Televiadučy Siarhiej Darafiejeŭ: Ideołahi chłusiać, Kreml chłusić!
Ukraina ŭstaje. Paŭstaje i idzie dalej. Pad Ukrainaj ja, jak i mnohija inšyja, razumieju nie palitykaŭ, a narod.
Jaho adzieńnie jašče ŭ plamach kryvi. Jaho hołas achryp ad zaklikaŭ. U vačach jašče ślozy ad biaskoncych pachavańniaŭ zahinułych. Na jaho botach saža spalenych šyn, a na tvary — vodbliski paminalnych łampad Majdanu. Ale jon narod, jaki jašče try miesiacy tamu i nie dumaŭ, što jon tak mocny. Vy tolki ŭjavicie heta!..
I nichto z tych, chto addavaŭ zahady stralać, chto šukaŭ u svaich prycełach hałovy aktyvistaŭ, nichto z tych, chto kraŭ vahonami i vyvodziŭ na Kipr miljardy, chto chavaŭ svaju kryvadušnaść pad mantyjami sudździaŭ, nichto ź ich tak da hetaha času i nie zrazumieŭ, što svaimi złačynstvami jany źjadnali i kansalidavali Ukrainu, jak nichto inšy. I chaj Kreml i inšyja zacikaŭlenyja i dalej točać zubcy svaich piłaŭ.
Ja navat mahu dapuścić, što ich hieapalityčnyja ambicyi rana ci pozna puściać ŭkrainskuju hablušku, ale voś čaho nikomu nikoli zrabić nie ŭdasca, dyk heta raśpiłavać ukrainski Narod, joho Nacionalnu Hidnisť (jaho Nacyjanalnuju Hodnaść ).
Siońnia Kijeŭ jašče stohnie. Kali jaho kułaki — Majdan, to jaho serca — Michajłaŭski manastyr.
U svaim materyjale ja chaču raskazać vam ab tym, jak usie apošnija miesiacy biłasia heta serca. Jak jano pampavała kroŭ usiaho pratestu. Kadry z Majdana ablacieli ŭvieś śviet. A voś pra rolu Michajłaŭskaha manastyra pakul skazana i napisana mała.
Michajłaŭski Załatavierchi mužčynski manastyr — adzin z najstarejšych manastyroŭ Kijeva. Jaho historyja biare pačatak 11 lipienia 1108 sa zhadki ŭ letapisie pra pastavu kniaziem Śviatapołkam-Michaiłam kamiennaha chrama ŭ honar Archistratyha Michaiła. Na toj momant heta byŭ adziny chram u Kijevie z pazałočanym viercham, adkul i pajšła nazva «Załatavierchi». Siońnia heta dziejny manastyr. U im raźmiaščajecca sieminaryja.
Manastyr znachodzicca nad Dniaprom ŭsiaho za niekalki chvilin chady ad Majdana. Mienavita ŭ Michajłaŭskim u listapadzie minułaha hoda znajšli prytułak studenty — pieršyja paciarpiełyja ad «Bierkuta». Na padłozie hałoŭnaha sabora, adrazu pad abrazami, im tady zasłali pakryvały, kab ludzi mahli adpačyć i sahrecca. Tak zabiłasia heta serca… U studzieni byli vybuchi na Hrušeŭskaha. Vyratavańnie — znoŭ u Michajłaŭskim. U lutym — snajpiery na Majdanie. Dapamohu paranienym znoŭ tam ža.
Dziŭny fakt — u vałancioraŭ, jakija prychodzili ŭ manastyr dapamahać, nie było vyraznaj ijerarchičnaści struktury padparadkavańnia.
Nichto nie kiravaŭ ludźmi źvierchu, addajučy rasparadžeńni — dzie raźmiaščać stomlenych majdanaŭcaŭ na načleh, dzie ich pieraviazvać, jak i čym karmić. Hetaja vajna samaarhanizavała ludziej… Apišu Vam adzin ź lutaŭskich dzion manastyra. Apišu nie ŭ prošłym, a ŭ ciapierašnim časie — usie hetyja epizody ciapier pierad vačyma.
«Aściarožna, chutkaja dapamoha! Ruch ludziej u arcy pa pravym baku!» — kryk rehuloŭščycy spračajecca sa zvonam zvanoŭ. Rucham aŭtamabilaŭ na terytoryi manastyra zajmajucca rehuloŭščycy.
U ich rukach — žezały i miehafony. Hetyja miłyja dziaŭčyny (čaściej za ŭsio mienavita dziaŭčyny — adrazu ŭspaminajucca kadry skryžavańniaŭ daroh Druhoj suśvietnaj) adnačasova karektujuć ruch transpartu i papiaredžvajuć piešachodaŭ ab niebiaśpiecy patrapić pad koły. Pryčym za kožnaj z rehuloŭščyc zamacavany svoj učastak — tak što aŭtamabili jany litaralna pieradajuć z ruk u ruki.
Manastyr pieratvaryŭsia ŭ balnicu. Chutkija zalatajuć u arku zvanicy i spyniajucca kala dźviarej adnaho z prybudovak chrama. Tam novych paranienych čakajuć lekary — apieracyjnaja ŭładkovanaja prosta la ałtara. Pakul miedyki spyniajuć kroŭ i vymajuć kuli, u centry chrama śviatary i sieminarysty molacca ab zdaroŭi, a časam, užo i ab supakoi.
Tak usie hetyja miesiacy ŭ dymie ładanu, padpalenych šyn i vychłapnych hazaŭ manastyr lečyć dušeŭnyja i fizičnyja rany.
Tyja, kamu paščaściła być tolki zakranuťm kulami i askołkami, zvyčajna źbirajucca la namiotaŭ ź ježaj, jakija raźmiaščajucca za chramam.
Tam ža mohuć padsiłkavacca i sahrecca harbataj ci kavaj usie, chto prychodzić u Michajłaŭski pracavać vałancioram.
«Idzi siudy, moj, dobry, ja ciabie barščom pačastuju», - machaje mnie čarpakom adnahodka majoj mamy i tut ža kryčyć na majdanaŭca, jaki prachodzić mima, kab toj kinuŭ cyharetu: «Na terytoryi manastyra nie palać!» Biaru boršč i kryču «Dziakuju!». Dziaŭčat i žančyn u namiotach-kuchniach časta davodzicca pierakrykvać: za ich śpinami traščać dyziel- hienieratary. Ad biassonnych načej i hetaha hrukatu jany, biednyja, valacca z noh, ale, tym nie mienš, zachoŭvajuć uśmiešku. «Ja ŭžo padaju, jašče adzin dzień i mianie źmieniać», — kranaje mianie z harbataj miłavidnaja babula. Paprasiŭšy prabačeńnia, jana sadzicca na łaŭku i pačynaje chryścicca abvietranaj rukoj.
Uzdoŭž ścien chrama rastuć skrynki ź lekami, šprycami, apieracyjnymi naborami, šakaładam, piečyvam, kansiervami, sadavinoj, małakom, šampuniem, zubnoj pastaj, tualetnaj papieraj, stankami dla haleńnia, markierami, natatnikami, lampačkami, lichtarykami, kaskami, reśpiratarami i inš. Usio sartujecca sotniami ruk i ŭkładvajecca na stełažy.
La levaj ściany chrama nie prajści z-za hary butlaŭ z vadoj. «Paddony dla vady pryvieźli!», - kaža mnie stary: «Idziem hruzić!» I praciahvaje bryzientavyja rukavicy. «Dziakuj, baćka!»
…Razhruzić. Raptam pobač vyrastaje małady čałaviek, krychu maładziejšy za mianie, i basuje: «Dobry dzień, Siarhiej, ja Vaš brat». Biez ździŭleńnia i ź ironijaj prašu ździvić raspoviedam — jakaja takaja ŭ nas ź im rodnasnaja suviaź. Ź pieršych słoŭ jon ašałomvaje pravilnymi proźviščami maich rodnych, dzieda, jaho brata, miescam ich naradžeńnia, halinka za halinkaj rasplatalisia hienieałahičnaje dreva. Staju jak ukapany. Trajuradny brat, pra jakoha ja tolki čuŭ, dy i to ŭ dziacinstvie.
Andrej, toj samy, z Drahobyčy, što niedaloka ad Lvova! Abdymajemsia, kryčym!.. Hetaja revalucyja nie tolki raźviała, jana i złučyła ludziej. Upeŭnieny — heta była daloka nie adzinaja sustreča ŭ manastyry: tudy išła, jechała i lacieła ŭsia Ukraina.
Kali chto-niebudź dumaje, što ukraincaŭ možna pieramahčy, jon hłyboka pamylajecca. Pračytali? Paŭtaru jašče raz: hłyboka pamylajecca! Ukraincy trymajucca adzin za adnaho. Ja bolš čym upeŭnieny — i biełarusaŭ taksama pieramahčy nielha! Prosta treba siabie jak nacyju vyrazna identyfikavać i ŭsim nazaŭždy zasvoić — naša historyja pačałasia našmat raniej, čym u 41-m.
U nas jość svaja mova i kultura. Hetaja taja płatforma, na jakoj možna mocna stajać. Ale, adyšoŭ ubok! Viarnusia ŭ Kijeŭ …
U pierapynkach pamiž chutkimi, na bruku Michajłaŭskaha adzin za adnym spyniajucca asabistyja aŭtamabili — ad Leksusaŭ da Žyhuloŭ. Vajna abjadnała ŭsich — niezaležna ad sacyjalnaha statusu, prafiesii i palityčnych pohladaŭ. Hetyja ludzi pa darozie z pracy zajechali ŭ supiermarkiety i zabili svaje mašyny da dachu. Nikoli nie zabudu, jak adzin z takich kiroŭcaŭ, razam z praduktami, pryvioz i zakatki — chatnija kansiervacyi. Ujavicie: uvieś padjezd doma, ad kožnaj kvatery, sabraŭ i pieradaŭ pratestoŭcam salonyja pamidory i ahurki, vareńnie i soki. Słoikaŭ akazałasia tak šmat, što dla ich navat vydzielili admysłovyja palicy.
Apuskajecca zmrok. Ludziej u manastyry stanovicca mienš. Niekalki čałaviek-majdanaŭcaŭ adkłali svaje bity, źniali čornyja ad sažy kaski i lažać — adpačyvajuć na svaich ščytach. Voś-voś źjavicca kamandzir sotni i zabiare ich na pieradavuju…
U miehafon abviaščajuć, što patrebnyja vałanciory dla načnoj achovy hramadskaha paradku la budynkaŭ ministerstvaŭ, a taksama dla dziažurstva ŭ balnicach, kab bandyty, naniatyja ŭładaj, nie zmahli vykraści paranienych aktyvistaŭ z pałat (u pieršyja tydni sutyknieńniaŭ takija vypadki byli masavymi). Voś skažycie, ludziej chtości vučyŭ tak arhanizoŭvacca i siabie abaraniać?
Ujaŭlaju, jak ciapier niekatoryja biełaruskija ideołahi ŭpeŭniena kažuć: «Heta ŭsio zamiežnyja ahienty, jakija žadajuć rastaptać naš ŭnikalny dabrabyt!»
Ubačanaje nie zabyć. Nikoli nie zabudu fota paranienaha majdanaŭca, jaki akryvaŭlenymi vusnami całuje ściah svajoj krainy. Paśla hetaha nielha nie hanarycca tym, što ŭ tvaich žyłach ciače, u tym liku, i ŭkrainskaja kroŭ.
Siońnia ŭkrainiec — heta nie prosta nacyjanalnaść, heta źjava, heta mierka addanaści ziamli i svajoj historyi.
Kali mianie pytajucca: biełarusy inšyja? Ja adkazvaju: «Tak, ale tolki pakul! Biełarusy prosta śpiać, a ŭ śnie, jak viadoma, prychodzić siła». Daj tolki Boh, kab biełarusy nikoli nie chavali svaich Hierojaŭ.
Jakoje heta ščaście dla luboj supolnaści ludziej, jakaja ličyć siabie nacyjaj, kali tvaja carkva zaŭsiody z taboj. Kali śviatar, nadzieŭšy jepitrachil na broniekamizelku, biare ŭ ruki kryž i sychodzić z aktyvistami. Jak kazaŭ moj lubimy Tanina Huera: «Vialikija asałody možna vyprabavać tolki, padzialajučy ź inšymi radaść i zachapleńnie. Roŭna jak i vialikaje hora možna pieražyć tolki razam».
Skončyć chaču słovami adnaho ź lidaraŭ ruchu «Aŭtamajdan». Hetyja słovy jon adrasavaŭ novaj ukrainskaj uładzie: «My kantralavali tych, papiarednich, ciapier budziem taksama kantralavać vas. Niachaj kožny z novych čynoŭnikaŭ ŭśviedamlaje, što jon idzie da ŭłady pracavać na nacyjanalnyja intaresy, a nie na ŭłasny biznes. My budziem za hetym sačyć — pa rostu vašych źbieražeńniaŭ. I nijakaha kartežu! Ni dla kaho! Śpiašajeciesia kudyści — sadziciesia ŭ mietro!».
Epiłoh.
Svaim materyjałam ja bolš za ŭsio nie chacieŭ ramantyzavać revalucyju. Kali hinuć ludzi, lubaja ramantyzacyja stanovicca nie tolki pachabnaj, niedarečnaj, ale i złačynnaj. Jak by chaciełasia ŭsie revalucyi zamianić evalucyjami, bo my i tak užo vyčarpali limit ŭsich uzrušeńniaŭ. Ale, na žal, takich zamien nie byvaje. Hetym materyjałam ja prapanavaŭ vam padzialić majo zachapleńnie siłaj duchu ukraincaŭ, ich prahaj svabody i adkaznaści. Słava Ukrainie! Hierojam słava!
Ekstremist (jak i mnohija inšyja miljony žycharoŭ Ukrainy,nazvanyja tak Kramlom i byłoj ukrainskaj uładaj),
Siarhiej Darafiejeŭ.
