Navukoŭcy pradstavili pryładu, jakaja moža stvarać čaścicy z admoŭnaj masaj. Jak heta mahčyma i što heta daje?
Zychodziačy z paŭsiadzionnaha dośviedu, my viedajem, što luby pradmiet ruchajecca ŭ toj bok, kudy my jaho šturchajem. Ale abjekty z admoŭnaj masaj pieraviarnuli b hety asnoŭny pryncyp dahary nahami i ruchalisia ŭ advarotnym paradku: ujavicie, što vy šturchajecie miač masaj minus 450 hram, a jon nie kacicca ŭpierad, a, naadvarot, ciśnie na vašuju nahu. Heta hučyć jak navukovaja fantastyka, ale takaja źjava tearetyčna mahčymaja, i jana navat naziralisia ŭ niadaŭnich ekśpierymientach navukoŭcaŭ z Ročesterskaha ŭniviersiteta (ZŠA), jakija raspracavali pryładu, što moža stvarać čaścicy z admoŭnaj inercyjnaj masaj.
Ilustracyja da navukovaje pracy, jakaja pakazvaje ŭzajemadziejańnie promnia łaziera z paŭpravadnikom dla stvareńnia čaścicy z admoŭnaj masaj.
Druhi zakon Ńjutana kaža, što paskareńnie, jakoje atrymlivaje materyjalny punkt, jość vynikam dzialeńnia siły, jakaja ŭździejničaje, na jahonuju masu (a=F/m). Zvyčajna ŭsie hetyja pakazčyki stanoŭčyja: prymianieńnie stanoŭčaj siły da abjekta z stanoŭčaj masaj pryviadzie da stanoŭčaha paskareńnia, jakoje šturchaje abjekt napierad.
Ale kali abjekt maje admoŭnuju masu, paskareńnie taksama stanovicca admoŭnym, što aznačaje, što abjekt budzie ruchacca ŭ procilehłym kirunku, pa sutnaści, pryciskajučy siabie da vas, kali vy pasprabujecie jaho šturchnuć.
Admoŭnaja masa ŭ asnoŭnym demanstravałasia tolki ŭ teoryi, chacia ekśpierymient letaś manipulavaŭ atamami rubidyju z łazieram dla stvareńnia vadkaści, jakaja dziejničała tak, jak byccam jana mieła admoŭnuju masu.
Ciapier daśledčyki zajavili, što raspracavali śpiecyjalny łazier, jaki moža stvarać čaścicy, što nasamreč majuć admoŭnuju masu, šlacham abjadnańnia fatonaŭ ad łaziernaha vypramieńvańnia i eksitonaŭ u paŭpravadniku.
«Usio zakončyłasia tym, što my atrymali abjekt z admoŭnaj masaj, — raspaviadaje Nik Vamivakas, kiraŭnik daśledavańnia. — Heta svajho rodu reč, jakaja prymušaje zadumacca, bo kali vy pasprabujecie nacisnuć abo paciahnuć jaje, to jana budzie iści ŭ procilehłym kirunku ad taho, jaki padkazvaje vaša intuicyja».
