Jak ja šmat hod žyvu z alerhijaj, čamu daktary vyjavili jaje tolki praz 5 hod pakutaŭ i ci žart heta — alerhija na čałavieka
U situacyi, kali alerhikaŭ z kožnym hodam stanovicca ŭsio bolš, ja vyrašyła padzialicca ŭłasnym dośviedam «sajuza» z hetaj chvarobaj: historyjaj, jak mnie šmat hod nie mahli pastavić pravilny dyjahnaz, i rečami, jakija siońnia dapamahajuć vieści bolš-mienš kamfortnaje žyćcio.
Moj dośvied
Pieršyja prablemy (jak tady dumałasia, z nosam) u mianie pačalisia jašče ŭ studenctvie. Pamiataju, jak žyła z pastajannym nasmarkam, jaki pakidaŭ mianie tolki paśla vykarystoŭvańnia sasudazvužalnych kropiel. Ich daktary pryznačali, dumajučy, što ŭ mianie to prastuda, to hajmaryt, rynit, to niejkija inšyja chvaroby.
Ale kali spačatku z hetym viečnym nasmarkam jašče chacia b niejak možna było suisnavać, to praź niekalki hod jon pačaŭ upłyvać na jakaść žyćcia: papiarovyja nasoŭki stali maim pastajannym spadarožnikam, ja bieśpierapynna čchała, smarkałasia, vočy ślazilisia, i časta heta zaminała mnie narmalna vučycca i pracavać. Treba było niešta rabić.
Ilustracyjnaje fota.
Praź niejki čas ja ŭžo ščylna padsieła na sasudazvužalnyja kropli. Karystałasia imi bieśpierapynna, ciaham niekalkich hadoŭ, bo heta było adzinym ratavańniem — tym, što dazvalała mnie zasnuć i zabycca pra zakładzieny nos.
Ahulnaviadoma, što takimi kroplami nielha złoŭžyvać, bo jany stančajuć ślizistuju. Ale ŭ situacyi, kali paśla čarhovaha «lekavańnia» da mianie znoŭ viartałasia ŭsio heta piekła, ja nie viedała, čym jašče sabie dapamahčy. Kropli ž zaŭsiody byli pad rukoj ci ŭ adkrytym dostupie ŭ luboj aptecy. Prytym i kaštujuć jany tanna.
Praź niejki čas pierastali dapamahać i kropli. Jakuju b dozu ja ŭ siabie ni zalivała. Čarhovy łor dapamoh saskočyć ź ich, prapisaŭšy na miesiac alternatyŭny preparat. Praŭda, lahčej mnie ad hetaha nie stała.
Pamiataju, pračynaješsia ranicaj i pieršaje, čym pačynaješ zajmacca — hety čchać i smarkacca, čchać i smarkacca, až da abiedu. Uviečary prystupy niaredka paŭtaralisia. Ja adčuvała pastajannuju stomlenaść, pačała čaściej chvareć. Pra nastroj užo maŭču.
Samaje cikavaje, što ŭ peŭny momant mnie dali nakiravańnie da alerhołaha (kali ŭžo ŭ daktaroŭ nie zastałosia inšych idej, jak dapamahčy). U adnoj ź dziaržaŭnych klinik Minska mnie ŭpieršyniu zrabili skurany test (kali niechta nie ŭ kursie, to heta kali miedsiastra spačatku robić na vašaj ruce nievialikija drapiny, a paśla kapaje na ich z maleńkich butelečak roznyja alerhieny — bytavy pył, poŭść žyvioły ci biarozu). Praz chvilin 15—20 doktar kantraluje, na jaki z hetych alerhienaŭ pajšła reakcyja: kali ŭ vas jość alerhija, skura zvyčajna čyrvanieje i napuchaje, jak paśla pryščepki.
Voś tak prachodziać alerhaproby. Fota stblizko.ru.
Tady moj arhanizm admoŭna zreahavaŭ tolki na pyłok biarozy. Ale drevy ćvituć raz na hod, prablemy z nosam ža ja mieła va ŭsie siezony. Kankretny adkaz na pytańnie, što sa mnoj nie tak i jak heta lačyć, znoŭ niedzie chavaŭsia.
Zabiŭšy na biaspłatnyja palikliniki, ja pajšła ŭ płatnyja. Tam mianie ŭsialak praviarali. Samuju poŭnuju infu dała kampjutarnaja tamahrafija prydatkavych pazuch nosa, zhodna ź jakoj tam byli znojdzienyja palipy. Ich treba było vydalić i takim čynam pasprabavać ablehčyć maje pakuty.
Apieracyja, naturalna, była płatnaj, pad ahulnym narkozam. Apušču padrabiaznaści i nastupstvy: tempieratura, dva tydni chadžeńnia z tamponami ŭ nozdrach, smarkańnia kryvioju, pastajannaje adčuvańnie jaje ŭ rocie i hetak dalej. Ale kali nos zažyŭ, žyć sapraŭdy stała kamfortniej. Praŭda, efiekt doŭžyŭsia paru miesiacaŭ. Paśla hetaha raniejšyja prablemy viarnulisia znoŭ. Doktarka adpraviła mianie na paŭtornuju kampjutarnaju tamahrafiju — skazała, što nos unutry vyhladaje, jak madel (to bok, cudoŭna i zdorava), i raźviała rukami.
Spačatku pa jaje rekamiendacyjach ja prosta bieśpierapynna pramyvała nos. Paśla łor usio ž padumała, što było b niadrenna jašče raz adpravić mianie na alerhaproby. Inšych varyjantaŭ raźvićcia padziej u jaje ŭžo nie zastavałasia.
U Respublikanskim kliničnym miedcentry, što ŭ Ždanovičach, i ŭ RNPC otałarynhałohii, čas ad času, nabirajuć hrupy z alerhikaŭ na kliničnyja vyprabavańni. Znoŭ prajšoŭšy skuranyja testy, ja vyśvietliła, što ŭsio ž maju alerhiju. I zusim nie na siezonnaje ćvicieńnie dreŭ, a na chatni pył i klaščoŭ, jakija časta zavodziacca ŭ matracach, paduškach, dyvanach, mebli i navat adzieńni.
Ciapier, narešcie, rabiłasia jasna, u čym karani ŭsich maich simptomaŭ.
Paźniej ja ŭžo vyśvietliła, čamu pieršyja alerhaproby nie dali jasnych vynikaŭ. Mienavita ŭ toj momant maja imunnaja sistema jašče nie paśpieła vypracavać dastatkovuju kolkaść antycieł, jakuju b mahli vyjavić analizy kryvi i testy. Tamu časam padobnyja testy lepš rabić niekalki razoŭ.
Darečy, jak paźniej mnie raskazała adna śpiecyjalistka, našy daktary časta banalna zabyvajucca trymać u hałavie, što jość takoje zachvorvańnie, jak alerhija. Akramia standartnaj VRVI, terapieŭty redka bačać niešta jašče.
U vyniku pacyjenty doŭha lečacca ad prastudy, pakul sami, asabliva kali heta niejkaja siezonnaja alerhija, nie zaŭvažajuć, što drennaje samaadčuvańnie ŭ ich pačynajecca mienavita pry kantakcie z peŭnymi rečami, istotami ci ježaj. Ale na taki «detektyŭ» i jaho razbłytvańnie možna zhubić niekalki hod.
Paśla taho, jak stała zrazumieła, čym ža kankretna ja chvareju, mianie ŭklučyli ŭ adnu z hrup pa testavańni lekaŭ, što ŭ hety momant prachodziać pierarehistracyju ŭ Ministerstvie achovy zdaroŭja. Čym heta vyhadna? Tym, što kali ty pasuješ pa ŭsich miedycynskich pakazčykach, to maješ mahčymaść biaspłatna atrymać peŭnyja preparaty i pravieryć, pracujuć jany ci nie.
Mnie dastaŭsia bielhijski preparat (u druhoj hrupy paddoślednych byŭ turecki). Ja zdała analizy kryvi, mazok z nosu, zapoŭniła kartki, dzie treba było acanić stupieni dyskamfortu, jaki mnie štodzionna prynosić chvaroba. I pačała dvuchtydniovaje lačeńnie. Užo paśla pieršaha ž dnia pryjomu mikstury stała lahčej. Ale, akramia miedykamientoznaha lačeńnia, mnie pryjšłosia i krychu pamianiać svoj padychod da prybirańnia doma.
Na jaki ž ład žyćcia pavinien pierastroicca kožny«bytavy» alerhik? Pryvodžu hałoŭnyja parady, jakimi karystajusia sama:
- Padčas uborki, kali vy robicie heta sami, rekamiendavana vykarystoŭvać reśpiratar.
- Pažadana pravodzić uborku štodzień: vilhotnuju i z pyłasosam. Lepš, kali jon budzie ź NIERA-filtram, mienavita taki filtr zatrymlivaje maksimalnuju kolkaść navat samych drobnych čaścinak z pavietra. Zvyčajny aparat časta tolki «haniaje» pył, ale nie zasmoktvaje jaje jakasna.
Jak varyjant: myjny pyłasos Karcher SE 6.100.
- Pa mahčymaści prymicie z pakoja, dzie śpicie, usie pyłazborniki kštałtu knižak, dyvanoŭ, firanak z toŭstych tkanin.
- Padtrymlivajcie ŭ kvatery vilhotnaść nie bolšuju za 40%: u takich umovach źmianšajecca intensiŭnaść razmnažeńnia klaščoŭ i hrybkoŭ. U hetym lohka moža dapamahčy ŭstalavany kandycyjanier.
- Na kuchni padtrymlivać vilhotnaść u miežach normy dapamahajuć vyciažki: ich abaviazkova treba ŭklučać padčas hatavańnia.
Vyciažka Bosch DWB064W51T ź nieržaviejki.
- Apracoŭvajcie meblu i paścielnyja rečy akarycydnymi srodkami: jany źniščajuć klaščoŭ. Sprejem možna apracoŭvać i firanki. U jakaści dadatkovaha hadžeta, jaki dapamahaje padtrymlivać ich u čyścini, možna vykarystoŭvać ručny paraačyščalnik. Jon jakasna dastaje brud ź ciažkadastupnych miescaŭ.
Paraačyščalnik Polaris PSC 1101C dazvalaje čyścić firanki, padłohu, dyvany i hetak dalej.
- Paścielnyja rečy pažadana ścirać kožny tydzień. Paduški i koŭdry — štomiesiac (kali vy da hetaha času śpicie na paduškach, nabitych pierjem, adrazu ž zamianicie ich na sintetyčnyja ci vatnyja). Staryja matracy vykidvajcie raz na 10 hadoŭ. Pry myćci važna ŭstalavać na pralnaj mašynie režym «60 hradusaŭ»: heta minimum, pry jakim hinuć klaščy.
- Nie zaściłajcie łožak adrazu, jak tolki pračnulisia: chaj paściela padsochnie i astynie. U marazy śmieła vyviešvajcie jaje na ceły dzień na bałkon: pry minusavoj tempieratury klaščy taksama pamirajuć.
- Zachoŭvajcie adzieńnie ŭ ščylna začynienych šafach. Šarścianuju i futravuju vopratku chavajcie ŭ čachły na małancy.
- Trymajcie ŭ pakoi, dzie śpicie, mienš vazonaŭ.
Dla tych, chto choča jašče lepš raźbiracca ŭ temie i viedać, što rabić ź luboj alerhijaj, nie tolki z reakcyjami na pył, razam z alerhołaham z 20-hadovym stažam, zahadčycaj kansultacyjna-palikliničnaha adździaleńnia «Łade» Taćcianaj Litvinavaj my padrychtavali nievialikuju pamiatku. Adkazvajem na samyja raspaŭsiudžanyja pytańni pra heta zachvorvańnie.
Doktarka-alerhołah miedycynskaha centra «Łade» Taćciana Litvinava. Fota Kaciaryny Karpickaj.
Što takoje alerhija?
Heta praźmierna burnaja reakcyja imunitetu na što-niebudź. Na zvyčajnyja rečy, jakija nas atačajuć: pradukty, pyłok raślin, ukusy nasiakomych.
Alerhičnyja reakcyi pry hetym mohuć prajaŭlacca pa-roznamu. Naprykład, u vyhladzie kanjunktyvitu, rynitu, branchitu (u 80% vypadkaŭ). Sustrakajucca i skuranyja reakcyi kštałtu krapiŭnicy, dermatytu. Časta alerhiki chvarejuć na branchijalnuju astmu. Kudy radziej, ale sustrakajecca sindrom Styviensa-Džonsana, jaki pryvodzić da ciažkaha paražeńnia skury i ślizistaj.
Alerhičnyja zachvorvańni pieradajucca ŭ spadčynu. Chacia dakładniej budzie skazać: čałaviek uspadkoŭvaje nie samo zachvorvańnie, a hienietyčnuju schilnaść. Realizujecca jana ci nie, zaležyć ad šmatlikich składnikaŭ. Kali adzin z baćkoŭ pakutuje na alerhičnaje zachvorvańnie, a druhi — nie, to imaviernaść hienietyčnaj schilnaści ŭ dziciaci budzie kala 30%. Kali aboje — kala 70%.
Isnuje niekalki mietadaŭ dyjahnostyki, jakija dazvalajuć vyśvietlić, na što ž u čałavieka alerhija: skuranyja skaryfikacyjnyja proby i analiz kryvi. U pieršym vypadku alerhołah ci miedsiastra robiać na ciele pacyjenta drapinki, a paśla kapajuć na hetyja miescy alerhieny. Praces zajmaje nie bolš za paŭhadziny, i vynik viadomy adrazu. Siarod asnoŭnych alerhienaŭ, na jakija zvyčajna praviarajuć čałavieka, — bytavyja (pył, klešč, pierje paduški), jany prajaŭlajucca ŭ 95% vypadkaŭ; epidermalnyja (na žyvioł), raślinnyja i charčovyja. Zvyčajny nabor, jakoha dastatkova, kab pastavić dyjahnaz, składajecca z 20—25 zarehistravanych alerhienaŭ.
Kaniečnie, kali ŭ čałavieka alerhija, naprykład, na ekzatyčnuju šynšyłu, to ŭ miedykaŭ nie budzie standartyzavanaha alerhienu, kab adrazu heta vyśvietlić: rastvory dosyć darahija i majuć svoj termin prydatnaści. Pry minimalnaj imaviernaści patreby trymać ich amal nie maje sensu. Ale ŭ niestandartnych situacyjach doktar moža zrabić pryk-test z natyŭnym alerhienam: dla hetaha ŭ śpiecyjalnuju vadkaść dadajecca poŭść šynšyły, i hety «kaktejl» nastojvajecca niekalki sutak.
Analiz kryvi — bolš inavacyjny mietad, pa jakim možna vyznačyć najaŭnaść ci adsutnaść alerhii. Ale jon i bolš darahi. Vyniki ž zvyčajna apracoŭvajucca ciaham 5—6 pracoŭnych dzion.
Čamu alerhikaŭ stanovicca ŭsio bolš?
Toje, što alerhikaŭ stanovicca bolš, źviazana z našaj ekałohijaj, ładam žyćcia, tym, što my jamo. Faktaraŭ šmat, skazać, što vinavaty niejki adzin — nielha.
Ličycca, što alerhija — heta zachvorvańnie cyvilizavanych krain. Adna z teoryj, čamu tak adbyvajecca — u našaj zvyšsterylnaści. Imunnaja sistema — vielmi chitraja štuka. Jana ŭtrymlivaje peŭnaje źviano, jakoje adkazvaje za alerhičnuju reakcyju. Jano ž adkazvaje i za reakcyju na hielminty (hlisty). Ličycca, što ŭ biednych krainach, u vioskach, kantakty z hlisnymi invazijami bolš raspaŭsiudžany, tamu imunnaja sistema zajmajecca imi. U horadzie ž — čyścinia i paradak: my vyzvalili imunnuju sistemu ad zmahańnia z parazitami, tamu jana pieraklučajecca na inšaje, u pryvatnaści, na alerhieny.
Kali razhladać Biełaruś, to kolkaść alerhikaŭ taksama pavialičvajecca. Tak, kali 20 hod tamu ja vielmi redka sutykałasia z padobnymi prajaŭleńniami alerhii, jak chraničnaja krapiŭnica ci reakcyja na choład: dobra, kali takija pacyjenty źviartalisia raz na hod. Ciapier na pryjom z padobnymi skarhami prychodziać štotydniova.
Zapuścić alerhičny miechanizm zdolnyja stres ci virusnaja infiekcyja. Heta moža adbycca navat sa zdarovym čałaviekam, u jakoha nie chvareli svajaki. Čaściej za ŭsio heta jość «pryvileja» ludziej maładych i siarednich hadoŭ. U starych imaviernaść uźniknieńnia alerhičnaj reakcyi ŭpieršyniu kudy nižej: čym my starejšyja, tym spakajniejšaja naša imunnaja sistema.
Alerhija — heta prysud na ŭsio žyćcio?
Źjaviŭšysia adnojčy, alerhičnaja chvaroba budzie z čałaviekam usio žyćcio, ale možna źniščyć jaje prajaŭleńni.
Siońnia isnuje šmat preparataŭ (sprei dla nosa, kropli dla vačej, tabletki, inhalatary), jakija dazvalajuć čałavieku adčuvać siabie kamfortna. U Biełarusi majucca ŭsie nieabchodnyja srodki dla alerhikaŭ. Ale navat samyja dobryja preparaty dapamahajuć nie ŭsim.
U jakaści samaha radykalnaha mietadu lačeńnia vykarystoŭvajecca alerhien-śpiecyfičnaja imunnaja terapija. Injekcyjnym sposabam u arhanizm čałavieka ŭvodzicca peŭny alerhien: naprykład, sumieś klaščoŭ. Pastupova jaho daziroŭka pavialičvajecca. Takim čynam doktar sprabuje pryvučyć da alerhienu imunnuju sistemu. Mietad dosyć efiektyŭny — u 80% vypadkaŭ lačeńnie pryvodziła da pazityŭnych vynikaŭ. Ale, na žal, nie chutki: praces moža raściahnucca na 3—5 hadoŭ.
U lubym vypadku chvory pavinien imknucca stvaryć vakoł siabie hipaalerhiennyja ŭmovy. Kali vy viedajecie, što ŭ vas reakcyja na pyłok, radziej byvajcie na leciščy, za horadam. Kali bytavaja alerhija, abydziciesia biez dyvanoŭ na padłozie, štotydniova myjcie paścielu, chacia b dva razy na dzień rabicie vilhotnuju pryborku i hetak dalej.
Uvohule ž, isnuje teoryja, što alerhija — heta pandemija budučyni. Chvareć na jaje, na žal, budzie amal kožny žychar našaj płaniety, tolki prajaŭlacca heta budzie pa-roznamu.
Ci byvaje alerhija na čałavieka?
Jość takoje paniaćcie, jak alerhija na vołas čałavieka. Isnuje navat standartyzavany alerhien, jaki dapamahaje heta vyjavić. Ja z takim sutyknułasia adzin raz za praktyku: u adnoj z pacyjentak vyjaviłasia alerhija «na muža», asablivy dyskamfort jana adčuvała padčas intymnych adnosin ź im. Moža, smały ŭ ahoń tut padlivała psichasamatyka, nie viedaju. Ale sprava skončyłasia razvodam.
Čaściej za ŭsio alerhija na čałaviečy vołas pieraśleduje tych, chto ź im pastajanna pracuje: cyrulnikaŭ, śpiecyjalistaŭ, jakija stvarajuć paryki. Ich balačkami zajmajucca prafpatołahi.
Jak daviedacca, ci jość u mianie alerhija na leki?
Na žal, testaŭ, što dazvolili b vyśvietlić, jakija leki čałavieku pasujuć, a jakija arhanizm nie ŭsprymie, niama. Daviedacca, ci jość u vas alerhija na niejkija peŭnyja leki, možna tolki praktyčnym šlacham.
* * *
TAA «Tryjavist», UNP 190806803
Apytanka
