Top-12 uražańniaŭ z Armienii ad Arcioma Harbaceviča
Žurnalistu «Našaj Nivy» daviałosia pabyvać u Armienii. Voś niekatoryja zanatoŭki, jakija jon adznačyŭ paśla vandroŭki.
1. Armienija — strašna biednaja kraina. Nivodzin sustrety armianin nie sprabavaŭ abaranić svaju krainu, usie tolki žalilisia. Ad biednaty ludzi navat na bienzinie nie jeździać — tolki na hazie. Častka zapravak prosta nie abstalavanaja bienzinavymi kałonkami, bo niama patreby. Za košt hetaha, praŭda, u krainie niedarahoje taksi. «Kali b ja jeździŭ na bienzinie, to cana na pieravozku była b vysokaj, i ja b zusim nijakich hrošaj nie zarablaŭ by», — kažuć taksisty.
Typovy piejzaž dla pravincyjnaha horada
2. Biednata prymaje samyja žachlivyja formy — mnie daviałosia abiedać i viačerać u vypadkovych siemjach. U adnych u kvatery piacipaviarchovaha domu nie było vanny ci dušavoj kabiny, u druhich ža vanna była, praŭda — poŭnaja chałodnaj vady, adkul jany čerpali zbanam vadu i lili jaje na ruki. Na majo pytańnie, ci heta takoje znajomaje biełarusam prafiłaktyčnaje adklučeńnie, jany patłumačyli prosta — doraha płacić za vodapravod, tamu jaho adklučyli. I nie tolki jany, a amal što ŭvieś dom. Heta było ŭ horadzie Vanadzor, dzie žyvuć 90 tysiač čałaviek (heta aficyjna, miascovyja ž kažuć, što nasamreč nie bolš za 70 tysiač).
Ciažka ŭjavić, kab choć u jakim horadzie Biełarusi, choć u jakoj siamji z troch čałaviek, dzie aboje baćkoŭ pracujuć, była takaja situacyja. Pry hetym, haspadar chaty klaŭsia, što pracuje ad ranicy da viečara, za dzień zarablaje niedzie $5-7.
3. Ad biednaty armianie masava ŭciakajuć z krainy. Adnu noč ja pravioŭ u pryvatnym viaskovym domie. Mahło padacca, što tam žyvie vialikaja siamja z unukami. Ale nasamreč nie — u vializnaj chacie žyvuć tolki dvoje piensijanieraŭ, heta prosta ŭ čas čempijanata śvietu ichniaha syna, jaki pracuje kucharam u Sočy, prymusova adpravili ŭ adpačynak i zahadali viarnucca, kali čempijanat skončycca. I jon uziaŭ z saboj siamju pahaściavać u baćkoŭ. Pracavać za miažoj ličycca prestyžnym.
4. Viartaŭsia ŭ Biełaruś ja praz Hruziju, daroha prachodziła praz vysakahornyja rajony Džavachiecii. Pieravažna tam žyvuć armianie, jakija apynulisia tam paśla etničnych čystak XX stahodździa. Na majo pytańnie adnamu z tutejšych, ci nie čas užo viarnucca na Radzimu, toj adkazaŭ: «Z Armienii ŭsie biahuć, a ja pavinien tudy viartacca?»
U hornych rehijonach, dzie niama lesu, sialanie topiać zimoj spresavanym i vysušanym navozam — kiziakami. Heta daje nie tolki śpiecyfičny pach u chacie, ale i adbivajecca na ŭradlivaści ziamli — uhnajeńniaŭ dla pola vychodzić mieniej, adpaviedna, mienšaja ŭradžajnaść.
5. Minsk u paraŭnańni ź Jerevanam — horad chvory na anemiju. Tam navat u budni viečar žyćcio viruje. Ale rabić bolš za dzień u Jerevanie niama čaho. Hety adzin z najstarejšych haradoŭ śvietu amal ničoha nie zachavaŭ ad papiarednich epoch. Uvohule, usio cikavaje ŭ Armienii znachodzicca za horadam.
6. Kaniečnie, u Armienii ceny nižejšyja za našy. Ale treba być aściarožnym, bo supiermarkietaŭ u našym razumieńni tam niamašaka, handal isnuje ŭ drabniejšych formach. Tamu, kali na niečym niama ceńnika, to lepš pajści dalej i znajści miesca, dzie jon budzie — bo na pytańnie pra canie, pryznaŭšy ŭ vas zamiežnika, pradaviec nazavie zavyšanuju. Kab vyžyć, tut na jakija tolki chitryki nie iduć. Tak, adzin taksist, prapanoŭvaŭ svaje pasłuhi takimi słovami «Pajedziem u tur pa krainie. Za žyllo ja zapłaču, za charčavańnie ja zapłaču. Ź ciabie tolki za tur. Kolki? 500 jeŭra».
7. U Armieniii pryhožyja krajavidy. Praŭda, uličycie, što kali vy zachočacie pajechać na hornaje voziera Sievan ci prakacicca na kanatnaj darozie ŭ Tatevie, to vam moža stać kiepska — žychar raŭniny ciažka pieranosić raptoŭnyja pierapady vyšyni. Kali z našych 200 mietraŭ nad uzroŭniem mora biez raniejšaha dośviedu padniacca chacia b na 2000 mietraŭ, to niekalki hadzin słabaści, tachikardyi i zvonu ŭ vušach vam harantavanyja. Ale leki prymać nie varta — aklimatyzacyja abudziecca i tak.
Adzin sa staražytnych manastyrskich kompleksaŭ, takich u Armienii vielmi šmat. Admietnyja kryžy, vysiečanyja ŭ kamiani — na dośvitku chryścijanstva vorahaŭ u novaj relihii było šmat, draŭlanyja kryžy naŭprost palili. A z kamiennym ty ničoha nie zrobiš, jaho jašče jak padniać.
8. Armianie vielmi haścinnyja, na vulicy z vami mohuć zahavorvać prosta tak — pytacca buduć pra nastroj, adčuvańnie, uražańnie. Tyja ludzi, jakija padvozili mianie aŭtaspynam, praz 5 chvilin razmovy zvanili sabie dadomu i prasili chatnich nakryvać stoł dy rychtavacca da pryjomu hościa z zamiežža. Admovicca niemahčyma.
9. Armianie relihijnyja. Jany pieršymi pryniali chryścijanstva ŭ Jeŭropie, samyja papularnyja tatuiroŭki ŭ mužčyn — heta kryž na plačy i Isus na hrudziach.
10. Dla biełaruskaha voka pryhožych dziaŭčat u Armienii mo i nie vielmi šmat. Ale ŭsich pryhožych pa dziŭnym supadzieńni na vulicach i na plažach supravadžali mamy ci babuli.
Pryharad Jerevana i Ararat u promniach ranišniaha sonca. Sielota ŭ stalicy Armienii dzionnaja tempieratura siahaje +43, adnosna narmalna tolki ranicaj.
11. Armianie vielmi radujucca źmienie ŭłady i ŭskładajuć vialikija nadziei na Pašyniana. Jany vierać, što ŭ hetaha čałavieka atrymajecca ažyvić ekanomiku krainy i viarnuć nadzieju. Na papiaredni režym Sarhsiana ŭ ludziej vialikaja kryŭda — pakul jany vyžyvali, sarhsianskija ministry spali na hrošach i trymali tysiačy dalaraŭ na kišennyja vydatki, amal što jak asobnyja fihuranty našaj «spravy daktaroŭ».
12. Hety narod varty pavahi za toje, što nie paddaŭsia saviecka-rasijskaj asimilacyi. Armianie havorać pa-armiansku, čytajuć pa-armiansku, filmy hladziać pa-armiansku. Nie fakt, što z vami zmohuć pahavaryć pa-rusku, mnohija tut zabyli hetuju movu. Moładź u Jerevanie z zamiežnych movaŭ pieravažna vałodaje anhlijskaj.
