Niečakany śled: u materyjałach pra zabojstva Kienedzi fihuruje jašče i ŭradženiec Biełarusi
22 listapada 1963 hoda ŭ Dałasie byŭ zastreleny prezident ZŠA Džon Kienedzi. Ličycca, što zabojstva ŭčyniŭ Li Charvi Osvald, jaki niekalki hod pražyŭ u Minsku. Biełaruskija daśledčyki znajšli jašče adzin śled, źviazany ź Biełaruśsiu.
Zabojstva Kienedzi ŭzrušyła ŭsiu Amieryku, u tym liku i biełaruskuju hramadu. Hazieta «Biełarus» vyjšła ŭ śniežni 1963 hoda ź niekrałoham na pieršaj staroncy, a žałobnyja liturhii prajšli ŭ biełaruskich cerkvach u Ńju-Jorku i ŭ Ńju-Branśviku. Adnak u biełaruskaj hramadzie hučała svaja nota, asabistaja: užo było viadoma, što mierkavany zabojca peŭny čas žyŭ u Minsku, a jahonaja žonka naohuł pachodzić ź Biełarusi.
Ad taho času, bolš jak za paŭstahodździa, niebahata dadatkovaha śviatła praliłosia na hetuju amierykanskuju trahiedyju, što, u svaju čarhu, spryjaje źjaŭleńniu knih, filmaŭ, sieryjałaŭ z novymi viersijami.
Tak, u 2010 hodzie piśmieńniki Cim Krynh i Dejł Pek vydali raman «Zruch» («Shift») z nastupnaj idejaj: amierykanskija śpiecsłužby byccam u 1960-ja pracavali nad prajektam pa kiravańni čałaviečaj śviadomaściu, i choć aficyjna jon paciarpieŭ parazu — ci nie mieli tyja dośledy dačynieńnia da padziejaŭ u Dałasie?
U 2011 h. Styvien Kinh apublikavaŭ navukova-fantastyčny raman «11/22/63» (nazva sama śviedčyć pra źmiest), dzie adzin z hierojaŭ, niechta Džordž de Marenšyld — asoba nie prydumanaja aŭtaram, a całkam histaryčnaja, i ŭžo adno heta robić tvor, a taksama stvorany ŭ 2016 h. pa im sieryjał vartymi ŭvahi biełaruskaha čytača i hledača.
Čamu? Zdavałasia b, «što jon Hiekubie, što jamu Hiekuba»?
Akazvajecca, što Džordž de Marenšyld, aŭtar paśmiarotna vydadzienych uspaminaŭ «Lee Harvey Oswald as I knew him» (Lawrence (Kansas): University Press of Kansas, 2014), viadomy ŭ historyi jak «najbližejšy siabra Osvalda» (tak nazyvajecca i kniha Brusa Adamsana — «Oswald's closest friend: the George de Mohrenschildt story» (Santa Cruz (CA), 1995), naradziŭsia nie aby-dzie, a mienavita ŭ Biełarusi!
Hety fakt, jaki, biassprečna, staŭsia b siensacyjnym jak dla śledčych, tak i dla presy, abminuli, prahledzieli, bo de Marenšyld u dakumientach byŭ zapisany «White Russian» — biełahvardziejec, nie biełarus. Zrešty, jahonaja bijahrafija dyj sama rola «najbližejšaha siabry» va ŭsioj spravie zastalisia da kanca niavyśvietlenymi ni tady, ni siońnia — na radaść piśmieńnikam, jakija majuć svabodu dla fantazij u pabudovie novych teoryj zmovaŭ.
Pasprabujem sabrać mazaiku bijahrafii de Marenšylda choć by ŭ ahulnych rysach, nakolki toje dazvalajuć adkrytyja krynicy i vydrukavanyja materyjały, i zrazumieć, što ž za siabroŭstva było pamiž im i Li Charvi Osvaldam.
Hieorhi Siarhiejevič (Džordž) de Marenšyld naradziŭsia 17 (4) krasavika 1911 hoda ŭ Mazyry. Jahony baćka, Siarhiej Alaksandravič fon Marenšyld, byŭ minskim paviatovym maršałkam.
U 1920 hodzie jon byŭ aryštavany za krytyku novych uładaŭ, ale dziakujučy ŭpłyvovym siabram nieŭzabavie vyzvaleny. Naleta Siarhieja fon Marenšylda aryštavali znoŭ i hetym razam vysłali pažyćciova ŭ Sibir, ale jon niejkim čynam zdoleŭ, navat ź siamjoj, źbiehčy ŭ Polšču. Žonka nieŭzabavie pamierła ad brušnoha tyfu, jakim zaraziłasia padčas uciokaŭ. U Polščy siamja žyła biaźbiedna dziakujučy stałamu prybytku ad siamiejnaj haspadarki.
Dźmitry, brat Džordža de Marenšylda, były aficer impieratarskaha fłotu, paśla revalucyi dałučyŭsia da antybalšavickaj hrupoŭki, byŭ taksama ŭviaźnieny i asudžany na śmierć.
I jamu pašancavała: staŭsia častkaju abmienu viaźniami i ŭ žniŭni 1920 h. emihravaŭ u ZŠA. Tam Dźmitry zrabiŭ dobruju karjeru, pracavaŭ u Kiraŭnictvie stratehičnych słužbaŭ (Office of Strategic Services, OSS), byŭ — ni bolš ni mienš — adnym z zasnavalnikaŭ Radyjo «Svabodnaja Jeŭropa».
Džordž (Hieorhij Ivanavič) de Marenšeld
Treba adznačyć, što rod Marenšyldaŭ naohuł mieŭ daŭnija suviazi z Amierykaj. Pavodle siamiejnaj lehiendy, adzin z pradstaŭnikoŭ rodu, baron Chilenfiełt (Hilienfelt), z bałtyjskich šviedaŭ, braŭ udzieł u vajnie za niezaležnaść krainy.
Dziadźka Džordža de Marenšylda, Fierdynand, pracavaŭ pieršym (pa inšych źviestkach, druhim) sakratarom rasijskaha carskaha pasolstva ŭ Vašynhtonie. Jon byŭ u składzie dypłamatyčnaj delehacyi, jakaja prybyła ŭ stalicu ZŠA z adnoj metaj: pierakanać prezidenta Vudra Vilsana pierastać być starońnim bokam u Pieršaj suśvietnaj vajnie i abviaścić vajnu Niamieččynie.
Z paśpiachovym vykanańniem misii ŭ 1917 hodzie małady Fierdynand fon Marenšyld zrabiŭsia nadta ž papularnaj postaćciu ŭ amierykanskim isteblišmencie, siarod palitykaŭ i biźniesmienaŭ. Jon uziaŭ šlub z unučkaju samoha Vilsana, dačkoju ministra finansaŭ ZŠA Uiljama Makedu (William Gibbs McAdoo). Praŭda, karjerny ŭźlot byŭ nie tolki chutkim, ale i karotkaterminovym: nieŭzabavie Fierdynand pamior.
Žyćcio samoha Džordža de Marenšylda intryhoŭnaje i poŭnaje zahadak.
Ani nie vierycca, što jahonaj bolš-mienš poŭnaj i choć by častkova praŭdzivaj bijahrafii niama nie toje što na biełaruskaj — navat na anhielskaj movie, niahledziačy na toje, što nivodny apovied pra zabojstva Kienedzi nie moža abyścisia biez zhadki hetaha imieni. Dyj jak raskazvać pra čałavieka, jakoha, jak trapna zaŭvažyŭ redaktar knihi «Lee Harvey Oswald as I knew him», najlepš možna acharaktyrazavać słovami z «Plamieńnika Ramo» Deni Dzidro: «Heta — suplot vysokaha j nizkaha, kloku j nierazvažnaści; u jahonaj hałavie, napeŭna, dziŭnym čynam pieraplalisia ŭjaŭleńni pra sumlennaje i haniebnaje, bo jon nie hanarycca dobrymi jakaściami, jakimi nadzialiła jaho pryroda, i nie saromiejecca durnych ułaścivaściaŭ, atrymanych u padarunak ad jaje»?
Bolšaja častka dakumientaŭ, źviazanych z de Marenšyldam, była niedastupnaja daśledčykam; tolki ŭ apošni čas ich pačali rassakrečvać. Pieravažna bijahrafičnyja źviestki bralisia z stenahramaŭ Kamisii Uorena, h.zn. toje, što raskazvali sam de Marenšyld i jahonaja žonka (čaćviortaja) — Žanna, ruskaja, narodžanaja ŭ Kitai. Źviestki tyja nichto nie pierapraviaraŭ, a tamu dzie praŭda, a dzie fantazii, skazać niemahčyma. To za što kupili — za toje i pradajem.
Pa śmierci maci Džordž z baćkam pierajechali ŭ Vilniu, dzie ŭ siamji była majomaść. Tut jon skončyŭ u 1929 h. himnaziju, a ŭ 1931 h. — Polskuju kavaleryjskuju akademiju. Stupieniu mahistra jon atrymaŭ u «Instytucie vyšejšych kamiercyjnych dośledaŭ», a doktara navuk — u Lježskim univiersitecie ŭ 1938 h.
I badaj adrazu paśla zakančeńnia vučoby Džordž de Marenšyld emihravaŭ u Złučanyja Štaty, źmianiŭšy baćkoŭskaje fon na de.
U litaratury jaho časta buduć mienavać kali baronam, a kali hrafam, i adno heta ŭžo dastatkovaja padstava krytyčnaha staŭleńnia da tytułaŭ. Voś tolki de Marenšyld, jak vyhladaje, mieŭ značna bolš niebiaśpiečnyja škilety ŭ svajoj šafie. Sam ujezd u ZŠA akazaŭsia pad pahrozaju, bo brytanskija śpiecsłužby paviedamili amierykanskim kaleham padazreńni, maŭlaŭ, toj pracuje na nacystaŭ. Tamu niepraciahły čas za de Marenšyldam nazirała FBR, ale ŭ krainu ŭsio ž puścili z pryčyny adsutnaści dokazaŭ.
Takim čynam, u traŭni 1938 hoda Džordž de Marenšyld užo ŭ Ńju-Jorku. Dziakujučy bratavym kantaktam i baćkavamu kapitału, pryviezienamu z saboj (kala 10 tysiač dalaraŭ; u 2017 h. heta adpaviadaje bolš-mienš $167 tysiačam), krasamoŭny banvivan, jon lohka zavioŭ ułasnyja znajomstvy ŭ samych vysokich kołach; adno ź ich — ź siamiejstvam Buvije,
pasiabravaŭ z maleńkaj Žaklin (budučaj Kienedzi). Paźniej de Marenšyld budzie zhadvać jaje jak razumnuju i vielmi samastojnuju dzieviacihadovuju dziaŭčynku, jakaja klikała jaho «dziadzia Džerdž» i siadzieła ŭ jaho na kaleniach. A dla śledčych toje zastaniecca adzinaj i tamu nadta padazronaj suviaźziu Li Charvi Osvalda z Kienedzi — praz našaha hieroja.
Dalej pačalisia častyja pierajezdy, nie prosta źmieny miescaŭ pracy, a kardynalnyja pieramieny halinaŭ dziejnaści. U 1939 hodzie Džordž de Marenšyld uładkavaŭsia ŭ Chjustanie ŭ kampaniju «Humble Oil», adnym z zasnavalnikaŭ jakoj byŭ Preskatt Buš, baćka i dzied budučych prezidentaŭ ZŠA. U 1941 h. na prapanovu svajaka barona Majdela (taksama viadomaha pranacyscskimi pohladami) naš hieroj pačaŭ pracavać u jahonaj firmie Film Facts, Inc. u Ńju-Jorku — byccam nad dakumientalnym filmam pra ruch supracivu ŭ Polščy. Paźniej uładkavaŭsia ŭ niejkaha Pijera Fraisa, jaki mieŭ kantakty z francuzskimi śpiecsłužbami i sam, jak paźniej pryznavaŭsia Kamisii, źbiraŭ źviestki adnosna zaanhažavanych ŭ praniamieckuju dziejnaść kalehaŭ. Dalej Džordž de Marenšyld pajechaŭ u Mieksiku, zajmaŭsia tam cukrovym biźniesam, ale praź dzieviać miesiacaŭ urad abviaściŭ jaho persona non grata i zahadaŭ pakinuć krainu. Tłumačyŭ heta «hraf» prosta: reŭnaściu adnaho ź miascovych hienierałaŭ da kabiety, jakaja addavała pieravahu jamu.
Treba skazać, Džordž mieŭ pośpiech u žančynaŭ i ŭmieła karystaŭsia im. Da svajoj apošniaj žonki, Žanny, jon byŭ žanaty trojčy: Doraci (1942—1944), Filis (1947—1949) i Uajna (1951—1956) — i vychodziŭ sa šlubu štoraz bahaciejšym. Tak što ŭ naftavy biźnies było što ŭkładać.
U 1944 h. de Marenšyld viarnuŭsia ŭ Techas, pastupiŭ u miascovuju Škołu hieałohii na naftavuju inžynieryju, praz hod atrymaŭ dypłom i źjechaŭ pracavać u Vieniesuełu. U 1946 h. viarnuŭsia ŭ Štaty, ale tolki kab źjechać znoŭ: hetym razam na Haici — naładžvać ułasny biźnies. Jon naohuł šmat vandravaŭ: Nihieryja, Tahalend, Mieksika, Hana, Kuba.
Z Marenšyldam zaŭsiody była kamiera: kali nie zdymać ułasnyja filmy (niama źviestak choć by pra adzin taki), dyk rabić zdymki cikavych terytoryj. Vandroŭki byccam by byli ŭsie źviazanyja niepasredna z pracaju, ale abaznanym ludziam składana było nie zaŭvažyć, što naviedvalisia krainy, dzie amierykanskaja vyviedka mieła, jak kažuć, svoj intares.
Žyćcio tym časam jak by pryśpiešvała svoj bieh. 1957—1958 hh. — dva padarožžy ŭ Juhasłaviju; znoŭ ža, nibyta źviazanyja z pracaju, ale za hety čas de Marenšyld dvojčy na łodcy namahaŭsia nablizicca da vyspy, dzie znachodziłasia rezidencyja Cita — i abodva razy musiŭ śpiešna pavaročvać pad papieradžalnym ahniom achovy. Pa viartańni Džordž sustrakaŭsia z Uołtanam Muram, čałaviekam CRU ŭ Dałasie, i padrabiazna raskazaŭ pra ŭsio bačanaje. Jany jašče buduć sustrakacca nieadnojčy.
Zatym — daŭhoje padarožža pa krainach Afryki nibyta ŭ pošukach fiłatelistyčnych znachodak. A ŭ 1959 hodzie — čarhovaja pajezdka ŭ Mieksiku, dzie na adnym z raŭtaŭ adbyłosia znajomstva i karotkaja hutarka z Anastasam Mikajanam.
U 1960 hodzie pamior syn Džordža Siarhiej: kistozny fibroz. Nieŭzabavie de Marenšyld zasnavaŭ i ŭznačaliŭ Cystic Fibrosis Fund u Dałasie, stvaryŭ Nacyjanalnuju fundacyju hetaha ž pryznačeńnia — miž inšaha, z Žaklin Kienedzi ŭ roli hanarovaj staršyni. Tady ž Džordž z žonkaju paviedamili siabram, što pryhniečanyja śmierciu syna i chočuć pierasiekčy pieški ŭsiu Paŭdniovuju Amieryku. I źnikli.
Isnujuć roznyja zdahadki, dzie nasamreč i ź jakimi metami baviła čas spadarstva de Marenšyldaŭ (nazyvajecca, naprykład, Hvatemała, dzie ŭ toj čas ZŠA rychtavali ŭvarvańnie na Kubu). Značna cikaviej, što isnujuć i roznyja viersii adnosna taho, kali mienavita jany viarnulisia ŭ ZŠA i, u pryvatnaści, u Dałas.
Pavodle adnoj ź viersijaŭ, u 1961 h. Džordž byŭ zaprošany na abied Uołtanam Muram (z CRU) i mienavita tady pačuŭ pra isnavańnie Li Charvi Osvalda, na toj čas jašče žychara Minska.
U svajoj ža knizie «Lee Harvey Oswald as I knew him» de Marenšyld pisaŭ: «Na pačatku leta 1962 h. pačali razychodzicca čutki ŭ rasiejskamoŭnaj hramadzie Dałasa i Forta Uortsa pra niezvyčajnuju paru — Osvaldaŭ. Muž nibyta były amierykanski marski piechaciniec, jaki źbieh u Saviecki Sajuz i žyŭ u Minsku, horadzie, dzie ja pravioŭ svajo dziacinstva. Jon viarnuŭsia ŭ Złučanyja Štaty, ciapier žanaty z ruskaj. Choć mieŭ jon reputacyju čałavieka niavietlivaha i ekscentryka, mnie było cikava paznajomicca ź imi abaimi i daviedacca, jakim było ich žyćcio ŭ Minsku».
Tak ci inakš, ale spatkańni z supracoŭnikam CRU Muram adbylisia sapraŭdy. Jak paźniej raskazvaŭ Džordž, była dasiahnutaja damoŭlenaść: jon daviedvajecca pra žyćcio Osvalda ŭ Minsku, a za heta CRU praz svaje kantakty dapamahaje jamu atrymać naftavy kantrakt na Haici, dzie haspadaryŭ Fransua Dziuvalje.
U ruskamoŭnaj hramadzie Dałasa dzivilisia, što moža jadnać arystakrata, jaki volna vałodaŭ šaściu movami, ź biednymi i małaadukavanymi Osvaldami. Tym nie mienš nichto nie moh admaŭlać, što Džordž zrabiŭsia najbližejšym siabram Osvalda i mieŭ na jaho vielizarny ŭpłyŭ: dapamahaŭ znajści pracu i źniać žytło, braŭ na spatkańni ŭ kłuby i na imprezy, davaŭ parady što da siamiejnaha žyćcia z Marynaju i dačkoju, adnym słovam, byŭ tym aŭtarytetam, čyje słovy ŭsprymalisia jak biezumoŭnaje i nieasprečnaje kiravańnie da dziejańnia.
Napeŭna, de Marenšyld pa-sapraŭdnamu cikaviŭsia žyćciom Osvalda, jahonymi idejami, vysłuchoŭvaŭ i spakojna abmiarkoŭvaŭ ich. Jak jon napisaŭ u svajoj knizie, «ja ŭsprymaŭ jaho jak siabra, amal jak syna. Mahčyma, ja identyfikavaŭ jaho z maim pamierłym synam, padśviadoma, zrazumieła, ale što da ŭzrostu — to jon nasamreč moh-by być maim synam».
Blizaść hetych dvuch čałaviek padćviardžaje zdymak, atrymany Džordžam: Osvald, apranuty ŭ čornaje, trymaje ŭ adnoj ruce snajpierskaje ružžo, a ŭ druhoj radykalnuju hazietu «The Militant» i podpis: «Džordžu, Li Charvi Osvald. 5 krasavika 1963 h.».
A 10 krasavika była zroblena sproba zamachu na adyjoznaha hienierała Edvina Uołkiera, jakoha Osvald ličyŭ fašystam za radykalnyja pohlady. Jak tolki pra heta zrabiłasia ŭ horadzie viadomym, de Marenšyld, pa słovach žonki Li Charvi, prybieh da ich dadomu i spytaŭ, jak toj moh nie patrapić i ci schavaŭ jon zbroju.
U červieni 1963 h. de Marenšyldy pierajechali na Haici: vyhadny kantrakt byŭ atrymany (vidać, praroblenaj z Osvaldam pracaj u CRU zastalisia zadavolenyja); tam ich i zaśpieła navina pra zabojstva Kienedzi. Džordž paviedamiŭ u ambasadu pra svaje kantakty z Osvaldam, i ŭ 1964 h. jany viarnulisia ŭ Ameryku, kab dać pakazańni Kamisii Uorena.
Viersii zabojstva byli roznyja: i ahučany hazietaju «Biełarus» «kubinski śled», i saviecki KDB, i pravyja radykały. Byli prychilniki i jašče adnoj viersii — naftavaj. U studzieni 1963 h. Džon Kienedzi prapanavaŭ Kanhresu pravieści zakon, jaki b značna źmianšaŭ ilhoty naftavych kampanij. Heta skaraciła dachody techaskich naftavikoŭ bolš-mienš na trysta miljonaŭ u hod. Tak što hrunt u takoj viersii byŭ.
Bolš, čym Džordža i Žannu de Marenšyldaŭ, raspytvali chiba tolki Marynu, udavu Li Charvi, ale Kamisija pryjšła da vysnovy, što siabroŭstva z Osvaldami i zabojstva Kienedzi — tolki vypadkovyja supadzieńni.
De Marenšyldy źjechali, ale kančatkova viarnulisia ŭ Dałas u 1967 hodzie. Praz dva hady Džordž pačaŭ vykładać u miascovym Bišap-kaledžy francuzskuju i ruskuju movy. Ale historyja na tym nie skončyłasia.
5 vieraśnia 1976 h. jon napisaŭ list da svajho staroha znajomaha, a ciapier dyrektara CRU — Džordža H. U. Buša: «Darahi Džordž, vybačaj za list, pisany ad ruki. Mahčyma, ty zmožaš vyrašyć situacyju, u jakoj ja apynuŭsia. Maja žonka i ja ŭvieś čas pad nahladam; naš telefon prasłuchoŭvajecca; za nami paŭsiul sočać. Abo ŭ hetym zamiašanaje FBR, abo jany nie chočuć čuć maich skarhaŭ. My na miažy z varjactvam.
Ja pavodziŭsia jak idyjot ad času śmierci majoj dački Nadzi, jakaja pamierła ad kistoznaha fibrozu. Ja sprabavaŭ pisać, idyjocki i biespaśpiachova, pra Ł. Ch. Osvalda i napeŭna razzłavaŭ niamała ludziej».
A jašče praz dva miesiacy Džordž trapiŭ u psichijatryčny špital, dzie jaho lekavali elektrašokavaj terapijaj. Jak śćviardžała Žanna, u muža była mocnaja depresija.
Žurnalist Uiljam Ołtman, vystupajučy pierad Kamisijaj pa zabojstvach, paźniej kazaŭ: «Ja nie moh dać viery svaim vačam. Čałaviek źmianiŭsia kardynalna. Jon niervavaŭsia, trośsia. Heta była napałochanaja, vielmi napałochanaja asoba. Ja byŭ u šoku, bo viedaŭ de Marenšylda jak čałavieka, jaki pieramahaŭ u tenisnych matčach, zaŭsiody zahareły, jaki biehaŭ štoranicy, byŭ zdarovy jak byk».
Z hetym žurnalistam Džordž de Marenšyld jeździŭ u Brusel, sprabujučy znajści vydaŭcoŭ dla svajoj knihi pra Osvalda, ale marna. Viarnuŭsia ŭ ZŠA jon papularnaj asobaj: na stale čakała vizitoŭka ad śledčaha z Kamisii, u jakoj źjavilisia novyja pytańni ŭ spravie zabojstva Kienedzi, a taksama prapanova ad žurnalista Edvarda Epštejna ŭziać intervju, zapłaciŭšy čatyry tysiačy dalaraŭ za čatyry dni.
29 sakavika 1977 h. Džordž spatkaŭsia z Epštejnam u hateli na Pałm-Bič. Pavodle śviedčańniaŭ žurnalista, toj, siarod inšaha, pryznaŭsia, što «nikoli nie byŭ płatnym supracoŭnikam CRU, ale čas ad času akazvaŭ im roznyja pasłuhi, prykładam, jak u Juhasłavii ŭ 1957 h., kali treba było daśledvać uźbiarežža».
Jany damovilisia spatkacca paśla abiedu, u 3 hadziny papaŭdni. Džordž viarnuŭsia ŭ hatel.
Paźniej śledstva pastanaviła, što Džordž de Marenšyld u 3:45 ustaviŭ sabie ružžo ŭ rot i nacisnuŭ kurok…
Hazieta «New York Post» vyjšła z zahałoŭkam: «Klučavy śviedka pa spravie DžFK zabiŭ siabie».
Žonka Džordža de Marenšylda i jahonyja siabry nie dali viery viersii samahubstva: nie taki heta byŭ čałaviek, kazali jany. Jany nie viedali, što Džordžaŭ CRUšny kantakt u Dałasie, Uołter Mur, niepasredna padnačalvaŭsia Ryčardu Chiełmsu (budučamu dyrektaru CRU), a ŭ toj akurat čas adkazvaŭ za tak zvany prajekt MKUltra. Heta była prahrama pa vykarystańni narkotykaŭ dziela manipulavańnia śviadomaściu i padśviadomaściu ludziej, dalokadasiažnaja meta prajekta — ścirańnie pamiaci i poŭnaja źmiena asoby, dla čaho vykarystoŭvalisia narkotyki i elektrašokavaja terapija. Tak što aŭtary zhadanaha ŭ pačatku detektyva «Zruch» mo i nie byli dalokimi ad iściny, i moža, navat praz hady možna było, adnaviŭšy śledstva, niešta vyśvietlić, ale… Ale cieła de Marenšylda było kremiravanaje.
Rassakrečanyja apošnim časam papiery z Nacyjanalnaha archiva, datyčnyja zabojstva Džona Kienedzi, naŭrad ci adkažuć, chto zabiŭ prezidenta ZŠA abo jakija byli pryčyny śmierci (zabojstva? samazabojstva?) Džordža de Marenšylda. Ale voś adnavić prahały ŭ bijahrafii apošniaha, vypravić niedakładnaści musiać dapamahčy.
Hetaha vartaje žyćcio biełaruskaha hrafa z Mazyra Džordža de Marenšylda.
