Novaja biełaruskaja vajennaja daktryna — adkaz na palityku Pucina?
Minsk nie zmoža dać rady novym ryzykam biez supracoŭnictva ź inšymi krainami ŭ rehijonie i za jaho miežami. Ale jon robić toje, što moža rabić. Piša Siarhiej Bohdan.
Alaksandr Łukašenka ŭchvaliŭ źmieny ŭ vajennuju daktrynu Biełarusi. Jany śviedčać pra fundamientalny zruch u myśleńni biełaruskich elitaŭ. Navučany ŭkrainskim ŭrokam, Minsk robić vajennuju biaśpieku pytańniem najvyšejšaj pryjarytetnaści.
Biełaruskija stratehi vyznačyli tyja novyja pahrozy, jakim Biełaruś musić supraćstajać. Jany ŭklučajuć u siabie hvałtoŭnyja palityčnyja źmieny, jakija mohuć pryjści z Ukrainy i ad pramaskoŭskich siłaŭ, hatovych paŭtaryć ukrainski scenar u Biełarusi.
Minsk taksama pieraaceńvaje svoj sajuz z Rasijaj. Na praciahu mnohich hadoŭ Kreml ihnaruje intaresy Biełarusi i schilajecca da ŭsio bolš šavinistyčnaj palityki. U pryvatnaści, na minułym tydni prezident Rasii Ŭładzimier Pucin raskrytykavaŭ mižnarodnyja miežy savieckich časoŭ za ich «advolnaść», majučy na ŭvazie, što jany mohuć być źmienienyja praz krymski abo danbaski scenar.
Minsk identyfikuje pahrozy
22 studzienia Łukašenka ŭchvaliŭ źmieny ŭ vajennuju daktrynu Biełarusi, jakaja zastavałasia niaźmiennaj z 2001 hoda.
Vyjaŭlajučy patencyjnyja vajennyja pahrozy, novaja redakcyja daktryny zhadvaje hibrydnuju vajnu i kalarovyja revalucyi – terminy, što majuć vielmi dakładnaje značeńnie ŭ biełaruskim i rehijanalnym kantekście.
Hibrydnaja vajna adsyłaje da mahčymaści rasijskaha ŭmiašańnia, nakštałt taho, što adbyłosia va Ukrainie. A kalarovyja revalucyi pakazvajuć na Zachad, jak miarkuje vajskovy tydniovik IHS Jane's. Ale heta pytańnie sprečnaje.
Minsk sapraŭdy toić padazreńni, što chtości na Zachadzie źbirajecca skinuć Łukašenku, ale ŭ apošnija hady biełaruskija čynoŭniki najčaściej nazyvali Ukrainu ŭ jakaści krynicy destabilizacyi. Naprykład, niezadoŭha da prezidenckich vybaraŭ u kastryčniku 2015 hoda dziaržaŭny telekanał paviedamiŭ pra «200 uzbrojenych ŭkraincaŭ», zatrymanych na miažy. [Nijakich dokazaŭ hetamu ci paćviardžeńnia infarmacyi nie było. – Red.]
Chacia Łukašenka zhadvaje raspad dziaržavy ŭ Livii, Siryi i Jemienie ŭ jakaści prykładaŭ mahčymych scenaroŭ, jakija jon choča praduchilić, Minsk pierahledzieŭ svaju vajennuju daktrynu tolki paśla kryzisu i kanfliktu va Ukrainie.
Ścieražysia sajuźnikaŭ
Kamientujučy budučyja źmieny ŭ vajennaj daktrynie, vosieńniu minułaha hoda ministr abarony Andrej Raŭkoŭ śćviardžaŭ, što Biełaruś nie razhladaje nijakija zamiežnyja dziaržavy ŭ jakaści vorahaŭ i dadaŭ: «Ale my, viadoma, nie sastupim svaju terytoryju i budziem vykarystoŭvać lubyja siły i srodki, u tym liku vajennyja, kab paźbiehnuć hetaha».
U hetaj aficyjnaj farmuloŭcy zaklučaŭsia sihnał ekstremisckim elemientam u Rasii: nie sprabavać ździejśnić u Biełarusi ničoha, padobnaha da ŭkrainskich padziej.
Raŭkoŭ tolki dalej raźviŭ raniejšyja zajavy Łukašenki, jaki nie raz publična paprakaŭ urad Ukrainy za «admovu ad svaich ziemlaŭ [u Krymie]» i hrebliva vykazvaŭsia pra ŭkrainskuju armiju, jakaja nie zdoleła abaranić krainu.
Biełaruś zastajecca sajuźnikam Rasii, ale Miensk ličyć hety stastus ŭsio mienš i mienš karysnym, i tamu sprabuje pierafarmulavać sajuz. Biełaruskaje kiraŭnictva bačyć niebiaśpieku va ŭciahvańni krainy ŭ čužyja vojny ŭ vyniku supraćstajańnia pamiž Rasijaj i inšymi dziaržavami.
U svaich papiarednich zajavach Łukašenka charaktaryzavaŭ sajuz z Rasijaj u jakaści abaviazacielstva z ahavorkami. 30 kastryčnika, vystupajučy pierad kamandzirami nacyjanalnych Uzbrojenych sił, jon skazaŭ: «Najaŭnaść sajuźnikaŭ źjaŭlajecca važnym faktaram u zachavańni našaj vajennaj biaśpieki. Tym nie mienš, my budziem budavać miechanizm kalektyŭnaj abarony ŭ adpaviednaści z našymi nacyjanalnymi intaresami».
Maskva nie daje zbroi biełarusam
Najpieršaja pryčyna dla Minska pierahledzieć umovy svajho sajuza z Rasijaj znachodzicca ŭ samoj Maskvie. Kreml časta admaŭlajecca mieć spravu ź Biełaruśsiu na sajuźnickich umovach i nie chavaje hetaha. Samy viadomy prykład — Maskva chavała ad Minska infarmacyju pra svaje namiery na rańnich stadyjach rasijskaj apieracyi pa aneksii Kryma.
Niahledziačy na lamant pra pašyreńnie NATO, Rasija zabiaśpiečvaje tolki minimalnuju padtrymku biełaruskaj armii, jakaja maje vostruju patrebu ŭ abstalavańni. Heta tyčycca navat samych važnych dla Rasii śfieraŭ – supraćpavietranaj abarony. Paśla mnohich hadoŭ zatrymki Kreml daŭ Biełarusi patrymanyja dy śpisanyja zienitna-rakietnyja sistemy S-300 samaj staroj madeli. U toj čas jak Maskva źbirajecca pastaŭlać Iranu madeli S-300 1990-ch hadoŭ, Minsk atrymlivaje ad Maskvy S-300 pačatku 1980-ch.
Takim ža čynam, havoračy pra ŭsio ščylniejšaje vajennaje supracoŭnictva, Rasieja daje Biełarusi tolki ekspartnyja madeli inšaha ZRK, Tor-M2E. U paraŭnańni z madelami, jakija pastaŭlajucca rasijskaj armii, jany majuć abmiežavanyja charaktarystyki. Da taho ž, Biełaruś atrymała Tor tolki paśla taho, jak Maskva vymusiła Minsk sastupić u pytańni rasijskaj avijabazy.
Inšyja prykłady taksama pakazvajuć padobnaje staŭleńnie Kramla da Biełarusi. Mnohija rasijskija analityki pryznajuć, što biełaruskaje vojska zabiaśpiečvaje asnoŭnuju častku abarony Maskvy z zachadu. Niehledziačy na heta, Maskva na praciahu mnohich hadoŭ admaŭlajecca dać biełarusam samaloty novaha pakaleńnia.
Biełaruskaje vojska maje tolki niekalki starych źniščalnikaŭ i zusim nie maje bambavikoŭ, a taksama płanuje vyvieści z ekspłuatacyi samaloty avijacyjnaj padtrymki suchaputnych vojskaŭ. Takim čynam, sistema supraćpavietranaj abarony Biełarusi zastajecca dziravaj, a suchaputnyja vojski majuć nievialikuju karyść biez avijapadtrymki.
Apošni rubiel — na vojska
Ciapierašniaja ekanamičnaja situacyja ŭ Biełarusi ŭ paraŭnańni z 2010 hodam značna pahoršała: u 2015 hodzie VUP upaŭ na 3,5%, inflacyja i devalvacyja zastajucca niaźmienna vysokimi. Adnak Łukašenka nastojvaje, što «apošni rubiel ŭ dziaržaŭnym biudžecie my patracim na biaśpieku našych hramadzian». Kab padkreślić svaju dumku, jon znoŭ pryhadaŭ situacyju va Ukrainie, majučy na ŭvazie, što niedastatkovaja ŭvaha da biaśpieki zrabiła ź jaje cacku ŭ rukach vialikich dziaržaŭ.
Vyhladaje, što biełaruski ŭrad stavicca da hetaha pytańnia surjozna. Niahledziačy na ekanamičnyja ciažkaści, jon znajšoŭ resursy dla prajektaŭ u śfiery vajennaha abo dvajnoha pryznačeńnia – naprykład, prajektavańnia i vyrabu sistemy załpavaha ahniu i inšych vidaŭ zbroi razam z kitajskimi i, imavierna, ukrainskimi kampanijami. Jon taksama nakiravaŭ resursy na ramont starych biełaruskich źniščalnikaŭ, pastaviŭšy intaresy nacyjanalnaj biaśpieki nad ekanamičnymi raźlikami.
Tolki niešmatlikija ekśpierty zaŭvažyli hetyja techničnyja detali, u toj čas jak pryniaćcie novaj vajennaj daktryny pryciahnuła značna bolš uvahi. Daktryna, adnak, jość tolki adnym nievialikim vidavočnym prykładam fundamientalnych źmienaŭ u biełaruskaj zamiežnaj palitycy i palitycy biaśpieki, vyklikanych kursam Pucina na postsavieckaj prastory. Minsk nie zmoža dać rady novym ryzykam biez supracoŭnictva ź inšymi krainami ŭ rehijonie i za jaho miežami. Ale jon robić toje, što moža rabić.
