Aleś Čajčyc: Hladzicie «Levijafan» i hanaryciesia Biełaruśsiu
Najlepšaje rasiejskaje postsavieckaje kino — voś hetkaje, z chałodnymi depresiŭnymi, časam postapakaliptyčna-industryjalnymi pejzažami, bojkami, harełkaj i stracham.
Na dadzieny momant hałoŭnaja kulturnickaja padzieja Rasiei 2015 hoda — «źliŭ» u internet pirackaje kopii filma režysera Andreja Źviahincava «Levijafan» («Leviafan»). Kajusia: usie pahladzieli — nu j ja pahladzieŭ.
Moža heta i subjektyŭnaje ŭražańnie, ale tak zdajecca, što
bolšaść najlepšaha rasiejskaha postsavieckaha kina — voś hetkaja, z chałodnymi depresiŭnymi, časam postapakaliptyčna-industryjalnymi pejzažami, bojkami, harełkaj i stracham.
Dastatkova zirnuć śpis rasiejskich postsavieckich laŭrejataŭ mižnarodnych festyvalaŭ. 100—150 hadoŭ tamu Rasieja davała śvietu vybitnych pieradavych mastakoŭ i ramantyčnych kampazytaraŭ, a ciapier adzinaje, što jana maje raspavieści astatniamu śvietu — heta pra svaju biadu i depresiju. Voś tak.
I heta, ułasna, adzinaja chiba hetaha filma: chałodnyja i varožyja pejzažy my ŭžo bačyli ŭ «Kak ja provieł etim letom» Papahrebskaha, złamanaha čałavieka i jaho depresiŭnuju žonku (navat u vykanańni taje ž samaje aktorki Jeleny Ladavaj) — u «Hieohraf hłobus propił» Vieledzinskaha, bieznadziejnuju peryferyju — tamsama, u «Hruzie 200» Bałabanava ci ŭ «Jelenie» taho ž Źviahincava, i hetak dalej, i hetak dalej.
Rasieja takaja jość: zmročnaja i lichaja. I kožny, chto žyvie tut, vam paćvierdzić, što tak jano zbolšaha i jość, jak pradstaŭlena ŭ «Levijafanie»:
navat harady Padmaskoŭja ŭzimku miescami nahadvajuć pavajennuju Ałbaniju, a taŭstašyija haspadary rasiejskaha žyćcia, jakija nosiać darahija italijskija harnitury, razmaŭlajuć na macie i chodziać u carkvu — takija jany i jość, jak mer taho miastečka ŭ filmie.
Kraina ad 1990-ha hodu była i znachodzicca ŭ ciažkoj duchoŭnaj i ekzystencyjnaj kryzie, i navat vonkava ekanamična ŭdałyja 2000-ja, jak vyśvietliłasia (i jak, zrešty, zaŭsiody było vidno — tolki my hetaha nie zaŭvažali), tolki prychoŭvali pad saboj suzravańnie burbałki z hnojem, jakaja vybuchnuła ŭ 2014-m i čyj vybuch jašče chalera viedaje, čym skončycca.
Pišuć, što ŭ čas padrychtoŭki da zdymkaŭ filma režyser Źviahincaŭ jeździŭ šukać adpaviednyja krajavidy, poŭnyja suvoraje pryhažości raspadu i bieznadziejnaści, i zajechaŭ navat na Biełaruś. Pra heta tak i chočacca skazać, što z takim ža pośpiecham jon moh by zajechać u Polšču ci ŭ Niamieččynu.
Možacie hanarycca: Biełaruś na fonie RF — kraina ciapier asabliva pieradavaja i prahresiŭnaja. Dastatkova vypuścić troch niavinavatych ludziej z turmy — i možna pačynać pieramovy pra biaźvizavy režym z Eŭrapiejskim Źviazam. A troch ludziej vypuścić — heta nie Krym nazad Ukrainie addać.
