«Ludzi ličać narkamankaj». 13-hadovaja hamialčanka dva hady žyvie z cukrovym dyjabietam I typu
Lekary byli šakavanyja — pakazčyk składaŭ 25 mmol/ł
Dzień insulinazaležnaj školnicy Varvary Hrycavaj i jaje mamy raśpisany pa chvilinach i pačynajecca jašče ŭnačy. Časam, kab pamierać uzrovień cukru, pračynajecca Varvara, ale čaściej načami nie śpić jaje maci Aksana. Varvara — jaje adzinaja dačka, jakuju žančyna vychoŭvaje adna. Baraćba za zdaroŭje dziaŭčynki — hałoŭny sens jaje žyćcia.
Jak viadoma, insulin — heta harmon, jaki vypracoŭvajuć beta-kletki padstraŭnikavaj załozy. Jon panižaje cukar, prymušajučy tkanki zasvojvać hlukozu, z-za čaho jaje kancentracyja ŭ kryvi pamianšajecca. U Varvary ŭ padstraŭnikavaj załozie insulin naohuł nie vypracoŭvajecca.
Zvyšvysoki ŭzrovień cukru ŭ kryvi Varvary vyjavili dva hady tamu.
— U mianie mocna sušyła ŭ rocie, uvieś čas chaciełasia spać, — kaža Varvara. — Tady, napeŭna, u mianie ŭžo byŭ dyjabiet, ale my pakul pra heta nie viedali. Usio vyśvietliłasia, kali ja pajechała ŭ Minsk na konkurs madelaŭ. Tam my zaniali pieršaje miesca, ale ja adčuła siabie vielmi drenna — straciła prytomnaść.
Paśla viartańnia dziaŭčynka dva dni lažała ŭ łožku, amal nie ŭstavała. Atrymaŭšy vyniki analizaŭ, lekary byli šakavanyja — pakazčyk składaŭ 25 mmol/ł, i heta pry normie 3,2-5,5.
— Nie, ja nie płakała, nie chvalavalisia, ja pryniała dyjabiet spakojna, ale była trochi źbiantežana. Mianie padtrymlivała lubimaja mama, chrosny, babula. Usie mnie spačuvali, ale jak by im ni chaciełasia, jany nie mahli mianie vylečyć, — uspaminaje dziaŭčynka pieršyja emocyi, kali daviedałasia pra svaju chvarobu.
Spačatku treba raźličyć insulin, potym kałocca
Z tych časoŭ kantralavać cukar Varvary davodzicca ŭvieś čas.
— Jon moža padać — heta hipahlikiemija. Tady treba pić sok, jaki zaŭsiody pad rukoj, — kaža Varvara. — Kali hetaha nie rabić, cukar moža źnizicca da 0,8 mmol/ł. I tady jość ryzyka ŭpaści ŭ hipahlikiemičnuju komu, nastupstvy jakoj niepradkazalnyja.
Kab hetaha nie adbyłosia, u chatniaj aptečcy siamji na ŭsialaki vypadak majecca adzin fłakončyk hlukahona — harmona, jaki maje supraćlehłaje insulinu dziejańnie.
A siomaj ranicy Varvara kole doŭhi insulin. Taki ž ukoł robicca i ŭviečary — stroha ŭ vyznačany čas. Jon dazvalaje padtrymlivać fonavy ŭzrovień insulinu na praciahu dnia i nočy. A voś kab chutka zabiaśpiečyć u arhaniźmie vialikuju dozu harmona, jakaja patrebna dla zasvajeńnia ježy, robiacca ŭkoły karotkaha abo ultrakarotkaha insulinu pierad ježaj.
Radaść i fizičnaja aktyŭnaść panižajuć cukar
Varvara kaža, što ŭ pryncypie jeści joj možna ŭsio, navat sałodkaje. Adzinaja ŭmova — treba ŭsio pravilna vyličyć i ŭkałocca.
— Mahčyma, sałodkaje padymie cukar, ale potym insulin padziejničaje i jon ŭpadzie, — praciahvaje Varvara. — Uzrovień cukru pavyšaje stres, spałoch. A voś radaść čaściej za ŭsio panižaje ŭzrovień cukru. Jak i fizičnaja aktyŭnaść. Adnak sportam zajmacca mnie nielha. Navat paśla dziesiaci chvilin skačkoŭ na skakałcy ŭ mianie moža zakružycca ŭ hałavie, a potym baleć uvieś dzień.
Pa słovach dziaŭčynki, paśla kožnaha ŭkołu nieabchodna vymiarać uzrovień cukru chacia b kožnyja čatyry hadziny. Varvara robić zamiery pa 25 razoŭ na dzień. Upakoŭki test-pałosak dla hlukomietra pa 50 štuk, jakaja kaštuje 16 rubloŭ, časta nie chapaje navat na dva dni.
Siamja ich kuplaje samastojna. Choć raz u miesiac vydajuć adnu ŭpakoŭku pa recepcie.
Insulin atrymlivajuć biaspłatna. Ale zdarajecca, što farmaceŭtyčnaja kampanija svoječasova jaho nie zakuplaje. U takich situacyjach žyćciova važny preparat davodzicca šukać samim, čaściej u takich ža dyjabietykaŭ.
Mianiać chacia b dva razy na tydzień davodzicca i ihołku ŭ hlukomietry.
Na ščaście zaraz jość mahčymaść vykarystoŭvać pryładu «Frystajł Libra» — heta sistema bieśpierapynnaha manitorynhu hlukozy. Jana macujecca na cieła na dva tydni (potym nieabchodnaja zamiena). Uvieś hety čas abstalavańnie vymiaraje cukar u mižkletkavaj vadkaści. A sčytvaje pakazańni admysłovaja pryłada rydar, jakaja nahadvaje maleńki telefon.
Varvara vykarystoŭvaje hety varyjant kantrolu hlukozy kala hoda. Ciapier joj nie davodzicca marnavać šmat pałosak. Adnak prybora niama ŭ volnym prodažy — jon nie siertyfikavany ŭ Biełarusi. Baćki dziaciej z dyjabietam z usioj krainy stali vieści zbor podpisaŭ za jaho lehalizacyju. Ale sutyknulisia ź inšaj prablemaj — nierazumieńniem navakolnych.
Aksana stała inicyjataram zboru podpisaŭ u Homieli.
— My raźličvali, što ludzi adhuknucca na našu prablemu. Ale hetaha nie adbyłosia, — pryznajecca Aksana. - My vychodzili na vulicy z poŭnym pakietam ŭsich dakumientaŭ, paśviedčańniem invalida, tłumačyli minakam, navošta hety aparat patrebien dyjabietykam. Ale ludzi nam nie vieryli, šmat chto kazaŭ: «Nam heta nie cikava, u nas takoj chvaroby niama».
Zaraz podpisy sabranyja. Dastatkova ich ci nie, pakul nie viadoma.
— U budučyni budzie pravodzicca hramadskaje abmierkavańnie. My vielmi chočam, kab ludzi byli bolš čułymi, — kaža Aksana.
Možna žyć da hłybokaj staraści
U vieraśni Varvara pojdzie ŭ vośmy kłas himnazii № 10. Jana vydatnica, udzielnica i pieramožca šmatlikich alimpijad, zajmałasia ŭ teatry madelaŭ, piša vieršy, apaviadańni, pryhoža maluje.
Ale pryznajecca, časam byvaje vielmi sumna.
— Usie maje palcy ŭ dzirkach. Na žyvacie, rukach, nahach — usiudy ślady ad injekcyj. Ty pačynaješ ŭśviedamlać, što ŭsio heta nikoli nie projdzie, i ty nie vyjdzieš na vulicu biez soku na vypadak nizkaha cukru i bieź insulinu, jaki treba budzie ŭvieści na vysoki cukar, — havoryć dziaŭčynka. — Nikudy nie dziecca i ad pohladaŭ, jakija asudžajuć. Časta čuju ŭ svoj adras «narkamanka» abo «mazachistka». Babuli, ubačyŭšy, što ja rablu sabie ŭkoł, chryściacca. Vielmi niepryjemna vysłuchoŭvać mierkavańni ludziej, jakija ničoha pra heta nie viedajuć, jakija kažuć, što «dyjabiet z-za sałodkaha». Druhi typ — tak, ale jaho možna vylečyć. A ŭ mianie — pieršy, heta značyć insulinazaležny.
Byŭ navat vypadak, kali pra budučyniu Varvary adhuknulisia prykładna tak: «Tak tabie ŭžo ŭsio roŭna žyć niadoŭha zastałosia, navošta kudyści pastupać?» Jość i tyja, chto stavić kryž na budučyni dziaŭčynki jak maci: «Navošta pładzić invalidaŭ?» Adnak ludzi z dyjabietam mohuć žyć da hłybokaj staraści, a ryzyki naradžeńnia niezdarovych dziaciej minimalnyja. Kali ŭ baćki dyjabiet I typu, imaviernaść taho, što ŭ dziciaci budzie hetaje ž zachvorvańnie, prykładna šeść adsotkaŭ. U žančyn-dyjabietykaŭ ryzyka i taho mienš — usiaho čatyry pracenty.
Varvara hatova padzialicca svaim nieacennym vopytam ź inšymi na svajoj staroncy ŭ Instagram @varenka.dt.1.
