Andrej Dyńko: Biudžetnyja datacyi majuć stać dastupnymi dla niedziaržaŭnych ŚMI
Moj vystup na kanfierencyi «Miedyja Biełarusi: vykliki i šancy» ŭ Minsku vyklikaŭ vialikija dyskusii. Ja liču patrebnym patłumačyć svaju pazicyju.
Usio bolš ludziej u našaj krainie razumieje, što bahatyja i kamfortnyja dla žyćcia krainy zrabilisia bahatymi i kamfortnymi ŭ tym liku dziakujučy isnavańniu ŭ ich svabodnych i kankurentnych ŚMI.
Jak dabicca ŭ kankretnych biełaruskich umovach, kab ŚMI byli prafiesijnymi i jakasnymi? Va ŭmovach, kali rekłamny rynak nievialiki, kraina — siaredniaja pa pamierach, a rasijskija ŚMI padciskajuć biełaruskija?
I, hałoŭnaje, kali aŭtarytarny režym pryvučyŭ da padziełu ŚMI na «dziaržaŭnyja» i «niedziaržaŭnyja», choć asobnyja z tych «dziaržaŭnych» lepš było b nazyvać «antydziaržaŭnymi» za ich drymučaść i bieskarysnaje marnavańnie hramadskich hrošaj.
ŚMI mohuć dobra vykonvać svaju rolu, kali jany majuć resursy, pryčym z roznych krynic.
Mnie vielmi padabajecca prykłady Danii i Słavaččyny, dzie bujnyja vydańni damovilisia i sinchronna pieraviali sajty na płatnuju padpisku dla čytačoŭ. Ja nie vyklučaju, što biełaruskija partały pavinny padyści da takoha salidarnaha dziejańnia — stvareńnia hetkaj samaj PayWall. Bo biez płatnaha dostupu da sajta my nie majem čym zamianić kolišniuju padpisku — sufinansavańnie vydańniaŭ hramadzianami.
Taki płatny dostup stanie mahčymy tady, kali dasiahnie dastatkovaha raźvićcia sistema elektronnych płaciažoŭ.
Adnak u krainie jak Biełaruś, ź jaje śpiecyfikaj, hetaha zamała. Da hetaha pavinny dadacca dziaržaŭnyja datacyi. Takaja sistema isnuje ŭ Šviecyi, Narviehii i navat na takim vialikim rynku, jak Francyja.
Usiudy tam u metach zabieśpiačeńnia pluralizmu dziaržaŭnyja datacyi vydzialajucca pryvatnym vydańniami roznych ideałahičnych kirunkaŭ, ad «Jumanite» da rajonnych haziet u Łapłandyi.
Ja nie baču ničoha kiepskaha ŭ samoj idei dziaržaŭnaj padtrymki miedyja.
Nahadaju, što ŭ Biełarusi dziaržava vydzialaje na heta štohod kala 100 młn rubloŭ (50 młn u pieraliku na dalary). Ale hetyja datacyi pačnuć realna pracavać na karyść zdarovaj kankurencyi i pluralizmu, tolki kali jany stanuć dastupnyja i dla niedziaržaŭnych vydańniaŭ.
Nam treba zmahacca za toje, kab «Naša Niva», BiełaPAN, «Narodnaja vola», «Inteks-pres» dy ŭsie inšyja vydańni mahli pretendavać na dziaržaŭnuju padtrymku.
A jak dzialić? U zaležnaści ad 1) doli aŭdytoryi, 2) z ulikam biełaruskaj śpiecyfiki — taksama i dla finansavaj padtrymki kantentu na nacyjanalnaj movie, 3) pa inšych spraviadliva vyznačanych kryterach. U Skandynavii i Francyi srodki raźmiarkoŭvajuć śpiecyjalnyja orhany, i adnym z kryteraŭ źjaŭlajecca zabiaśpiačeńnie pluralizmu na roznych uzroŭniach (naprykład, kab u kožnym rehijonie byli haziety z roznymi palityčnymi pazicyjami).
Dla taho, kab niedziaržaŭnyja vydańni stali mocnymi, a kankurencyja — zdarovaj, mała taho, kab usich viarnuli ŭ sistemy raspaŭsiudu i zaprašali na pres-kanfierencyi Łukašenki. Dla hetaha nieabchodna, kab u krainie była vybudavanaja hałosnaja raŭnapraŭnaja sistema raźmierkavańnia dziaržaŭnych datacyj siarod roznych form miedyjaŭ.
Roŭnaje staŭleńnie da ŭsich likviduje dyskryminacyju, ale adnačasova budzie zaściarohaj ad biezadkaznych pavodzinaŭ samich ŚMI.
Sukupnaść płatnaha dostupu da sajtaŭ i dziaržaŭnaja padtrymka ŭsich vidaŭ ŚMI mohuć stvaryć sapraŭdnuju kankurencyju na rynku.
