadaje, što na nivie biełaruskaj kultury pracavała šmat arhanizacyj, ale hetaja praca vyhladała dla niezaanhažavanych ludziej bolš jak kropkavaja, razroźnienaja, a ŭ peŭny peryjad hramadzka-palityčnaha žyćcia jašče i jak vielmi palityzavanaja.
«I niekatoryja aścierahalisia, pabojvalisia da hetaha dałučacca. I tamu na hetym pazytyvie — 90-hodździe BNR — mienavita praz kulturna-aśvietnickuju akcyju my imknulisia prademanstravać, što biełaruskaja kultura — heta jakraz toj padmurak (jak u histaryčnaj retraspektyvie, tak i ŭ sučasny peryjad), jaki daje apiryšča dla niezaležnaści sučasnaj Biełarusi. I tady, ubačyŭšy pazytyŭ, vodhuki ludziej, zacikaŭlenaść, zadumalisia, jakim čynam praciahnuć.
I čarhovym razam, kali my jechali ŭ vypravu, nas asianiła, što treba pačynać novuju ahulnanacyjanalnuju kampaniju ŭnutry Biełarusi», — raskazała Nina Šydłoŭskaja.
2. Čamu dzień narodzinaŭ «Budźma» 1 kastryčnika
Kaardynatary kažuć, što spačatku jany planavali zapuścić kampaniju ŭviesnu 2008 hodu, adrazu ž paśla śviatkavańnia 90-hodździa BNR.
«Ale ŭ krainie byli inšyja palityčnyja kampanii, parlamenckija vybary, i my vyrašyli nia źmiešvacca ź imi, a iści asobna. I, jak tolki skončylisia ŭsie vybary, tady my i startanuli z kampanijaj. 1 kastryčnika 2008 hodu adbyłasia pres-kanferencyja, na jakoj my zajavili, što «Budźma biełarusami» pačynajecca; pra jaje mety i zadačy. Napačatku było składana, davodziłasia eksperymentavać, zajmacca vynachodnictvam.
Pačynali z kulturnych mierapryjemstvaŭ, imprezaŭ, kancertaŭ — dałučalisia inšyja ludzi, inicyjatyvy. Ale zadača — vyjści na inšy ŭzrovień, pryciahvać ludziej, prasoŭvać trend biełaruskaha jak sučasnaha i perspektyŭnaha. Pieršyja 2 hady źbirali adnadumcaŭ, partneraŭ — dziasiatak arhanizacyj pahadzilisia z nami pracavać pad takim mocnym lozunham».
3. Chto prydumaŭ nazvu «Budźma biełarusami»?
Alena Makoŭskaja kaža, što heta była kalektyŭnaja, kalehijalnaja praca. Pačynała prykładna 10 arhanizacyj i inicyjatyŭ, źbiralisia razam i prydumlali. Było šmat sprečak, nie adzin mocny mazhavy šturm.
«Byli analahi i z ukrainskaj «budźma». Nam chaciełasia štości stanoŭčaje, histaryčna biełaruskaje i samaśćviardžalnaje. I nam zdajecca, što my znajšli pravilnaje rašeńnie. Tak što heta kalektyŭny vybar, kankretnaha aŭtarstva niama», — pryznajecca kaardynatarka kampanii.
A potym asoby kampanii pačali šukać prymietniki: «Budźma admietnymi», «Budźma kreatyŭnymi», «Budźma tvorčymi» «Budźma niepaŭtornymi», «Budźma ŭpartymi!», «Budźma nieabyjakavymi», «Budźma zachoplenymi», «Budźma adkaznymi», «Budźma natchnialnymi», «Budźma sumlennymi», «Budźma začaravanymi», «Budźma pryhožymi», «Budźma zakachanymi» i jašče niekalki dziasiatkaŭ prymietnikaŭ…
4. «Budźma» ŭpieršyniu vyjšła z admietnaj vizualnaj pradukcyjaj
Ludzi, jakija chacieli pakazać, što jany ź Biełarusi, stanavilisia, tak by mović na dva roznyja polusy: albo apranali štości z «Pahoniaj» i bieła-čyrvona-biełaje, albo kolery dziaržaŭnaha ściaha.
«A pasiarod nie było ničoha. I dla ludziej, jakija nie chacieli demanstravać svaje palityčnyja pohlady, my zrabili prapanovu, što moža być pasiaredzinie — biełaruskim, nacyjanalnym. Kali raspracoŭvali lahatyp kampanii, było vielmi važna, kab jon pieraklikaŭsia z historyjaj, z vyšyvanymi arnamentami. I voś hetaja forma pikselaŭ, kvadracikaŭ — jana vielmi hnutkaja i sučasnaja, źviazvaje z kamputarnaj epochaj, vielmi zručna kampanavać, budavać roznyja vobrazy», — kaža Alena Makoŭskaja.
Nina Šydłoŭskaja pryhadała historyju, jak jana jeździła ŭ Bieraście na prezentacyju kampanii, sustrakałasia z čynavienstvam, tłumačyła, z čym «Budźma» zachodzić u ich prastoru.
«Prezentacyja była z pryhožymi fatazdymkami, dzie z nami ŭsiaśvietna viadomaja firma Husqvarna fest «Adnak!» adkryvaje, raspaviała ŭsio ŭ pazytyvie. Pytańnie było praktyčna adno: «A čamu ŭ vas symbolika ŭ bieła-čyrvonych kolerach?» Ja admatała niekalki fatazdymkaŭ nazad, zapytałasia: «Vy ŭ lesie časta byvajecie? Tam šlahbaŭmy pieraścierahalnyja taksama bieła-čyrvonyja. Heta taksama naturalna dla našaj prastory».
5. Talent źbirać vakoł siabie cikavych ludziej
Kamunikacyjny kansultant Andrej Ezeryn adznačaje, što padmurak, na jakim staić «Budźma» — heta asablivy talent źbirać vakoł siabie cikavych ludziej.
«Z samaha pačatku kampanija pracavała z najlepšymi. Mnie pašancavała, maju honar, što i mianie siudy dałučyli. Kamanda sapraŭdy prabiła vielmi cikavyja rečy — upieršyniu ŭ Biełarusi.
Mnie zdajecca, što mienavita «Budźma» vyjšła z hieta i stała ščylna, surjozna, stratehična pracavać, naprykład, ź biznesam. Adzin z samych mocnych prykładaŭ — heta festyval «Adnak!» — vielmi składany prajekt, na takich prajektach pasivieć možna! «Adnak!» nie adbyŭsia b bieź biznesoŭcy Siarhieja Skarachoda, jakoha ja pryciahnuŭ u kamandu. A mianie dałučyŭ da «Budźma» Sieviaryn Kviatkoŭski.
«Kolki cikavych žurnalistaŭ, fatohrafaŭ dałučylisia da kampanii, bo kali stvarali jaki-niebudź pradukt, vielmi važnaja była jakaść. Kali biełaruskaje, biełaruskamoŭnaje — jano pavinna być super! I adbyvałasia synerhija: my vučylisia ŭ ich, jany — u nas», — dadaje Alena Makoŭskaja.
Andrej Ezeryn pieraličyŭ tolki niekatoryja prajekty i asoby: muzykaŭ Lavona Volskaha, Źmitra Vajciuškieviča, Alaksandra Pamidorava, Ramana Arłova, litarataraŭ Uładzimiera Arłova, Viktara Marcinoviča, mastactvaznaŭcu Siarhieja Chareŭskaha, z dapamohaj jakoha «Budźma» vydała pieršuju knižku — pra mienski kvartał Asmałoŭku.
6. Festyval biełaruskamoŭnaj reklamy «Adnak!»
U 2010 hodzie «Budźma» zładziła Pieršy festyval biełaruskamoŭnaj reklamy i kamunikacyj, jaki staŭ tradycyjnym — sioleta adbudziecca ŭžo vośmy raz.
Kaardynatary pryhadali pieršuju pres-kanferencyju pierad festyvalem u straŭni «Kamianica», dzie siadzieli vielmi napružanyja, naściarožanyja biznesoŭcy, reklamisty, jakija kazali, što «biełaruskaja mova — heta kab vyłučycca, jana vykarystoŭvajecca jak instrument, reklama pa-biełarusku nia maje perspektyvy». A jakraz napiaredadni praviali sacyjalahičnaje daśledavańnie, i 51% biełarusaŭ adkazali, što hatovy atrymlivać infarmacyju pa-biełarusku.
«Moža być, jany nie hatovyja aktyŭna razmaŭlać, ale pasiŭna ŭsprymać biełaruskuju movu hatovyja. Ja kažu: davajcie pracavać na ich. Vy ž reklamisty — prahresiŭnyja, kreatyŭnyja, vy ž pavinny hetuju płyń ruchać!», — kaža Alena Makoŭskaja.
Dałučylisia biznesoŭcy — kiraŭnik resursu marketing.by Siarhiej Skarachod razam z «Budźma biełarusami» staŭ prasoŭvać i raskručvać festyval, jon praniksia, ščyra pastaviŭsia, jamu było cikava — zusim nie merkantylnyja mety byli.
«A praz festyvali Siarhiej Skarachod dapamoh dahrukacca da biznes-asiarodku z našaj biełaruščynaj. Kali my pačynali, u bolšaści hramadzkich arhanizacyj nie było zvyčki pracavać tak, jak pracuje biznes-struktura — z dakładnymi vytrymanymi paśladoŭnymi krokami, kamunikacyjaj padčas mierapryjemstva, postkamunikacyjaj, arhanizacyjaj pracy ŭ ofisie i hetak dalej.
Dziakuj Andreju, my i ŭ jaho navučalisia mnohim padychodam i instrumentam ź biznesu. I my ŭžo ad našych partneraŭ z hramadzkich arhanizacyj časam patrabavali bolš arhanizavanaj paśladoŭnaj pracy. Bo biznes-mechanizmy zadumany dla dasiahnieńnia efektu, a nia tolki dla pracesu. My i sami vučylisia karystacca, i inšych vučyli», — dadaje Nina Šydłoŭskaja.
7. «Budźma» zapuściła Cmoka
Najlepšaja baskietbolnaja kamanda Biełarusi pierajmienavanaja ŭ «Cmokaŭ», ułady Lepielu abmiarkoŭvajuć cmoka ŭ jakaści symbalu rajonu i piaty hod ładziać fest «U hości da lepielskaha cmoka», a na ŭzroŭni Mienharvykankamu abmiarkoŭvajecca prajekt Trajeckaha mosta z hetymi mityčnymi istotami.
«Samyja paśpiachovyja prajekty — systemnyja. Vobraz, jaki zapuściła «Budźma» z kampanijaj «U pošukach cmoka», pajšoŭ u narod. Heta była meta kampanii — kab hetaj nacyjanalnaj hlebaj ludzi karystalisia», — kaža Nina Šydłoŭskaja.
Choć napačatku ŭsie adčuvali, što ideja z cmokam była avanturnaj, ale jana zachapiła ŭsich pravakacyjnaściu, naviznoj, a jašče tym, što cmok — hieroj šmatlikich biełaruskich mitaŭ, lehiendaŭ i padańniaŭ.
«Baskietbolny klub «Minsk-2006» sam vyjšaŭ na nas. Padčas prezentacyi prajektu «Ŭ pošukach cmoka» da nas pryjšoŭ trener Alaksandar Kul. Jon nastolki prasiaknuŭsia i zachapiŭsia samoj idejaj cmoka, jaki adlustroŭvaje płast historyi Biełarusi! A baskietbalisty tady planavali zrabić rebrendynh kamandy. I Kul zapytaŭsia, ci nia suprać my, kab jany ŭziali cmoka, jakoha my «vyvieli na pavierchniu», i ŭvasobili i jak nazvu, i jak styl svajoj kamandy», — zhadaŭ Andrej Ezeryn.
I ciapier usie infarmacyjnyja resursy «Cmokaŭ» pracujuć taksama i na «Budźmu» — biłbordy, reklama.
8. «Budźma» zrabiła mulcik «Budźma Biełarusami»
Ciapier mulciki źjaŭlajucca kožny hod. A ŭ 2011 hodzie heta była padzieja, revalucyjnaja reč — z punktu hledžańnia śmiełaha padychodu.
«Spačatku multfilm zadumvaŭsia jak karparatyŭnaje videa ab idejach kampanii «Budźma biełarusami». A ŭrešcie heta stała mesydžam peŭnaha času, a nia tolki kampanii. Ale šlach byŭ składany. Była składanaść sfarmavać ideju. Reklamnyja arhanizacyi nas nie razumieli: voś kali robiš dla banku, zrazumieła: bank daje peŭny servis. A jak pakazać, što biełarus stanovicca biełarusam, kali pačynaje canić movu, kulturu, jak adbyvajecca tranfarmacyja?» — uspaminaje Alena Makoŭskaja.
A Nina Šydłoŭskaja adznačaje mienavita čałaviečy faktar — tady syšlisia zorki.
«Cudoŭna na toj momant atrymałasia supaści pa niejkich adčuvańniach času, prastory i patreby ź Julaj Laškievič i Julaj Rudzickaj. I tam byli Lavon Volski i Alaksandar Pamidoraŭ! Ideja padciahnuła patrebnych ludziej», — kaža Nina Šydłoŭskaja.
Andrej Ezeryn dadaje, što siońnia na adnym dychańni hladzicca hety multfilm. A byli i ciažkija momanty — usie ž tvorčyja ludzi. Da taho ž čakali, što chutka pryjduć pa hety mult.
Darečy, mulcik pierakładzieny na 7 movaŭ śvietu, a tym liku na anhielskuju, švedzkuju.
9. U «Budźmy» čaściakom kraduć słohany i «pazyčajuć» idei
Ale ŭ kaardynataraŭ kampanii asablivaj kryŭdy niama, kaža Nina Šydłoŭskaja.
«Tut miaža vielmi tonkaja. Bo, z adnaho boku, my ž usiudy deklarujem i źjaŭlajemsia prychilnikami taho, kab našy idei sparadžali vał inšych idej. Ale byli takija momanty, kali nachabna i žorstka ŭ nas krali, «pazyčali». Skažam tak, «zaimstvovali»: «Kultura — heta toje, što nas abjadnoŭvaje» — bačyli biłbordy dziaržaŭnyja? A pieršy naš plakat, jaki Michał Aniempadystaŭ rabiŭ: «Budźma biełarusami — heta toje, što nas abjadnoŭvaje i robić unikalnymi».
I dziakuj Bohu, što choć takim čynam jano idzie ŭ hałovy ludziej, pašyrajecca. My nie zaŭsiody majem mahčymaść sami raźmiaścić heta na biłbordzie, a dziaržava hety lozunh uziała i pašyraje», — pierakananyja kaardynatary kampanii.
Nina Šydłoŭskaja dadaje, što napačatku jany vielmi pilna, žorstka sačyli, dzie vykarystoŭvajecca lahatyp «Budźmy» — na jakich akcyjach, bo pryncypovym momantam była jakaść mierapryjemstva.
«Skočvacca ŭ palityzavany sehment my nie chacieli, kali zamachnulisia dać pazytyŭ biełaruščynie ŭ hałovach niezaanhažavanych ludziej. U pieršyja hady kanflikty byli navat ź siabroŭskimi, partnerskimi strukturami, jakija nie razumieli, čamu my suprać vykarystańnia našaha lahatypu. U nas nie vypadkovy lahatyp, nie vypadkovaje spałučeńnie koleraŭ, i nam vielmi važna, kab heta zakładałasia ŭ padśviadomaść biełarusaŭ», — tłumačyć Nina Šydłoŭskaja.
10. Što nie atrymałasia?
«Nie atrymałasia, kab praz 10 hadoŭ kožny biełarus skazaŭ: «Tak, ja karystajusia tolki biełaruskaj movaj, baču historyju Biełarusi ŭ retraspektyvie eŭrapiejskaj i hetak dalej», — kaža Alena Makoŭskaja.
Šmat čaho nie atrymałasia i pa drobiaziach, ale nia ŭsie pracoŭnyja momanty, nieparazumieńni atrymlivali rozhałas.
«My nikoli nie rabili infarmacyjnaj nahody z taho, što nam dzieści admovili ŭ pamiaškańni, zabaranili mierapryjemstva. A było roznaje: i zabaraniali, i nie puskali, da hetaha času byvajuć nieparazumieńni ź miascovymi administracyjami. Byŭ peryjad, kali nas nie prapuskali ni praź jakija abchodnyja šlachi, nie prapuskali reklamu navat kulturnych, muzyčnych imprezaŭ u metro — na naziemnych afišach možna, u metro nielha. Usialakaje byvała», — dadaje Nina Šydłoŭskaja.
