Radzichoŭski: Biełaruś — nie Ukraina, i ni chalery ŭ Biełarusi Maskva nie zrobić
Rasiejski publicyst Leanid Radzichoŭski ŭ pieradačy «Interviju tydnia» tłumačyć, čamu pakul niama nijakich šancaŭ na palapšeńnie adnosinaŭ ZŠA i Rasiei, razvažaje pra toje, jak Łukašenka budzie vyrašać prablemu «pieradačy trona» i zajaŭlaje, što «Biełaruś — nie Ŭkraina, i ni chalery ŭ Biełarusi Maskva nia zrobić».
— Ci možna kazać. što novyja sankcyi ZŠA suprać Rasiei — heta nia prosta epizod, a heta nadoŭha? I heta chałodnaja vajna — na hady, kali nie na dziesiacihodździ? Ci jość šancy na niejkaje inšaje raźvićcio padziejaŭ?
— Ci jość šancy na palapšeńnie adnosinaŭ pamiž ZŠA i Rasiejaj? Takich šancaŭ niama. Pucin — prezydent da 2024 hodu, mianiać svaju palityku jon nia budzie i nia moža. Bo ŭsia jahonaja palityčnaja rytoryka zaviazanaja na procistajańni z Zachadam, i kali jon ad hetaha admovicca, to jaho «nie zrazumiejuć» unutry krainy. Kali vyniać hety stryžań — «my suprać Ameryki» — to ŭsio tut pasyplecca.
— Vy ličycie, što ŭ hetym pytańni nia važna, chto budzie prezydentam u ZŠA?
— Mienavita tak. U ZŠA prezydenty mianiajucca, ale adnosiny paharšajucca, niahladziačy na ichnija žadańni. Heta Rasieja rabiła aktyŭnyja dziejańni va Ŭkrainie i, jak vyhladaje, aktyŭnyja dziejańni padčas vybaraŭ u ZŠA. Ameryka nie rabiła aktyŭnych dziejańniaŭ u Rasiei — dy heta i niemahčyma, bo ŭ Rasiei takaja palityčnaja systema, što na jaje zvonku paŭpłyvać niemahčyma.
Akramia taho, staŭleńnie da Pucina na Zachadzie skłałasia vielmi peŭnaje i žorstkaje, jon maje vobraz, na jakim zaviazana šmat palitykaŭ i pijarščykaŭ, i jaho mianiać nichto nie źbirajecca. Tak što karcina vielmi adnaznačnaja, pa-mojmu, i nijakaha palapšeńnia, pakul Pucin va ŭładzie, ja nia baču. Nia baču tut «akna mahčymaściaŭ».
Pytańnie druhoje, pra sankcyi i «chałodnuju vajnu». Ja nie zusim razumieju, što siońnia aznačaje termin «chałodnaja vajna». Kali hety termin źjaviŭsia, to jon aznačaŭ, što jość dźvie alternatyŭnyja systemy, supastaŭnyja pa mahutnaści, jakija chočuć źmianić sacyjalna-palityčny ład adna ŭ adnoj. Jak Chruščoŭ kazaŭ — «my vas pachavajem». Heta nie aznačała fizyčna źniščyć Ameryku — a ŭstalavać tam svoj režym. Adpaviedna, i amerykancy chacieli źniščyć nie Rasieju, a likvidavać tut kamunizm i ŭstalavać svabodny rynak.
Ale siońnia niama alternatyŭnych palityčnych systemaŭ, bo Rasieja — heta rynkavaja ekanomika i adnosna adkrytaje hramadztva. Pa-druhoje, niama nijakaj supastaŭnaści pa siłach. U Rasiei niama chaŭruśnikaŭ, heta adna kraina, daloka nia samaja mocnaja ekanamična, a technalahična i kazać niama čaho. I narešcie, nichto nikoha nie imkniecca pieraŭtvaryć i skaryć. U Rasiei niama nijakich planaŭ adnosna svajoj ułasnaj budučyni, a tym bolš u adnosinach da budučyni Zachadu. I ŭ Zachadu niama nijakaha žadańnia niešta mianiać u Rasiei.
Ułasna, syhnał, jaki padaje Zachad, adzin — Pucin ulez nadta daloka, i na jahonym prykładzie my pakažam, što nia treba leźci ŭ našyja amerykanskija (francuskija) vybary. My damo ŭrok, što tak rabić nia treba, nielha rabić aneksii. Ale pry hetym jany nie imknucca skinuć Pucina, zrabić tut niejkuju revalucyju, rasčlanić Rasieju. Takich planaŭ niama.
— Ale bolšaść, kali nie pamylajusia, hramadzian Rasiei siońnia jakraz dumaje naadvarot — što kožny amerykanski palityk pračynajecca z dumkaj, jak by razvalić i zachapić Rasieju.
— Rasiejskaje nasielnictva tradycyjna žyvie ŭ paradyhmie teoryi zmovaŭ. Heta pačałosia navat da savieckaj ułady, a pry savieckaj uładzie heta pieratvaryłasia ŭ dziaržaŭnuju idealohiju, jakaja ŭbivałasia ŭ hałovy z ranicy da viečara. Byŭ maleńki pierapynak u 90-ja hady, kali mnohija ludzi realna žyli vielmi kiepska, i ŭ hety čas im pierastali raskazvać pra amerykanskuju zmovu. Z pačatku 2000-ch idealohija suśvietnaj zmovy suprać Rasiei viarnułasia ŭ poŭnym abjomie, jak pry savieckaj uładzie.
Na samoj spravie na suverenitet rasiejskaha načalstva ŭnutry Rasiei nichto nie zamachvajecca, rasiejskija načalniki ŭnutry Rasiei mohuć rabić što zaŭhodna — heta ichnija prablemy i prablemy nasielnictva. Ale kali Rasieja parušaje čužy suverenitet, ułazić u čužyja vybary, dałučaje čužyja terytoryi — to, viadoma, heta nie padabajecca.
— Isnujuć samyja roznyja acenki ŭpłyvu hetych sankcyjaŭ na rasiejskuju ekanomiku i žyćcio. Ci jany sapraŭdy pahoršać pakazčyki rasiejskaj ekanomiki, ci jany majuć pieravažna maralna-palityčny sens?
— Ja nie ekanamist, tamu mahu mierkavać tolki pa-prostamu, pa-žyćciovamu. Ja nia vieru ŭ radykalnaje značeńnie hetych sankcyjaŭ. Čamu? Z troch pryčynaŭ.
Pieršaja. Sankcyi praciahvajucca ŭžo try hady, jany supravadžajucca rezkim padzieńniem cany na naftu. Ale ničoha žachlivaha ŭ Rasiei nie adbyłosia, nijakaha hoładu i choładu. Tak, Rasieja vyhladaje niavažna, VUP padaŭ, Rasieja zdaje pazycyi, ale tak zdavać pazycyi možna jašče sto hadoŭ.
Druhoje. U Rasiei sioleta pačaŭsia rost VUP. Mahčyma, novyja sankcyi jaho prypyniać ci zamarudziać. Ale nijakaj katastrofy nie nazirajecca.
Treciaje. Pavodziny biržaŭ. Abviaścili novyja sankcyi, ale rasiejski fondavy rynak raście, jaho hetyja sankcyi nie pałochajuć, prynamsi ŭ karotkačasovaj perspektyvie.
Kažuć, što z pryčyny sankcyjaŭ Rasieja nia budzie vysokatechnalahičnaj krainaj. Ale jaki durań usurjoz moža kazać, što Rasieja kali-niebudź joj budzie? Choć z sankcyjami, choć biaz sankcyjaŭ. Hetaja niebiaśpieka Rasiei dakładna nie pahražaje.
— Raniej, kali abvastralisia adnosiny Rasiei i Zachadu, Łukašenka atrymlivaŭ ad hetaha tolki vyhady. Jon lamantavaŭ pra toje, jak monstar NATO padychodzić da Biełarusi, i patrabavaŭ ad Rasiei bolš padtrymki. Ale ciapier sytuacyja źmianiłasia, Miensk sprabuje naładzić adnosiny z Zachadam. U takoj sytuacyi Łukašenka — heta treci, jaki radujecca, ci treci, jaki padličvaje straty?
— Jak hienijalna zaŭvažyŭ Dźmitry Miadźviedzieŭ, «hrošaj niama, ale vy trymajciesia». Hrošaj, kab u pašyranym maštabie spansiravać Łukašenku, u Rasiei niama i nia budzie.
Jak ja razumieju, hałoŭnaja prablema Łukašenki — heta pieradača tronu. Uparta chodziać čutki, što jon nibyta choča sychodzić i nibyta rychtuje sabie pierajemnika — pavodle azerbajdžanskaha ci kazachstanskaha scenaru. Kali heta tak, kali jon sapraŭdy choča sychodzić — to dla jaho vielmi važna, što jon pakinie svajmu pierajemniku.
Kali jamu padabajecca varyjant hieneralisimusa Franka, to Łukašenka niepaźbiežna zrobić toje samaje, što i Franka — liberalizacyja, zbližeńnie z Zachadam, pastupovaja padrychtoŭka da kiravanaha pierajemnika.
Varyjant numar dva — iści pa prykładzie Paŭnočnaj Karei, što zusim, darečy, nie aznačaje palapšeńnia adnosinaŭ z Rasiejaj.
Tamu, kali Łukašenka choča płaŭnaha pierachodu, zachavańnia ŭsich dasiahnieńniaŭ, jakija byli padčas jahonaha kiravańnia, i pieradačy ŭłady svajmu pierajemniku — to tady jahonaje zbližeńnie z Zachadam całkam niepaźbiežnaje. Tym bolš što, nakolki ja razumieju, revalucyja jamu nie pahražaje, i varyjant Kadafi nie aktualny.
Kali ž Łukašenka budzie stajać ćviorda na svaim — aŭtarytarnaja ŭłada, zakrytaja kraina (choć Biełaruś nie zakrytaja kraina, jana bolš adkrytaja za Rasieju) — tady zbližeńnia z Zachadam moža i nie adbycca.
— Dyk hetaje paharšeńnie adnosinaŭ Rasiei z Zachadam — heta šaniec albo pahroza? Šaniec maleńkimi krokami iści ŭ bok Zachadu, dzie i hrošaj patencyjna našmat bolej. I ryzyka — što Maskva, jakaja jana ciapier, moža pavodzić sabie vielmi nervova, i takija kroki Miensku ŭ bok Zachadu ŭsprymać nieadekvatna.
— Vy namalavali vierahodnaść vielmi dakładna. Ale Łukašenka lepš za nas z vami razumieje, što Biełaruś — nie Ŭkraina, i ni chalery ŭ Biełarusi Maskva nia zrobić. Va Ŭkrainie Maskvie było lohka. Byŭ rehijon, jaki sapraŭdy maryŭ adarvacca ad Ukrainy i pajści ŭ Rasieju, aneksija adbyłasia pad zachapleńnie nasielnictva Krymu. Nakolki ja razumieju, u Biełarusi takich rehijonaŭ niama. Ułada Łukašenki — heta nia ŭłada Kijeva ŭzoru 2014 hodu. Tamu asablivaj prastory dla maneŭru ŭnutry Biełarusi ŭ Rasiei niama.
Nasielnictva Rasiei «pa-bracku», ale z padazreńniem i pahardaj staviłasia da ŭkraincaŭ, tamu na antyŭkrainskuju prapahandu nasielnictva Rasiei achvotna paviałosia. Da biełarusaŭ staŭleńnie zusim inšaje. «Kali ŭžo hetyja nia našyja — dyk chto tady našyja?» Tamu luby kanflikt ź Biełaruśsiu dla Maskvy vyklučna niepryjemny va ŭnutrypalityčnym planie. «Ci jość u nas sajuźniki, nu choć chto z nami?» Atrymlivajecca, što, akramia Biełarusi, nikoha i niama.
U takoj sytuacyi svarycca z apošnim sajuźnikam… A tym bolš rabić niejkija nieaściarožnyja kroki… Uvodzić vojski? Na heta Łukašenka ŭžo niekalki razoŭ adkazvaŭ, što tady vy daviedajeciesia, što takoje partyzanka, i Čačnia vam padasca drobiaźziu. Viadoma, heta pierabolšvańnie, ale zdarovaje ziernie tut jość. U Biełarusi jość adpornaść asiarodździa, jakoj nie było va Ŭschodniaj Ukrainie.
