Azonavy słoj nad Biełaruśsiu stanovicca ŭsio tančejšym
Azonavy słoj praciahvaje skaračacca nad usimi krainami ŭmieranaha klimatyčnaha pojasa, u tym liku Biełaruśsiu, niahledziačy na toje, što pamiery azonavaj dzirki nad Antarktydaj pastupova pamianšajucca. Heta pakazała daśledavańnie ekołahaŭ, pra jakoje raspaviadajecca ŭ časopisie Atmospheric Chemistry and Physics.
U 1985 hodzie chimiki z ZŠA vyjavili, što freony i inšyja złučeńni hałahienaŭ źniščajuć azonavy słoj. U niekatorych rehijonach Antarktyki hety praces pryvioŭ da źjaŭleńnia «azonavych dzirak» — zon, praź jakija ultrafijaletavaje vypramieńvańnie Sonca bieśpieraškodna dasiahaje pavierchni Ziamli.
U nastupnyja hady pačalisia maštabnyja mižnarodnyja pieramovy, vynikam jakich stała padpisańnie Vienskaj kanviencyi ŭ 1985 hodzie i Manrealskaha pratakoła da jaje ŭ 1987 hodzie, u ramkach jakich bolšaść dziaržavaŭ śvietu pahadzilisia spynić vytvorčaść rečyvaŭ, jakija razburajuć azonavy słoj.
Ciapier navukoŭcy zadalisia pytańniem: jak źmianiŭsia stan azonavaha słoja ŭ tych rehijonach Ziamli, dzie pražyvaje bolšaja častka jaje nasielnictva. Dla hetaha daśledčyki praanalizavali spadarožnikavyja zdymki, atrymanyja dziasiatkami klimatyčnych zondaŭ za apošnija try dziesiacihodździ, i supastavili ich z tym, jak źmianiałasia kancentracyja azonu ŭ pavierchni Ziamli.
Hetyja zamiery pryviali da niečakanych vynikaŭ. Akazałasia, što kolkaść azonu ŭ nižnich słajach strataśfiery va ŭmieranych i trapičnych šyrotach u toj ci inšaj stupieni źmienšyłasia ŭ paraŭnańni z 1998 hodam.
Pryčyny hetaha nie zusim jasnyja, adnak navukoŭcy miarkujuć, što ŭ hetym mohuć być zamiešanyja dva fienomieny: rezki rost vykidaŭ inšych rečyvaŭ, jakija rujnujuć azon i pry hetym žyvuć u atmaśfiery vielmi niadoŭha, a taksama źmieny ŭ charaktary ruchu viatroŭ u vierchnich płastach strataśfiery, źviazanyja z hłabalnym paciapleńniem, jakija zaminajuć farmavańniu novych malekuł azonu.
Ahułam kancentracyja hetaha hazu ŭ atmaśfiery praciahvaje raści, i azonavyja dzirki nad Antarktydaj pastupova zaciahvajucca. Tamu, ličać navukoŭcy, Manrealski pratakoł chutčej za ŭsio apynuŭsia nie biessensoŭnym.
