Prafiesar BDU Snapkoŭski: BNR — heta tezis, BSSR — antytezis, a Respublika Biełaruś — heta sintez
Zasłužany vykładčyk BDU, prafiesar fakulteta mižnarodnych adnosin Uładzimir Snapkoŭski u ramkach navukovaj kanfierencyi da stahodździa BNR raskazaŭ «Našaj Nivie» pra evalucyju ŭsprymańnia hetaj padziei ŭ Biełarusi.
Prafiesar Snapkoŭski sprava, fota sb.by
«Adlustravańnie BNR u savieckija časy było niehatyŭnym, panavaŭ tolki kłasava-sacyjalny padychod i acenka, jakuju daŭ saviecki ŭrad, — što heta pradažnickaja rada. Miełasia na ŭvazie telehrama kajzieru, jakaja razhladałasia jak zdrada Rasii. A ŭ sacyjalnym płanie heta była zdrada praletaryjatu. I voś hetyja acenki, faktyčna, da kanca 1980-ch hadoŭ byli, — patłumačyŭ Snapkoŭski. — Kali ŭ tyja časy surjoznyja vučonyja sprabavali hlanuć na rolu BNR pa-navukovamu, to im zaminali hetyja bietonnyja acenki namienkłatury. Surjoznych navukovych dyskusij nie viałosia».
«U siaredzinie 1980-ch, kali pačali pierahladać usie histaryčnyja kancepcyi, stała jasna, što BNR šukała mahčymaści abapiercisia na niejkuju siłu, i što abjektami hetaha pošuku, u tym liku, byli i niemcy — heta realnaja palityka. Zrešty, Hiermanija była samaj značnaj siłaj u rehijonie, jakaja padtrymała našych susiedziaŭ. Ale niemcy da našych idej pastavilisia skieptyčna. Adnak heta nie asnoŭnaje — ja pra toje, što ŭ pieršaj pałovie 1990-ch adbyŭsia mocny zruch u pieraasensavańni roli BNR, źnialisia tabu z hetaj temy, u školnych padručnikach i va ŭniviersiteckich prahramach źjavilisia zhadki pra BNR».
«Potym byŭ adkat na nieasavieckija pazicyi. I pieršaj achviaraj hetaha adkatu stała mienavita staŭleńnie da BNR, — praciahvaje prafiesar. — Takija pohlady panavali niedzie 10—15 hadoŭ, ale ciapier ja baču pavarot da realistyčnych, ćviarozych acenak. U hetym usim važnuju rolu adyhrała supolnaść prafiesijnych historykaŭ — jany razumieli, što značyć BNR dla biełaruskaj dziaržaŭnaści. I heta pieradavałasia praz pazicyju kiraŭnictva Instytuta historyi, chacia pazicyja časam była kampramisnaja — jany sprabavali prymiryć isnujučuju palityku z pazicyjaj historykaŭ, jakaja adlustroŭvałasia ŭ manahrafijach. I toje, što my nazirajem u apošnija hady, — heta acenka Usiebiełaruskaha źjezda. Pryznańnie prezidentam, pryznańnie jaho ahulnaha charaktaru».
«Ja spadziajusia, što acenki buduć pastupova mianiacca ŭ bok realistyčnych, abjektyŭnych, patryjatyčnych. Pakolki BNR — heta sapraŭdy pieršaja sproba adradžeńnia biełaruskaj dziaržaŭnaści,
BNR — heta taja ideja, jakaja nie całkam realizavała dziaržaŭnaść, ale bieź jaje nie było b savieckaj dziaržaŭnaści ŭ formie BSSR, ni sučasnaj Respubliki Biełaruś.
Sučasnuju Biełaruś ja razhladaju jak sintez: kali ŭziać hiehieleŭskuju tryjadu, to BNR — heta tezis, BSSR — antytezis, a Respublika Biełaruś — heta sintez. Zrazumieła, što pakul vielmi šmat savieckaha, beeseseraŭskaha, ale z časam rola tezy budzie ŭzmacniacca. Sintez budzie takim bolš praparcyjnym, adlustroŭvać usio bolš histaryčnaj praŭdy», — padsumavaŭ prafiesar.
