Jak dabicca biełaruskamoŭnaha navučańnia: raskazvajuć baćki pieršakłaśnikaŭ baranavickaj himnazii
Baćki pieršych u Baranavičach vučniaŭ, jakija buduć vučycca pa-biełarusku, padzialilisia sa Svabodaj dośviedam i paradami, jak damahčysia adukacyi na biełaruskaj movie.
Hleb Urubleŭski i Bahusłava Małaščanka buduć vučycca pa-biełarusku.
U Baranavičach upieršyniu za šmat hadoŭ źjavicca biełaruskamoŭnaja klasa — u himnazii № 4 buduć navučacca pa-biełarusku 10 pieršaklaśnikaŭ.
Adna ź inicyjatarak arhanizacyi biełaruskamoŭnaj klasy ŭ Baranavičach Taciana Małaščanka kaža, što nia pieršy raz damahajecca biełaruskamoŭnaj adukacyi dla svaich dziaciej. Pieršy raz nie atrymałasia. Sioleta jana ź inšymi baćkami była bolš nastojlivaj i vyniku ŭ pieršuju biełaruskamoŭnuju klasu pojdzie jaje małodšaja dačka Bahusłava.
Taciana pačała listavacca ź dziaržaŭnymi orhanami ab stvareńni biełaruskaj klasy bolš za hod tamu. Napačatku, kaža jana, čynoŭniki adkazvali, što pra adkryćcio klasy zarana kazać. Niekatoryja kiraŭniki ustanovaŭ davodzili, što ŭ ich niama pamiaškańniaŭ dla arhanizacyi biełaruskamoŭnych klasaŭ.
Pieršaje: sabrać hrupu adnadumcaŭ i padać zajavy
12 červienia niekalki baćkoŭ pryjšli ŭ himnaziju № 4, jakaja znachodzicca ŭ centry Baranavičaŭ, dy napisali zajavy na navučańnie pa-biełarusku. Ich sabrałasia dziesiać.
Taciana i Bahusłava Małaščanki.
Maci budučaj pieršaklaśnicy Taciana Małaščanka kaža, što čynoŭniki adukacyi nie čakali, što budzie stolki achvotnych vučycca pa-biełarusku.
«Jany, peŭna, dumali, što pryjdzie tolki try čałavieki. U vyniku nas sabrałasia 10, a mahčyma, budzie navat 11», — kaža Taciana.
Jak jana raskazała, niekatoryja ludzi dałučylisia da ich dziakujučy abviestkam u niezaležnaj presie, inšych viedali raniej, ale ŭ vyniku ŭsie jany ŭparta nastojvali na biełaruskaj adukacyi i adkidali prapanovy na rasiejskamoŭnaje navučańnie.
«Nadakučyła prasić. Tamu ŭ hetym liście my patrabavali, kab vykanali prava našych dziaciej vučycca pa-biełarusku», — kaža Taciana Małaščanka.
Himnazija № 4 znachodzicca ŭ centry Baranavičaŭ.
Druhoje: cisnuć na čynoŭnikaŭ
Paśla biasplonnych pachodaŭ pa kabinetach baćki budučych pieršaklaśnikaŭ 16 lipienia napisali kalektyŭny list na imia ministra adukacyi Biełarusi Ihara Karpienki. U im vykłali svaju historyju pieramoŭ z čynoŭnikami, pracytavali ich adkazy, paviedamili, što dyrektar himnazii nastojvaŭ, kab baćki pierapisali zajavy na rasiejskamoŭnuju adukacyju.
List da ministra atrymaŭsia emacyjnym.
«Niaŭžo dla 10 maleńkich biełarusikaŭ, baćki jakich advažylisia zajavić pra svoj nacyjanalny honar i hodnaść, u rajonnym centry znoŭ nia mohuć znajści miesca?!
U toj momant, kali pieršyja asoby krainy vykazvajucca ŭ padtrymku biełaruskaj movy, vychavańnia nacyi, pradstaŭniki adukacyi na miascovym i abłasnym uzroŭni zusim nie sprabujuć znajści vyjście z vyšejzhadanaj sytuacyi, bo nivodnaj ustanovy ź biełaruskaj movaj u horadzie Baranavičy niama!
Hetym samym nas padšturchoŭvajuć da vykarystańnia inšych sposabaŭ zmahańnia, jakija dazvolać pryciahnuć uvahu biełaruskaj i mižnarodnaj supolnaści da našaj prablemy», — napisali baranavickija baćki ministru adukacyi.
Ministerstva pieranakiravała zvarot u Bieraściejskaje abłasnoje ŭpraŭleńnie adukacyi, adkul užo 30 lipienia pryjšoŭ adkaz, što ŭ 2018/2019 navučalnym hodzie biełaruskamoŭnaja klasa adkryjecca ŭ himnazii № 4 horadu Baranavičy. Tam, dzie i chacieli baćki. Analahičny adkaz potym pryjšoŭ i z Baranavickaha harvykankamu.
Treciaje: nie paddavacca na ŭhavory pierapisać zajavy
Aksana Mikiciuk.
Maci jašče adnoj budučaj pieršaklaśnicy, Aryny, Aksana Mikiciuk kaža, što ŭ škole jaje sprabavali adhavaryć padavać zajavu na biełaruskamoŭnaje navučańnie.
«Ja padavała, napeŭna, treciaj zajavu na biełaruskaje navučańnie. I prahučała, što jak možna nabrać biełaruskuju klasu, kali tut tak šmat rasiejskich dziaciej. Takoje ŭražańnie, što my ŭciskajem niečyja pravy, a našyja dzieci nie majuć prava pa-biełarusku vučycca», — kaža Aksana.
Muž Aksany ŭkrainiec. Siamja 12 hadoŭ žyła ŭ Kijevie, miž saboj karystajucca i ŭkrainskaj movaj, i rasiejskaj, ale baćki pryniali ŭzvažanaje rašeńnie, što, žyvučy ŭ Biełarusi, dzicia musić avałodać i biełaruskaj movaj.
«Kali ja žyła va Ŭkrainie, to vyvučyła ŭkrainskuju movu, tamu što razumieju: čałaviek musić viedać movu toj ziamli, dzie žyvie», — kaža Aksana.
Aksana škaduje, što nia ŭsie razumiejuć važnaść adukacyi na rodnaj movie; asabliva kryŭdna, što časam i svajaki ździŭlajucca rašeńniu addać dzicia ŭ biełaruskuju klasu.
«Ale my zaniali takuju pazycyju — vučycca pa-biełarusku», — kaža Aksana Mikiciuk.
Čaćviortaje: nastojvać na pieravahach biełaruskamoŭnaj adukacyi
Volha Kordaba-Ŭajt z małodšaj dačkoj Ninaj.
Muž Volhi — nikarahuaniec, tamu ŭ žycharki Baranavičaŭ niezvyčajnaje dla Biełarusi proźvišča. U siamji Kordaba-Ŭajt u pieršuju klasu idzie dačka Kiryjana.
«Z baćkam dačka razmaŭlaje pa-anhielsku, sa mnoj — pa-rasiejsku. Ale ja chaču, kab biełaruskuju movu jana viedała abaviazkova. Heta nia prosta vypadkovaje, a pryncypovaje rašeńnie», — kaža Volha.
Sama Volha Kordaba-Ŭajt pa adukacyi — nastaŭnica biełaruskaj movy, jana tłumačyć, što ŭ biełaruskamoŭnaj adukacyi jaje pryvablivaje i toje, što klasa budzie nievialikaja i dzieciam buduć udzialać bolš uvahi.
«Najbolšyja składanaści ŭ stvareńni biełaruskaj klasy byli, napeŭna, praz toje, što my chočam, kab jana była ŭ himnazii ŭ centry horadu. Chacia asabista ja pahadziłasia b vazić dačku i dalej, kab tolki navučańnie było pa-biełarusku», — kaža Volha.
Lizavieta Ŭrubleŭskaja z małodšymi synami Janam i Paŭłam.
U siamji Ŭrubleŭskich try syny, u biełaruskuju klasu idzie starejšy, Hleb. Jaho maci Lizavieta sama skončyła biełaruskuju klasu.
«Ja sama, kali vučyłasia ŭ biełaruskaj škole, jašče nie razumieła, što heta za skarb — rodnaja mova. Ciapier ža vielmi pryjemna razmaŭlać pa-biełarusku. Kali pryjaždžajuć u hości rasiejcy, to prosiać nas pahavaryć pa-biełarusku, dla ich heta takija cikavyja ŭražańni», — kaža Lizavieta.
Urubleŭskaja kaža, što treba rašuča adkidać arhument pra toje, što paśla biełaruskamoŭnaj škoły budzie ciažka vučycca ŭ rasiejskamoŭnym universytecie.
«Paśla biełaruskaj škoły ja skončyła ŭniversytet, i dla mianie tut zusim nia było nijakaj prablemy. Mnie navat heta dapamahała — u vyvučeńni polskaj movy, naprykład», — kaža spadarynia.
Lizavieta kaža, što ščaślivaja ad taho, što ŭdałosia dabicca adkryćcia biełaruskaj klasy ŭ Baranavičach. Ciapier jana časam źbirajecca razam ź inšymi baćkami i dziećmi, kab bavić čas dy bližej paznajomicca da škoły.
