U Bierštach mohuć źnieści budynak škoły — pomnik biełaruskaha ruchu ŭ Zachodniaj Biełarusi. Milinkievič bje tryvohu
80-hadovaja škoła ŭ Bierštach, Ščučynski rajon. Fota Radzima.org.
Žychary vioski Bieršty, u tym liku palityk Alaksandr Milinkievič (z hetaha siała pachodziać jaho dziady-pradziedy), pieražyvajuć, što 80-hadovy histaryčny budynak miascovaj škoły voś-voś źniasuć.
U hetym hodzie hetamu pryhožamu draŭlanamu zbudavańniu z «vienskimi voknami» dy vysokim paŭvalmavym, «hałandskim» dacham, što staić na bierazie voziera, kala malaŭničaj Bierštaŭskaj puščy, spaŭniajecca 80 hadoŭ. Na adkryćcio škoły ŭ 1937 hodzie na znak pratestu suprać pałanizacyi moładź pastaviła tut nie polski śpiektakl, a svaju «Paŭlinku». Ścieny škoły pamiatajuć taksama pryjezd Ryhora Baradulina, jaki čytaŭ tut svaje vieršy…
Interjer škoły: raskošnaja hrubka.
«Ad miascovych žycharoŭ ja daviedaŭsia, što budynak moža być źniesieny — ščyra kažučy, u mianie navat ślozy na vačach vystupili. Ja vielmi lublu hetyja miaściny, adsiul pachodziać maje prodki. Ale serca balić i za inšaje: padobnaja nienarmalnaja situacyja sa zrujnavańniem byłych biblijatek, škoł, kłubaŭ u vioskach charakterna dla ŭsioj krainy.
Prezident vykazaŭ dobruju dumku: treba adradžać małyja radzimy. Adnak jaho rasparadžeńnie navieści na ziemlach paradak na miescach uspryniali litaralna: zakapać usio buldozieram — tak vyhladaje nacyjanalnaja schiema dobraŭparadkavańnia»,
— padzialiŭsia z «NN» svaim sumam Alaksandr Milinkievič. —
Miascovyja ž žychary nie chacieli b zhubić škołu jak pamiać: jaje budavali prodki, tut vučylisia ich naščadki…»
Akramia škoły, u vioscy zachavalisia jašče dva histaryčnyja pomniki: byłaja ŭnijackaja, a siońnia — pravasłaŭnaja draŭlanaja carkva XIX stahodździa, a taksama budynak hminy, dzie ŭ 1920—1930 hadach raźmiaščałasia administracyja.
Da hetaha času tut pracujuć pošta, kłub i krama. Ale dadatkova vydzialaje hety kraj šykoŭnaja pryroda, z vozieram i puščaj. Tamu Alaksandr upeŭnieny: kali b ziamlu pieradali ŭ ruki tałkovamu pradprymalniku, miesca možna było b adradzić, a spadčynu zachavać.
Fota Radzima.org.
Pryrodnyja piejzažy ŭ vioscy zajzdrosnyja.
U Astrynskim sielsaviecie nam paviedamili, što terytoryja škoły niekalki hadoŭ tamu była pieradadzienaja na bałans dziaržaŭnaha pradpryjemstva «Hrodnaabłsielbud». Kiraŭnictva hetaj kampanii kaliści chacieła dać ustanovie druhoje žyćcio, zrabiŭšy tam pansijanat: niešta nakštałt bazy adpačynku, adnak, jak nam paviedamiŭ hienieralny dyrektar pradpryjemstva Hienadź Załoha, na ich «paviesili» dva kałhasy, tamu ŭsie svabodnyja srodki nakiroŭvalisia na raźvićcio sielskaj haspadarki.
Na ideju sa stvareńniem pansijanata hrošaŭ užo nie chapiła i pakul nie pradbačycca. Praŭda, toje, što budynak źbirajucca całkam znosić, Hienadź Česłavavič nie paćvierdziŭ:
«Pakul my padčyščajem tolki toje, što znachodzicca ŭ avaryjnym stanie: źnieśli staruju školnuju majsterniu, bo ŭ jaje całkam razvaliŭsia dach, i tak zvany domik nastaŭnikaŭ: tam razburylisia paddašak dy vokny. Akramia taho, pryjšłosia pravieści demantažnyja pracy i ŭnutry škoły, tam dzie prasieli plity dachu, ale my čapali tolki stol, i toje častkova. Usio heta rabiłasia, kab praduchilić mahčymuju biadu: školniki pryjazdžajuć siudy na kanikuły, hulajuć tam — usio mahło b drenna skončycca. Dla hetych samych met my chočam padrezać pobač niekalki avaryjnych duboŭ».
Taksama Hienadź Załoha daŭ zrazumieć, što, kali b znajšlisia ludzi, jakija b zachacieli vykupić hety budynak i zrabić tam, narešcie, ahrasiadzibu ci niešta jašče, možna było b arhanizavać aŭkcyjon dy pieradać škołu ŭ inšyja, dobryja ruki.
Adnak pytańnie, ci znojdziecca na jaje haspadar, i ci nie budzie heta zanadta pozna?
