Siem! «Biełsat» śviatkuje dzień naradžeńnia VIDEA
Pieršy niezaležny telekanał Biełarusi śviatkuje 7-hodździe ad pačatku viaščańnia.
Dakumientalistyka
U filmatecy «Biełsatu» za 7 hadoŭ pracy naźbirałasia bolš za dźvie sotni dakumientalnych filmaŭ i razhornutych repartažaŭ. Našyja aŭtary šukajuć niezvyčajnych hierojaŭ dy apaviadajuć ich historyi, daśledujuć padziei, na jakija my nie majem prava zabycca. Siarod sioletnich dakumientalnych filmaŭ vyznačana piać najlepšych:
«Amierykanka. All included» (rež. Viktar Korzun)
Film raspaviadaje pra pobyt u turmie KDB, u hetak zvanaj «amierykancy», viadomaha žurnalista i piśmieńnika Alaksandra Fiaduty. Aŭtar pravioŭ u źniavoleńni 110 dzion paśla prezidenckich vybaraŭ 2010 hoda i apisaŭ heta ŭ knizie. Ideja filmu – pierakłaści niesuciašalnuju rečaisnaść na movu litaratury, źmianiŭšy žanr z dramy na kamiedyju.
«Usio prydumana Boham» (rež. Volha Švied)
Stvaralniki filmu adpraŭlajucca ŭ padarožža pa biełaruskich vioskach… z aŭtałaŭkaju. I traplajuć u samyja dalokija kutki, kudy nie jeździać aŭtobusy, dzie praktyčna niama daroh. U hetych vioskach jašče zusim niadaŭna žyli sotni ludziej, a zastalisia ličanyja nasielniki. U tutejšych škołach try vučni ŭ kłasie – zvykłaja sprava. Tut uvieś čas žyvuć u čakańni – aŭtałaŭki dy busłoŭ, jakija mo pryniasuć unukaŭ, u čakańni śmierci, jakaja ŭ hetych miaścinach – samy časty hość. Ale pry hetym śmiajucca i žartujuć, ciešacca pieršymi promniami soniejka dy pracujuć z ranku da nočy.
«Pašpart dla biełarusa»
Film «Pašpart dla biełarusa» pakazvaje historyju Biełarusi praz pryzmu źmieny pašpartoŭ jaje žycharoŭ. Padčas apošniaha stahodździa biełarusy byli hramadzianami carskaj Rasiei, kajzieraŭskaj Niamieččyny, Polščy, Savieckaha Sajuzu. Da hetaha pieraliku treba dadać emihracyju – palityčnuju i zarobkavuju. Naprykład, u 20–30-ch hadach XX stahodździa ŭ Arhientynu ź mižvajennaj Polščy pryjechali kala 20 tysiač biełarusaŭ.
«Siejbit» (rež. Jury Kalina)
Hieroj filmu – žychar rajonu Studzivody ŭ Bielsku Padlaskim Darafiej Fijonik: biełarus, hramadzianin Polščy (jak i jahonyja prodki), vypusknik pravasłaŭnaj duchoŭnaj sieminaryi, rehient carkoŭnaha choru, stvaralnik Muzieju małoj baćkaŭščyny ŭ Studzivodach, redaktar etnahrafičnaha časopisu «Bielski haściniec», aŭtar knižak pra historyju rehijonu. Jon zasnavaŭ hurt «Žemerva» («Żemerwa»), što vykonvaje aŭtentyčny falkłor Padlašša, a kiruje kalektyvam jahonaja siastra Anna Fijonik. Adnak najvažniejšym svaim abaviazkam Darafiej ličyć prapahandu duchoŭnaj i materyjalnaj kultury padlašskich biełarusaŭ – na ŭzor biblejskaha siejbita, kab toje ziernie «ŭpała na dobruju ziamlu i dało płod».
«Kantrabandysty»
Nielehalny handal isnuje stolki, kolki isnujuć miežy. Pra kantrabandystaŭ 1920-ch hadoŭ na saviecka-polskaj miažy my daviedvajemsia z aŭtabijahrafičnaj apovieści Siarhieja Piasieckaha «Kachanak Vialikaj Miadźviedzicy». U tyja časy stalicaju kantrabandysckaha žyćcia było miastečka Rakaŭ. Ciapier ža hetaje ramiastvo pieramiaściłasia ŭ ciahnik Horadnia–Kuźnica…
Publicystyka
Mała infarmavać hramadstva – čaściakom poŭny sens toj ci inšaj padziei stanovicca zrazumiełym tolki z dapamohaju ekśpiertaŭ, dy tych, kaho naŭprost dačytać situacyja. Haračyja sprečki padčas tok-šoŭ «Forum» ci niaśpiešnaja hutarka tet-a-tet u «Razmovie dnia» z udziełam najlepšych publicystaŭ? Štodnia ŭ efiry «Biełsatu» – novyja vypuski prahramaŭ. Sioleta najlepšymi nazvanyja nastupnyja vydańni:
- Adzin z vypuskaŭ prahramy Aliny Koŭšyk i Kaciaryny Baruški «54 %» pryśviečany sacyjalnym rolam mužčyny i žančyny. U hetaj prahramie aŭtarki vyrašyli pierakulić ich noh na hałavu. Što z hetaha moža atrymacca? Hladzicie ŭ archivie prahramaŭ.
- Aŭtaspynam pa Biełarusi: Vioska z adnym žycharom – viadoŭca i aŭtarka prahramy Aŭhińnia Mancevič razam sa zdymačnaj hrupaju naviedała vioski, u jakich zastałosia pa adnamu žycharu. Hetyja pasieliščy nieŭzabavie źniknuć z mapy Biełarusi.
- «Čamu mova nie abjadnoŭvaje?» - adkaz na hetaje pytańnie šukajuć udzielniki tok-šoŭ «Forum».
- U prahramie «Dva na Dva» Zianon Paźniak i Aleh Trusaŭ dyskutujuć pra padziei va Ukrainie dy pra toje, jakija vysnovy z hetych padziejaŭ majuć zrabić biełarusy.
- Z padziejami va Ukrainie źviazany i adzin z najlepšych vypuskaŭ prahramy «Razmova Mackieviča». Hość prahramy – hramadaznaŭca Viačasłaŭ Babrovič.
- Prahrama «Maju prava» zakranuła adrazu niekalki važnych temaŭ dla šmat kaho ź biełarusaŭ: jak raźviazać prablemu narkotykaŭ, u tym liku «spajsaŭ», ci varta daviarać padpolnym STA i jak zmahacca ź niadobrasumlennymi budaŭnikami.
- Prahrama Alesia Zaleŭskaha «Ludski spravy» - zaŭsiody blizka da prablemaŭ «šarahovaha biełarusa». Adzin z vypuskaŭ pryśviečany karupcyi i kradziažam u ŽKH. Mienavita praz hetuju prahramu, u jakoj viadoŭca vykryvaje adnu sa schiemaŭ kradziažoŭ u ŽKH, aŭtara prahramy źbirajucca sudzić – za «nielehalny vyrab i raspaŭsiud pradukcyi ŚMI».
Infarmacyja i repartažy
Infarmacyjny hod raspačaŭsia z padziejaŭ na Majdanie. Žurnalisty i apieratary «Biełsata», nie zvažajučy na ryzyku, zaŭsiody byli ŭ samym viry padziejaŭ: u Kijevie, u Krymie, na Danbasie. Značnaja častka infarmacyjnych materyjałaŭ u efiry dy na staroncy «Biełsatu» pryśviečanaja padzie va Ukrainie, adnak jość i inšyja, nie mienš cikavyja artykuły i siužety.
Infarmacyjny materyjał hodu:
- «Dva kroki da vajny» (a taksama šerah inšych materyjałaŭ Jarasłava Ściešyka);
- «Žančyny kiraŭnika Biełarusi» - Aleś Jaščanka;
- Sieryja repartažaŭ Alaksandra Barazienki, Arkadzia Nieściarenki dy Usievałada Šłykava z padziejaŭ na Majdanie;
- «Biełarusy ŭ Kijevie» - Usievaład Šłykaŭ;
- «Biełaruski Majdan» - Arkadź Nieściarenka.
Najlepšy materyjał na staroncy «Biełsatu»:
- Sieryja materyjałaŭ «Našaja kałhasnaja Atłantyda» - Źmicier Jahoraŭ;
- «Šlubny piarścionak z pola boju praz 70 hod znajšoŭ adrasata ŭ Biełarusi» - Inha Astraŭcova;
- «Jak Papa Rymski vučyŭsia havaryć pa-biełarusku i chto jamu dapamahaŭ ź pierakładami? (+ aŭdyjo)» - Viktar Šukiełovič;
- «Pasialilisia ŭ našaj chacie i abzyvajuć «banderaŭcami» - Ivanna Kaściuk;
- «Mikoła Aŭtuchovič dahladaje sad, asvojvaje «Facebook» i razmaŭlaje pa-biełarusku» – Nastaśsia Froda;
- «Repartaž z łahieru, ź jakoha biełarusaŭ adpraŭlajuć na vajnu va Ukrainu»;
- «Terrorysta z Donbasu grozi Polakom» - materyjał na polskaj viersii sajta (Jakub Biernat);
- «Ekskluziŭnaje intervju: «Biełsat» sustreŭsia na Danbasie z byłym kamiendantam Hroznaha» - Arkadź Niesiacrenka.
Najlepšyja repartažy na «Biełsacie» ŭ 2014 hodzie
- «Karnaja psichijatryja». Jak u Biełarusi vykarystoŭvajuć mietady karnaj psichijatryi, kab pakarać tych, chto patrabuje spraviadlivaści i praŭdy.
- «Anioły» Pošuki buduć praciahvacca». U filmie pakazana zakuliśsie pracy pošukava-ratavalnaha atradu «Anioł». Arhanizacyja, stvoranaja ŭ červieni 2012 hoda Siarhiejem Koŭhanam, abjadnoŭvaje kala 30 tysiač vałancioraŭ, jakija pravodziać svoj volny čas u pošukach ludziej, jakija zhubilisia ŭ lesie.
- «Kukabaka – viazień sumleńnia». Michaił Kukabaka – adzin z samych viadomych biełaruskich dysidentaŭ. Były palitźniavoleny pravioŭ u savieckich turmach, pracoŭnych łahierach i psichijatryčnych špitalach 17 hadoŭ. Hieroj filmu na svaim žyćciovym prykładzie pakazvaje miechanizm represijaŭ.
- «Joj 86 i jana haniaje na Maskvičy pa Kleckim rajonie». Repartaž pra, badaj što najstarejšuju kiroŭcu ŭ Biełarusi.
- «Zabili i zhvałtavali dačku, a kažuć – avaryja». Baćka zahinułaj 16-hadovaŭ dziaŭčyny voś užo 13 hod sprabuje dabicca praŭdy i pakarać vinavatych u śmierci svajoj dački.
- «Sistema «BelToll» – ciažkaje vyprabavańnie biełaruskich pieravoźnikaŭ». Dziaržaŭnaje novaŭviadzieńnie stvaryła tolki dadatkovyja niazručnaści kiroŭcam. Niazručnaści, za jaki jašče treba dapłacić. Elektronika naličyła 4 młn jeŭarŭ pieravoźnikam.
- «Vakoł śvietu moŭčki». Hieroj repartažu – 73-hadovy matacyklist Uładzimir Jarec. Hłuchaniamy, jon zdoleŭ atrymać pravy i ździejśnić šmatlikija padarožžy pa ŭsim śviecie, pabyvaŭšy ŭ 138 krainach.
Padčas śviatkavańnia 7 Dnia narodzinaŭ telekanału budzie taksama vyznačany pieramožca ŭ naminacyi «Televizijnaja asoba hodu». Hod tamu Pieramožcaju stała Śviatłana Kalinkina, viadoŭca dy suaŭtarka prahramy «Razmova dnia». Vyniki konkursu buduć abvieščanyja nieŭzabavie. Zastavajciesia z «Biełsatam»!
