Futbalist «Lidsa», jaki straciŭ nahu, abjechaŭ 45 krain i znajšoŭ ščaście ŭ Biełarusi
Ronald Rejhan śćviardžaŭ, što asobu čałavieka najlepš adlustroŭvajuć nie abstaviny, u jakija my traplajem, ale naša na ich reakcyja.
U momanty ciažaraŭ, rasčaravańniaŭ i vyklikaŭ my možam daviedacca bolej, čym za doŭhija hady i časy kamfortu. Paśla tydnia ŭ komie miedyki śćviardžali, što Deren But z 90-pracentavaj imaviernaściu bolš nie zdoleje zrabić ani kroku i zastaniecca sparalizavanym. Dla maładoha anhličanina, jaki maryŭ vyvodzić «Lids Junajted» u Lihu Čempijonaŭ i ažanicca, heta byŭ samy strašny prysud. Niechta apuściŭ by ruki, adnak spadar But zdoleŭ pieramahčy depresiju, narkatyčnuju spakusu i znajšoŭ prahu da žyćcia.
Ciapier jon zdolny prabiehčy Minski marafon, hareźliva kiruje brytanskaj mašynaj z pravym styrnom pa biełaruskich darohach, viadzie IT-biznes, a taksama maryć vykupić cełuju viosku, kab dapamahać ludziam ź invalidnaściu ci zaležnaściami. Pra ŭmieńnie prymać trahičnyja zdareńni, pra kachańnie ź biełaruskaj, vyhody žyćcia ŭ Biełarusi i mnohaje inšaje Deren ščyra raspavioŭ «Našaj Nivie».
Lids — najbolšaja luboŭ i najbolšaja pamyłka
Deren But naradziŭsia na poŭnačy Anhlii — u Lidsie.
Heta centr vuhalnaha basiejna, a jašče tut Džon Tołkin upieršyniu zdabyŭ pasadu prafiesara anhielskaj fiłałohii. Dla niekatorych nazva horada jašče asacyjujecca z futbolnaj kamandaj z trahičnaj historyjaj i jaje šalonymi dy viernymi zaŭziatarami.
«Jak i mnohija chłopcy ŭ Lidsie, ja maryŭ hulać u futboł i mnie paščaściła zajmacca ŭ słavutaj akademii «Lids Junajted».
Jak miascovy chłapiec, ja tryźniŭ «Lidsam» i vyrašyŭ zastacca ŭ im. Siońnia ja razumieju, što heta była najvialikšaja pamyłka majho žyćcia. Praŭda, «Lids» tady byŭ niejmaviernym. Pryhadajcie Rya Fierdynanda, Hary Kjueła, Li Bojera, Jana Harta, Džonatana Vudhiejta… Heta byŭ fantastyčny čas. U heta ciažka pavieryć ciapier, kali Lids zmahajecca za viartańnie ŭ premjer-lihu.
Hrošy nie vyrašajuć usio, ale vyrašajuć mnoha
Moj siabar pierajšoŭ ź junackaha «Lidsa» ŭ «Mančestar Junajted». Dla karjernych pierśpiektyŭ jon zrabiŭ vierny krok, zdabyŭ kantrakt, pavodle jakoha zarablaŭ na 12,5 tysiač funtaŭ na tydzień bolš, a ja ŭsio chacieŭ zachavać viernaść rodnamu kłubu… Viedajecie, futboł — heta nie tolki hrošy. Siońnia kitajskaja liha prapanuje hulcam 500 tysiač dalaraŭ na tydzień… I što? Usim treba pierajechać u Kitaj? Dla mianie futboł bolš nahadvaje chobi, jakoje ty lubiš i za jakoje jašče atrymlivaješ hrošy. Majo mierkavańnie adnosna pracy, heta kali ty vymušany niešta rabić, kab zdabyć hrošy, a kali ty atrymlivaješ asałodu i lubiš toje, što robiš, — heta prosta chobi».
Futbolnaja kamanda nadzvyčaj papularnaja ŭ Lidsie. Ludzi tam prosta litaralna žyvuć futbołam. Vy b tolki bačyli, što adbyvałasia ŭ horadzie paśla taho, jak «Lids» zvaliŭsia ŭ čempijonšyp paśla Lihi čempijonaŭ. Usie ciapier žyvuć marami ab viartańni ŭ premjer-lihu. Kažuć, što, kali kamanda zdoleje zdabyć pucioŭku ŭ premjer-lihu, nas zmoža vykupić kitajski miljarder. Nadziei źviazvajuć najpierš z novym kiraŭnictvam. Kamandu ŭznačaliŭ italjaniec, jaki nie tak daŭno ŭdała pradaŭ italijski «Inter» kitajskim inviestaram. Siońnia «Lids» maje 7-ju naviedvalnaść siarod usich kamand usich anhlijskich lih! A heta mocny pakazčyk.
Pieršaje zdareńnie i kryž na futbolnych marach
Maje pieršyja abaviazki byli źviazanyja z aŭtobusami. Kali mnie było 13, mnie prychodziłasia kožnyja vychodnyja siadać u aŭtobus, prajazdžać 15 milaŭ i dapamahać babuli, jakaja była ŭ ciažkim stanie. Chadzić u kramu, prybirać. Jana davała mnie 10 funtaŭ za takuju dapamohu. Tady ja i padumać nie moh, što sam apynusia nieŭzabavie ŭ niaprostym stanoviščy.
Pieršaje zdareńnie, jakoje kardynalna źmianiła majo žyćcio adbyłosia jakraz, kali my jechali ŭ aŭtobusie. Jon sutyknuŭsia z mašynaj, a ja ŭ vyniku niaŭdała zvaliŭsia i paškodziŭ hrudzi i śpinu. Kość ad udara pačała niapravilna raści i cisnuła na serca. Ja tady hulaŭ za reziervy. Pačalisia boli, dyskamfort. Lekary parekamiendavali abmiežavać spartovyja praktykavańni.
Dla mianie heta było žudasnaje rasčaravańnie i krach usich maraŭ. Ja zrazumieŭ, što daroha ŭ prafiesijny sport dla mianie praktyčna začyniena. Heta ciapier ja razumieju, što ŭsio ŭ žyćci adbyvajecca nie biez pryčyny. Inačaj ja b nie siadzieŭ tut, nie ažaniŭsia i nie mieŭ dački.
Ja staŭ dziciačym trenieram. Našaja kamanda U-15 i U-16 prajhrała ŭsiaho dva razy za dva hady. Heta, kaniečnie, nie Liha čempijonaŭ i navat nie Kubak Anhlii, ale vynik byŭ vydatny.
Ja nie chacieŭ žyć u Anhlii z-za nadvorja…
«Čym bolš ja žyŭ, tym bolš razumieŭ, što ŭ Anhlii ja žyć nie chaču. Žudasnaje nadvorje. Doždž, doždž, usio vielmi doraha, niavietlivyja ludzi.
Mnie chaciełasia znajści siabie i być niezaležnym, pabačyć žyćcio za miežami Anhlii. Na Kanarach ja pačaŭ pracavać ź ludźmi z abmiežavanymi mahčymaściami, jak animatar. My pravodzili spartovyja hulni, sustrečy, razmovy. Ja atrymlivaŭ asałodu i zrazumieŭ, što chacieŭ by pracavać z takimi ludźmi. Projduć hady, i ja sam stanu invalidam…».
Paśla paŭtara hoda na Kanarach Deren But pravieŭ hod na Kipry i kančatkova ŭśviadomiŭ, što nie choča viartacca na Albijon.
U 2008-m hodzie Deren pierajechaŭ da baćki ŭ Kanadu i navat padpisaŭ kantrakt ź miascovym kłubam pa amierykanskim futbole «Kałhary Stampiders». Anhličanina ŭziali na pazicyju bjučaha. U tavaryskich matčach brytaniec paśpieŭ pastavić rekord pa dalnaści ŭdara. Adnak paŭnavartasna zajhrać za kamandu jon tak i nie zmoh z-za čarhovaha aŭtamabilnaha zdareńnia. U 2013-m hodzie But pierabraŭsia na Maltu, dzie trapiŭ u čarhovuju avaryju, atrymaŭ niekalki traŭmaŭ.
Užo ŭ 2014-m pa paradzie dziaduli But pierajechaŭ u Italiju.
«Italija źmianiła moj śviet i śvietapohlad nazaŭždy. Tam adbyłosia zdareńnie, paśla jakoha mnie padavałasia, što žyćcio skončyłasia, što ŭ mianie nie budzie bolš ani siamji, ani dziaciej — aničoha. Zdareńnie najbolš paŭpłyvała na mianie, źmianiła, jak by dziŭna nie hučała, da lepšaha maju asobu i staŭleńnie da ludziej».
Kava, matacykł i koma
Džon Tołkin pisaŭ, što my nikoli nie viedajem, jakaja pryhoda nas čakaje prosta za dźviaryma ŭłasnaha doma. Deren But nikoli nie moh padumać, čym skončycca žadańnie vypić kavy i nabyć pačak cyharet u susiednim haradku.
«Na adnym z pavarotaŭ ja sutyknuŭsia z mašynaj. Ad udaru matacykł pierakuliŭsia, a ja źlacieŭ ź jaho. Usioj vahoj hruda mietała pryziamliłasia na maju nahu. Ja adrazu zhubiŭ prytomnaść i nie padazravaŭ, što kaniečnaść lažała za niekalki mietraŭ ad mianie. Pieršaje, što pamiataju, kali časova aprytomnieŭ na darozie, — majho siabra biez majki, u jakoha ja spytaŭsia, čamu jon staić biez majki. Ja navat nie zaŭvažyŭ, što jon pieraviazaŭ toj majkaj maju nahu. Ja namacaŭ mabilny telefon, nabraŭ svajmu dziadźku i raspavioŭ pra avaryju. Paśla hetaha ja ničoha nie pamiataju i 10 dzion pralažaŭ u komie.
Pieršaje, što, jak mnie raspaviadali, skazaŭ, jak tolki aprytomieŭ: «Što vy robicie? Čamu vy sprabujecie mianie zabić? Viartajciesia ŭ Anhliju!» Paśla čaho ja adklučyŭsia jašče na 24 hadziny.
U mianie byŭ pierałom chrybta, klučycy, rebraŭ, było nieviadoma, ci ja ŭvohule vyžyvu. Była 90-adsotkavaja imaviernaść, što ja nazaŭždy zastanusia sparalizavanym.
Mnie navat tydzień nie kazali pra toje, što ja zastaŭsia biez nahi, bo dumali, što ja viedaju.
Jak tolki ja ŭśviadomiŭ, što ja biez nahi, to raźjušana patelefanavaŭ maci i skazaŭ, što mušu pahutaryć ź joj. Jana spytała: «Što takoje?» Ja paprasiŭ pryjści ŭ špital. «Čamu ty nie skazała mnie, što ja straciŭ nahu?» — spytaŭsia ja ŭ jaje. Jana až zaśmiajałasia. Niervova, ale zaśmiajałasia. Što jana mahła rastłumačyć? Ja pažartavaŭ, što nam spatrebicca ciapier mienš hrošaj: paru škarpetak zmahu nasić dva dni.
Majo raniejšaje žyćcio razvaliłasia. Mnie było ciažka varušycca i navat havaryć. Maci była prosta ŭ depresii. Heta dziela jaje ja staraŭsia nie pakazvać, nakolki mnie kiepska, kab jana mienš pakutavała.
Znoŭ vučycca chadzić
U daktaroŭ byli najhoršyja prahnozy. Ale ŭžo lutym 2015-ha ja zrabiŭ svoj pieršy krok i pačaŭ prachodzić kurs reabilitacyi. A ŭžo ŭ žniŭni taho ž hoda ja viarnuŭsia na Maltu i sustreŭ tam svaju budučuju žonku.
Kaniečnie, padčas reabilitacyi moj emacyjny i dušeŭny stan byŭ ciažkim. Ja navat źviartaŭsia pa dapamohu da dabračynnych arhanizacyj, ale nichto mnie nie dapamoh. Ja telefanavaŭ «Samarycianam», ale paśla ich paradaŭ ja ledź nie zrabiŭ sabie śmierć, takoha jany mnie naraili. Ludziam, jakija nie pieražyli kalectva, ciažka zrazumieć, što heta takoje. Kali ty nie hublaŭ nahu ci blizkaha, to nie ŭjaŭlaješ, jak heta.
Haračaja linija i rachunak za razmovy 2,600 funtaŭ!!!
Tak naradziłasia pieršaja ideja dabračynnaha prajekta. Ja stvaryŭ sajt i haračuju liniju na ŭłasnym telefonie dla ludziej, jakija prachodzili praz padobnyja abstaviny.
Ja nie psichołah, ale ja dobra viedaŭ, što aznačaje padobnaje hora. Zrazumieŭ, jak hutaryć ź ludźmi, u jakich rak, kalectva ci niešta padobnaje. Za pieršy tydzień nam patelefanavali 50 čałaviek. Zbolšaha heta byli ludzi, jakija pieražyli amputacyju, prajšli praz avaryi. My hutaryli pra toje, jak pieražyć takoje. Niekatoryja ludzi zvanili 3—5 razoŭ, inšyja adzin raz nabiaruć, i ŭsio.
Pieršy zvanok byŭ ad Ałana. Jon chvareŭ na rak i straciŭ ruku. My časta hutaryli i sustrakalisia niekalki razoŭ. Niadaŭna jon pamior, a na maim sajcie staić fota ź im u špitali. Ja rady, što choć troški moh sutyknucca i padbadzioryć jaho.
Ja nie pakidaŭ hetuju spravu navat, kali ja vyjazdžaŭ u Italiju na adpačynak — uklučaŭ roŭminh. Tak adnaho miesiaca moj rachunak za telefon skłaŭ 2,600 funtaŭ!!! Bo takija hutarki zajmajuć nie mienš za hadzinu. Ja tady zrazumieŭ, što mała chto akazvaje padobnuju dapamohu. Jość niešta tolki dla vajskoŭcaŭ, jašče dla niekatorych katehoryj ludziej. Ja hutaryŭ ź ludźmi z Brytanii i Štataŭ ab stvareńni dabračynnych linij i pabačyŭ u hetym svajo paklikańnie. My praviali pieramovy z najbujniejšaj arhanizacyjaj «Asacyjacyjaj «Kaniečnaści», ich sajt naviedvaje 30—50 tysiač čałaviek na tydzień, jany chacieli źmieścić kantakty majoj arhanizacyi na svajoj staroncy. Ale ŭ mianie nie było na toj momant ludskich resursaŭ dla takoj dapamohi.
Viasielle i pierajezd u Biełaruś
Paśla zakančeńnia kursa reabilitacyi, u žniŭni 2015-ha, ja viarnuŭsia na Maltu i sustreŭ tam svaju budučuju žonku.
Jana navučałasia ŭ adnoj z moŭnych škoł. Užo ŭ vieraśni ja zadaŭ prostaje pytańnie: «Ja mahu adnu reč spytacca?» — «Aha». — «Pahodzišsia ažanicca?». Praz 8 tydniaŭ my ažanilisia. Mabyć heta prahučyć dziŭna, ale, kali ja ŭpieršyniu pryjechaŭ ź Italii ŭ Biełaruś, adrazu skazaŭ žoncy: «Davaj zastaniemsia tut žyć!?»
My pryjechali ŭ Minsk užo ŭ vieraśni 2015-ha, bo maci majoj žonki chvareła. My źbiralisia pryjechać na trochi, ale tut ja vyrašyŭ, što my musim zastacca nazaŭsiody. Ja prosta zachapiŭsia hetaj krainaj.
Kali ty žyvieš u Zachodniaj Jeŭropie ci Štatach, usio vielmi darahoje, a tut dla zamiežnika — tanna. Tut tannaje paliva, 30 piensaŭ za litr, papiarosy pa 40—50 piensaŭ za pačak, butelka harełki 2 funta z pałovaj. Taksama ja pabačyŭ mahčymaści dla IT-biznesu. Raniej ja mieŭ dośvied pracy na «Google», dzie rabiŭ moj tata.
Paśla majho pytańnia žonka doŭha hladzieła na mianie ź nierazumieńniem i pytałasia, ci ja nie varjat. Ale ja byŭ pierakanany, što ŭ Minsku — cudoŭna. Ź vieraśnia da listapada ja pabačyŭ, što tut cudoŭnaja IT-industryja: JERAM, Park vysokich technałohij i šmat cikavych startapaŭ i technałahičnych rašeńniaŭ. Tak my vyrašyli zastacca.
Viedaŭ pra Minsk tolki dziakujučy sieryjału «Siabry»
Ja amal ničoha nie viedaŭ pra Biełaruś, navat nie viedaŭ, dzie jana znachodzicca. Adnojčy ja skazaŭ, što chacieŭ źjeździć da jaje ŭ Rasieju, ale jana mianie pierapyniła i skazała, što Biełaruś — heta nie Rasieja. Ja abmoviŭsia, što jana ŭvachodziła ŭ skład SSSR, ale jana nahadała, što Biełaruś užo daŭno samastojnaja. Ja viedaŭ pra isnavańnie Minska tolki praz epizod «Siabroŭ», kali Fibi sustrakałasia z chłapcom ź Minska. Heta była adzinaja infarmacyja, jakuju ja viedaŭ.
Pieršy raz pamianiaŭ hrošy, dyk nie viedaŭ, jak ich nasić
Jak ja tolki pryjechaŭ, u mianie zdaryŭsia śmiešny vypadak u abmiennym punkcie. Ja vyrašyŭ pamianiać, zdajecca, tysiaču jeŭra, pieradaŭ ich u akienca, paśla čaho žančyna za akiencam, dziŭna pahladzieła na mianie, zamknuła abmieńnik i źnikła. Ja nie viedaŭ, što rabić, bo nie razmaŭlaŭ na movie. Bajaŭsia, što mianie abrabavali, praź niekalki chvilin jana viarnułasia, adčyniła akienca i vyvaliła mnie niekalki pačkaŭ banknotaŭ. Usie hladzieli ŭ hety momant na mianie, a ja nie viedaŭ, kudy schavać hetyja kupy hrošaj i dzie ich nasić.
Jašče adnu reč, jakuju ja mušu adznačyć, heta nie tolki čyścinia, jakoj ja nie bačyŭ u 45-i krainach śvietu, jakija ja naviedaŭ, ale i biaśpieku dla zamiežnika, jakuju ty adčuvaješ tut. Ty amal nie bačyš tut złačynstvaŭ, niebiaśpiečnych miescaŭ, vulic, pa jakich lepš nie špacyravać. Tut ty spakojny za svaju mašynu.
Tut ty nie pieražyvaješ za svaju śpinu, kali idzieš nie pa centry stalicy.
Taksama tut vielmi tanna žyć, kali ty zamiežnik. Ale, kaniečnie, kali ty biełarus ź minimalnym zarobkam, to tabie nie prosta… U Anhlii minimalnaja apłata składaje 18—20 rubloŭ za hadzinu, navat kali ty pracuješ u «MakDonalds» ci myješ prybiralni.
Niahledziačy na takija prablemy, ludzi tut vielmi siabroŭskija. Jany zaprašajuć u hości, častujuć ciabie. Jany redka źviartajuć uvahu na abličča ci finansavy stan, ale aceńvajuć ciabie jak čałavieka. U Štatach, naprykład, važny sacyjalny status čałavieka. U Biełarusi — nie.
Dla biełarusa 500—600 dalaraŭ — dobry zarobak, ale skažy kamu na Zachadzie pra heta, u ciabie spytajucca, jak ty vyžyvaješ? Jany nie razumiejuć.
A biełarusy niejak dajuć rady. Šmat ludziej majuć i pryvatny dom, i kvateru ŭ horadzie. Mnohija jeździać na «Miersiedesach» ci «Rejndžrovarach». Biednych ci biazdomnych na vulicy nie pabačyš… Biełaruś — dobraje miesca dla žyćcia.
Moŭny barjer dapamahaŭ u DAI
Moŭny barjer. Jak tolki ja pieršy raz prachodziŭ rehistracyju i padpisvaŭ papiery, nichto nie havaryŭ pa-anhielsku, byŭ patrebny pierakładčyk. Praŭda, milicyjanty na vulicy adnojčy pierajšli na anhlijskuju movu.
Pamiataju, jak upieršyniu mianie spyniła DAI.
Jany spačatku navat padyšli nie da taho vakna, bo ŭ mianie anhlijskaja mašyna. Ja spytaŭsia: «Inhliš»? — «Nie». — «Ruski nie». Tak mianie i adpuścili. Ja pakazaŭ dakumienty i pajechaŭ. Druhi raz mianie spynili ŭviečary. My viartalisia z sustrečy pa kaŭčserfinhu. U mašynie byli ŭkraincy i ruskija. Ja paprasiŭ ich nie havaryć pa-rusku i kazać, što my — anhličanie. Mianie spynili za toje, što ja nie pryšpiliŭsia. «I don't understand», — skazaŭ ja i paprasiŭ ich vyklikać pierakładčyka, daŭ im vizitoŭku ambasady i paprasiŭ ich telefanavać tudy. Jany adpuścili mianie.
Ale nastupny raz mianie spynili za pieravyšeńnie chutkaści. Moj śpidomietr u milach, a tut usio ŭ kiłamietrach. Troški pabłytaŭ. Ja skazaŭ z akcentam «dobry dzijeń», a jon adkazaŭ «Good afternoon». Jany pravieryli ŭsie maje dakumienty i ja ŭraziŭsia, što jany havaryli pa-anhlijsku. Ja zapłaciŭ štraf, zdajecca 18 rubloŭ novymi. U Anhlii ty minimum atrymaješ kala 200 funtaŭ i try punkty na licenzii. Usiaho ŭ ciabie jość 12 bałaŭ. Za toje, što ciabie dvojčy schopiać z telefonam, pazbaŭlajuć. Tut, padajecca, usie pa telefonie razmaŭlajuć za rulom.
Jany pavaročvajuć i nie ŭklučajuć pavarot. Tut musiš być uvažlivym nie da darohi, ale da kiroŭcaŭ.
Čałaviek z abmiežavanymi mahčymaściami ŭ Biełarusi nahadvaje zakładnika
Za hety čas ja zaŭvažyŭ šmat pazityŭnych pieramienaŭ u krainie, ale pabačyŭ taksama, jak ciažka tut žyć asobie ź invalidnaściu.
Na Rastvo 2015 hoda ja mieŭ patrebu ŭ detali dla prateza, na jakim ja chadžu. Ja patelefanavaŭ u kliniku, ale mnie skazali, što dastaviać nieabchodnyja rečy tolki praź miesiac. Ale mnie heta było patrebna ŭžo zaraz. U Brytanii ja b zdabyŭ hetyja rečy imhnienna, ale ŭ Biełarusi ŭ špitali mnie paskardzilisia, što im treba zamaŭlać rečy ź Niamieččyny, dastaŭlać ich, razmytniać, i heta zajmaje čas.
Mnie prychodziłasia macavać nahu admysłovaj stužkaj, ja nie moh vyjści z chaty, bo było zimna, zaśniežana. Uvohule dla invalida biez mašyny pierasoŭvacca tut pa horadzie praktyčna niemahčyma. Bardziury, nieprystasavanyja aŭtobusy… Ni ŭ adnym restaranie niama prybiralniaŭ dla invalidaŭ… Ale za hetyja paŭtara hoda ja baču peŭnyja zruchi. Horad stanovicca bolš pryjaznym dla invalidaŭ. Tym nie mienš, ja vymušany časta viartacca ŭ Brytaniju, bo tut niemahčyma atrymać patrebnuju dapamohu.
Tut šmat mahčymaściaŭ… Dla zamiežnika
«U Biełarusi adkryvajecca šmat mahčymaściaŭ. Skažycie, dzie jašče možna nabyć «daču» za 300 dalaraŭ? Ciapier ja šukaju dla sacyjalnaha prajekta cełuju viosku na 10—12 damoŭ. Ja maru stvaryć fiermu, dzie buduć vyroščvać arhaničnuju ježu, kudy budziem zaprašać ludziej žyć i pracavać — prachodzić reabilitacyju. Šukajem miesca.
Ja kamunikuju ź ludźmi biznesu, brytanskaj ambasadaj, «Inkluziŭnaj Biełaruśsiu», Pradstaŭnictvam AAN. Mnie zdajecca, što budučynia tut vyhladaje dobraj. Ale zaŭsiody treba pamiatać, što heta Biełaruś, dzietka. Bo ŭsio moža zdarycca».
Ciapier Deren But žyvie ŭ Minsku i razam z žonkaj haduje 8-miesiačnuju dačku Eleanoru. Jon vieryć, padobna svajmu ziemlaku i apalnamu paetu Džonu Miltanu, što, niahledziačy na abstaviny i zdareńni, toje, što nas nie zabivaje, tolki ŭzmacniaje. Prykład jaho biezupynnaha supraćstajańnia abstavinam zaachvočvaje canić toje, što maješ, maryć i rabić cikavyja rečy.
