Pačaŭsia sieryjał «Amierykanskija bahi» pavodle kultavaj knihi — što ŭ im?
30 krasavika adbyłasia suśvietnaja premjera sieryjała pavodle Niła Hiejmana.
Sieryjał stvaraŭsia šeść hadoŭ.
Spačatku Nił Hiejman płanavaŭ pracavać sa studyjaj NVO. Ad 2011 da 2013 išli pieramovy, paśla razładziłasia, i pravy na ekranizacyju nibyta nabyła paŭnočnaamierykanskaja filija brytanskaj studyi FremantleMedia. A letaś stała viadoma, što zdymaje «Bahoŭ» amierykanski kabielny kanał Starz.
Jak tłumačyŭ pradziusar Brajan Fuler, na «Starz» ich kamanda spyniłasia tamu, što prapanavanaja kanałam suma na zdymki sieryjała ŭdvaja pieravyšała samy vialiki biudžet za ŭsiu TB-karjeru Fulera.
A Fuler pradziusavaŭ «Zorny šlach», «Hierojaŭ», «Hanibała» — bačyŭ vialikija biudžety.
Brytaniec Nił Hiejman — adzin z najvybitniejšych piśmieńnikaŭ sučasnaści.
Praŭda, Nobiela jon naŭrad ci atrymaje, bo pracuje ŭ «lohkim» žanry fantastyki. (Chacia, paśla vypadka z Bobam Dyłanam…)
U «Amierykanskich bahach» jość štości ad dakumientalnych rečaŭ Kapuścinskaha.
Hieroi, kaniečnie, nierealnyja istoty, ale jany isnujuć u vielmi realnych cialesnych abałonkach i majuć vielmi realistyčnyja ludskija charaktary. I vandrujuć pa realnaj Amierycy. Cikava čytać, jakija žyvuć ludzi ŭ roznych jaje častkach, na roznych učastkach charčovaha łancuha, jakija ŭ ich kulturnyja kody i pobytavyja zvyčki.
U Hiejmana nie stolki fantastyka, kolki mietafara: kožny narod, jaki prybyvaŭ u Amieryku, pryvoziŭ u dumkach svaich bahoŭ.
Bahi — jak ludzi. Ale čym bolš im dajecca pakłanieńnia i lubovi, tym bolš jany mohuć. I naadvarot. Narody źnikali, a bahi praciahvali žyć — zabytyja, choć i bieśśmiarotnyja. Dla ich taja bieśśmiarotnaść rabiłasia praklonam. Zvyčajnaje čałaviečaje žyćcio ź jaho turbotami było nievynosnym dla taho, chto niekali moh kiravać małankami i ziemlatrusami…
U intermiedyjach-adstupleńniach aŭtar kidaje čytača ŭ historyju Amieryki to na sto, to na vasiamsot, a to i na dvanaccać tysiač hadoŭ nazad. I ŭ toj staražytnaści — taksama ludzi, taksama kanflikty intaresaŭ.
A jašče — siužetnaja linija. Tut Hiejman majstar: da apošniaj staronki nie zdahadvaješsia, dziela čaho ŭsio heta adbyvajecca i čym skončycca.
Ciažka pa adnoj sieryi mierkavać pra ŭsiu pracu (jašče pavodle damovy z NVO płanavali 6 siezonaŭ pa 10-12 častak), ale para siurpryzaŭ jość.
Naprykład, hałoŭny hieroj, Cień, u sieryjale maje ciomnuju skuru. Jaho ihraje brytaniec Ryki Uitł. Ź inšaha boku — čamu nie?
My viedajem z knihi, što Šalony Suini — irłandziec z rudoj baradoj, mister Nansi — afrykaniec, Čarnaboh — emihrant z Uschodniaj Jeŭropy. Pra Cień viadoma tolki toje, što jon zdaravienny i maŭklivy.
Hladzicca Ryki Uitł fakturna, udały vybar.
Jašče adna ŭdača — mister Sierada ŭ vykanańni taksama brytanca Iena Makšejna. «Uśmieška lisa, jaki źlizvaje dziarmo z kalučaha drotu» jamu ŭdajecca idealna.
Na boha staražytnych skandynavaŭ Odzina jon, kaniečnie, mała padobny, ale, pa-pieršaje, chto Odzina bačyŭ, a pa-druhoje — mister Sierada nie Odzin, a jaho amierykanskaja prajekcyja.
Kino padajecca papsoviejšym za knihu.
Paspraščali siužetnyja chady: pamiatajecie, jak u knizie Odry plunuła miortvaj Łory ŭ tvar? U filmie jana prosta havoryć Cieniu, što jaho žonka Łora i jaje muž Robi, jakija razam zabilisia na mašynie, byli kachankami. Uvohule, Odry pakul — najsłabiejšaje źviano sieryjała.
Dzie-nidzie hieroi kirujucca praściejšymi, čym u knizie, matyvacyjami (jak u siužecie z bojkaj Cieniu i Suini). U achviaru vidoviščnaści prynosicca hłybinia.
Zatoje stvaralniki sieryjała asučaśnili «Amierykanskich bahoŭ».
U hetym jość majsterstva — pasunuć tvor u časie na 15 hadoŭ upierad. Raman Hiejmana, jaki vyjšaŭ u 2001-m, apisvaŭ Amieryku 90-ch, kali tradycyjnyja miedyi jašče daminavali nad internetam, mabilnaja suviaź i sacyjalnyja sietki nie mieli siońniašniaj ułady, kali žyli jašče naščadki rasiejskich biełahvardziejcaŭ, a na isłamskuju pahrozu amal nie było namioku.
Hieroi sieryjała dziejničajuć u našym časie.
Biłkis znachodzić sabie achviaraŭ praz ajfon, na sajcie znajomstvaŭ, i jana nie prastytutka.
Technachłopčyk apranuty i pryčasany zusim nie tak, jak hieroi kamiedyi «Dohma».
Trochi staramodny tolki mister Sierada, ale jamu pałožana.
Jašče ŭ sieryjale jość novyja hieroi, jakich niama ŭ knizie.
Naprykład, śpiecyjalna prydumany Hiejmanam dla kino Vułkan (jaho ihraje Korbin Biernsen).
Bolšaje, vidać, miesca ŭ sieryjale budzie adviedziena i Isusu Chrystu (Džeremi Devis) — u knizie jon zhadvajecca tolki raz:
dva zabytyja bahi staražytnych jehipcianaŭ, jakija trymajuć pachavalnaje biuro ŭ zachudałym miastečku, choć i nazyvajuć Isusa z zajzdraściu «ščaśliŭčykam», ale i raskazvajuć, jak na pustynnaj darozie ŭ Afhanistanie nichto nie spyniaŭsia jaho padvieźci.
Knižka napisanaja z humaram, budziem spadziavacca, i sieryjał jaho nie zhubić.
Nie varta čakać poŭnaha supadzieńnia ramana i kino — žanry ž roznyja, z roznymi vyjaŭnymi srodkami. Zatoje, jak časta byvaje, sieryjał natchnić mnohich pračytać kłasnuju knihu.
Škada, pa-biełarusku «Amierykanskich bahoŭ» pakul niama.
Ale, moža, Darja Vaškievič, jakaja ź siabrami pierakłała i vydała Hiejmanavu «Karalinu», z časam voźmiecca i za «Bahoŭ»?
