Dačka Ivana Šamiakina: «Nikoli nie zajmałasia haspadarkaj, zatoje maju bolš za 500 publikacyj»
Siońnia ŭ nas niezvyčajnaja hierainia rubryki «Piać rečaŭ».
Pierakładčyca, litaraturny krytyk, vykładčyca, prafiesarka, doktarka fiłałahičnych navuk, dačka kłasika biełaruskaj litaratury Ivana Šamiakina — Taćciana Ivanaŭna Šamiakina.
U Taćciany Ivanaŭny ad 1974 hoda ŭ pracoŭnaj knizie tolki adzin zapis pra toje, što jana pryniataja na pracu ŭ BDU.
«Paśla mianialisia tolki kafiedry, — kaža Taćciana Ivanaŭna, — a toje, što ja źviažu svajo žyćcio ź fiłałohijaj, ja viedała ź dziacinstva».
Ź fiłałohijaj svajo žyćcio źviazali i dźvie rodnyja siastry Taćciany Šamiakinaj, i abiedźvie dački — Maryja i Słaviana.
Vychoŭvacca ŭ siamji kłasika litaratury i nie stać litaratarkaj — dziŭna. Tym bolš, kali Ivan Šamiakin daviedaŭsia, što jaho pierakładčyki na ruskuju movu nie zusim sumlennyja ludzi, paprasiŭ dačku samoj zaniacca pierakładami jaho tvoraŭ.
«Vaźmu tvoj bol» — samy znakamity tataŭ raman, ale bolš za ŭsio ja lublu tvor «Tryvožnaje ščaście»
«Kniha, jakuju ja trymaju ŭ rukach, śviedčańnie majho 20-hadovaha supracoŭnictva z baćkam», — kaža Taćciana Šamiakina.
A zdaryŭsia hety tvorčy sajuz absalutna vypadkova.
«Za raman «Hłybokaja płyń» Šamiakin atrymaŭ Stalinskuju premiju. Viadoma, takich aŭtaraŭ aktyŭna drukavali i pierakładali. A pakolki baćka byŭ aŭtaram pładavitym, u jaho byli navat svaje stałyja pierakładčyki. Heta leninhradcy Arsienij Astroŭski i Pavieł Kabzareŭski. Jany pačynali pracavać jašče, zdajecca, da revalucyi. Vybitnyja pierakładčyki, jakija, na žal, pajšli z žyćcia. Tady baćku svaje pasłuhi stali prapanoŭvać maskvičy».
Treba dadać, što praca pierakładčyka ŭ toj čas była spravaj davoli prybytkovaj. Aŭtar atrymlivaŭ 60% ad hanararu, pierakładčyk — 40%.
«Dyk voś, absalutna vypadkova Šamiakin daviedaŭsia, što adzin z maskoŭskich pierakładčykaŭ addaje kavałki tvoraŭ svaim studentam. Tyja ich pierakładali za niejkija kapiejki, a 40% hanararu zabiraŭ sabie toj «pierakładčyk». Tady baćka prapanavaŭ pierakładać mnie».
Taćciana pierakłała na ruskuju movu 10 ramanaŭ Ivana Šamiakina, a taksama apovieści i pjesu.
Na sustreču pryniesła hety raman ź dźviuch pryčyn. Pieršaja — pierakład aŭtaryzavany. Heta značyć, jaho vyčytvaŭ i ŭzhadniaŭ sam aŭtar. A pa-druhoje, heta adzin z samych viadomych ramanaŭ Ivana Šamiakina.
«Viadomy, tamu što pa im źniaty kinafilm. Režysior filma — Michaił Ptašuk, ź jakim naša siamja była dobra znajomaja, jon žyŭ pa susiedstvie. I tak trahična i niedarečna zahinuŭ. Pajechaŭ atrymlivać «Niku» ŭ Maskvu, pasvaryŭsia z žonkaj, i hetaja avaryja…»
A lubimy tvor u Taćciany — «Tryvožnaje ščaście».
«Jaho i baćka lubiŭ bolš za inšyja. Jon dla mianie vielmi znakavy, ja pamiataju, jak baćka pačynaŭ nad im pracavać. Heta ž aŭtabijahrafičnaja historyja maładych mamy i taty. Chacia sam Šamiakin kazaŭ, što ŭ tvory 70% vydumki. Na toje jon i Šamiakin. Ja naohuł liču, što Ivan Piatrovič — adzin z samych lepšych u biełaruskaj litaratury siužetčykaŭ. Jon umieŭ zakrucić siužet».
Upryhožańnie ź Pieru
«Usie maje kalehi viedajuć, što ja našu hetaje ŭpryhožańnie z oniksu amal zaŭsiody. U jaho takaja historyja. U baćki byŭ frantavy siabar, Vital Vacłavavič Volski. Vielmi hieraičny čałaviek, jon atrymaŭ zorku Hieroja Savieckaha Sajuza. Paśla vajny šmat vučyŭsia, abaraniŭ doktarskuju dysiertacyju. Byŭ dyrektaram Instytuta Łacinskaj Amieryki ŭ Maskvie. Ja jaho dobra pamiataju. Nieardynarny čałaviek. Volski viedaŭ usich palityčnych dziejačaŭ Łacinskaj Amieryki, siabravaŭ z tahačasnym prezidentam Mieksiki.
Niekatoryja rysy Vitala Volskaha ŭvasoblenyja ŭ peŭnych vobrazach baćkavych knih. Naprykład, u ramanie «Zienit».
Upryhožańnie, jakoje pakazvaje Taćciana Šamiakina, Vital Volski pryvioz u padarunak maci našaj hieraini z samaho Pieru.
«Hetaj padviescy ŭžo hadoŭ 40. Jaje nasiła mama, paśla ŭ spadčynu pieradała mnie».
Škatułka ad muža, ź jakim sioleta mahli adznačać załatoje viasielle
Škatułku, u jakoj Taćciana Šamiakina pryniesła na sustreču ŭpryhožańnie ź Pieru, padaryŭ joj jaje tady jašče budučy muž Viačasłaŭ Viktaravič.
«Na kuferčyku vielmi simvaličnaja vyjava. Heta matyvy z uładzimirskich miescaŭ Rasii. Adtul baćki majho muža. Jany pryjechali z Rasii adrazu paśla vajny. Spačatku adnaŭlali Maładziečna, paśla Minsk. My siabravali ź dziacinstva, abmieńvalisia knihami. Na trecim kursie pažanilisia. U hetym žniŭni było b 50 hadoŭ, jak my razam. Žyli my duša ŭ dušu, nie svarylisia nikoli. Čamu? Tamu što byli sapraŭdnymi siabrami. Viačasłaŭ Viktaravič pamior šeść hadoŭ tamu. Insult».
Škatułku muž padaryŭ Taćcianie na Novy hod.
«Ja ciapier vielmi sumuju pa našych vialikich zastollach. Nas ža ŭ baćkoŭ čaćviora było. Brat i try siastry. Tata z mamaj vielmi haścinnyja byli. Zaŭsiody źbiralisia na śviaty za stałom. Mnie ciapier vielmi hetaha nie chapaje. Ale praz takuju siamiejnaść maje dźvie dački vyraśli zanadta chatnimi. Ciapier pieražyvaju, što ŭnukaŭ niama. Maša i Słaviana ŭsio nijak adarvacca ad nas nie mahli, ad babuli ź dziadulem, paśla ad nas z baćkam. My ž uvieś čas razam, i filmy razam hladzieli i hutaryli paśla, i knižki čytali, i jeździli razam šmat kudy».
Maryja i Słaviana taksama stali fiłołahami, taksama pracujuć u BDU.
«Naradziła ja starejšuju Mašu davoli pozna, u 27 hadoŭ. My z mužam zdorava pahulali ŭ maładości! Naradžała ŭžo tady, kali abaraniła kandydackuju».
Mašu nazvali ŭ honar maci Taćciany Šamiakinaj.
«A kali naradžała Słavianu, ja ŭžo zachaplałasia mifałohijaj. I dumała pra toje, što my z mužam roznych nacyjanalnaściaŭ. I što nas abjadnoŭvaje — heta słavianskaja kultura. Tamu i Słaviana».
Partfielam nie zdradziła ni razu ŭ žyćci
«Hety partfiel, što zaraz našu, padaryli dočki hod tamu. Čamu lubimaja reč? Tamu što ja ŭsio žyćcio, pačynajučy ad škoły, chadziła tolki z partfielami. Nijakich sumačak, nijakich rukzačkoŭ».
Taćciana Ivanaŭna raskazvaje, što hety partfiel jašče nie samy vialiki pa pamierach. Raniej, kali vykładała historyju i teoryju suśvietnaj kultury nasiła ŭ partfieli studentam mastackija albomy.
«Ciapier praściej. Ciapier u mianie ŭsio na fłešcy. Ale ŭ partfieli šmat kašaločkaŭ: u adnym — leki, u druhim — manietki, u trecim — kaśmietyka, u čaćviortym — klučy, u piatym — mabilny telefon».
Šamiakina nie kansiervatarka, a racyjanalnaja
Mabilny telefon — padarunak kalehaŭ na moj 60-hadovy jubilej, 10 hadoŭ tamu. I, viedajecie, za hetyja 10 hadoŭ jon mnie ni razu nie admaŭlaŭ, nie psavaŭsia, nie padvodziŭ».
Zdavałasia b, stary mabilny telefon. Niaŭžo Taćciana Šamiakina takaja kansiervatyŭnaja?
«Šamiakina nie kansiervatar, ja prosta racyjanalna razvažaju. Ciapier ža vy viedajecie, što ŭ śviecie panuje zapłanavanaje sastareńnie. Stvarajucca tavary ź nieapraŭdana karotkim terminam prydatnaści. Vaźmi toj ža mabilny abo zvyčajnuju lampačku. Jany ž robiacca tak, kab chutčej vyjšliz ładu, kab kupić novuju. A takimi mabilnikami, viedaju, mnohija biźniesmieny karystajucca. U takich mabilnikach jašče niama prystasavańnia dla zapisu, jany nie padklučany da internetu i nielha adsačyć, dzie ty».
Taćciana Šamiakina nazyvaje siabie prychilnicaj novaj techniki.
«Jak ja mahu nie prymać sučasnaść, kali my vielmi maryli pra toje, jak budzie? Jakimi mašynami čałaviectva budzie karystacca, jak budzie vykarystoŭvać techniku na svaju karyść. Ja — fanatka navukovaj fantastyki. Doktarskuju dysiertacyju ja nabirała na kampjutary. A voś na zabavy ŭ internecie mnie vielmi škada času. Kali karystajusia, to tolki dla taho, kab chutka ŭspomnić proźvišča, jakoje zabyłasia, abo inicyjały čałavieka. I jašče nie mahu čytać na ekranie. U hetym płanie ja prychilnica papiarovych knih i časopisaŭ. Da hetaha šmat čaho vypisvaju. I «Połymia», i «Nioman», i «Rodnaje słova», «Nauka i rielihija», «Nauka i žizń», «Znanije siła», «Čudiesa i priklučienija».
A jašče Taćciana Ivanaŭna pryznałasia, što jana ŭsio žyćcio była «vučonaja pani».
«Muž hatavaŭ lepš za mianie, jon, ułasna, i dapamahaŭ mnie zajmacca karjeraj, dočki rana navučylisia absłuhoŭvać siabie. Ja nikoli ŭ žyćci nie zajmałasia haspadarkaj. Zatoje maju bolš za 500 publikacyj».
