Dom, dzie žyvuć Statkievičy, chočuć źnieści. Administracyja: tut hienpłan, a nie palityka
U minskaj Łošycy chočuć źnieści chatu Maryny Adamovič, žonki palityka Mikałaja Statkieviča. Sam palityk upeŭnieny, što takoje rašeńnie pryniali, kab jaho «supakoić». Ale haradskija ŭłady kažuć, što heta źviazana z daŭno pryniatym prajektam pa zabudovie horada, a nie z palitykaj.
Maryna Adamovič i Mikałaj Statkievič žyvuć u nievialikim domie na dva kancy.
«Niadaŭna ŭłady paviedamili ab svaim rašeńni źnieści dom, dzie ja žyvu, u suviazi z raptoŭna ŭźnikłymi «hramadskimi patrebami». Hety stary dom z sadam naležyć majoj žoncy. Jana ŭ im vyrasła», — paviedamiŭ Statkievič.
«Tut sotak 12: jabłyni, hrušy, višnia, ažyny… Chacieŭ pasadzić jašče maładych dreŭcaŭ, ale sens užo…» — paciskaje plačyma Mikoła Statkievič.
Na jaho dumku, rašeńni źnieści jaho dom — vyklučna palityčnaje.
«Ja za štrafy pazbaŭleny prava kiravać aŭtamabilem, aryštavany moj numar mabilnaha, pałovu piensii vyličvajuć… I voś jašče z domam hetaja historyja ciapier. Ja liču, što heta nakiravana mienavita suprać mianie, bo papieru pryniali paśla našaj akcyi za spraviadlivyja vybary, jakaja prajšła 12 vieraśnia. Rašeńnie ab znosie raptoŭna pryniali na nastupny dzień — 13 vieraśnia. Dumaju, rašeńnie pryniali na samym viersie. Nu, z adnaho boku, ja čahości takoha i čakaŭ, bo ja viedaju, što za čałaviek kiruje našaj krainaj. Heta łohika turmy: kali ŭ turmie bačać, što ŭ ciabie jość štości dobraje, to heta abaviazkova zabiaruć», — kaža Statkievič.
U hetym domie jaho žonka Maryna Adamovič pražyła, faktyčna, usio žyćcio.
«U svoj čas, kali Łošyca jašče nie była častkaj horada, tut było dva instytuty: navukova-daśledčy instytut bulbavodstva i płodaaharodnictva dy instytut raślinavodstva. I supracoŭnikam instytutaŭ, miascovaha saŭhasa i Ministerstva sielskaj haspadarki vydzialali ziamlu tut, dzie stajać našyja damy. Niekalki vulic jašče zachavali toje abličča: typovyja adnapaviarchovyja damki na dźvie kvatery, tak zvanyja «finskija». Paśla naščadki tych navukoŭcaŭ pryvatyzavali hetaje žyllo, — raspaviadaje Maryna Adamovič. — Jašče ŭ maim dziacinstvie hetyja miaściny ličylisia achoŭnaj zonaj raki Śvisłač. Potym, jak my bačym na prykładzie harhary, što staić na praśpiekcie Niezaležnaści, achoŭnaja zona značna pasunułasia. Pasunułasia jana i tut.
Moj baćka stvaraŭ sistemu siaredniaj śpiecyjalnaj adukacyi dla rabotnikaŭ sielskaj haspadarki. Jon atrymaŭ hety dom — dakładniej, adnu ź dźviuch kvateraŭ u im. Papapłakała tut maja maci, bo tut nie było ničoha, rukami ž pierakopvaŭsia nadzieł, nie było ani matabłokaŭ, aničoha.
Pasiahalnictvy na hetuju terytoryju byli i raniej: u 2009 hodzie nam paviedamlali, što viaducca niejkija raboty pa prajektavańni… Ale ž paźniej zapeŭnili, što našy damy nie źniasuć».
I sapraŭdy, hod tamu paviedamlałasia, što častku pryvatnych damoŭ u Łošycy źniasuć. Ale nie ŭsie. Na terytoryi rajona mierkavałasia zachavać tolki 13 siadzibaŭ pa adrasach: zav. Łošycki, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 i vuł. Jubilejnaja, 2, 3, 4, 5, 6. Dom Maryny Adamovič i Mikałaja Statkieviča jakraz siarod ich.
«Hrupa hetych damoŭ intehrujecca ŭ novaje horadabudaŭničaje abličča rajona, adnačasova vykonvajučy peŭnuju historyka-kulturnuju funkcyju ŭ jakaści «vioski vučonych», — kazała letam 2015 hoda «Minsk-navinam» Anastasija Asipovič, načalnik ŭpraŭleńnia architektury i budaŭnictva administracyi Leninskaha rajona.
«A sioleta nam prosta paviedamili, što pryniali rašeńnie ab znosie. Kankretnych terminaŭ — što? kali? — pakul nichto nie kazaŭ», — kaža Maryna Adamovič.
Voś takuju papieru dasłali Adamovič i jaje susiedziam.
«Majho tut ničoha niama. Usio naležyć Marynie. U mianie jość tolki stolik voś hety. Ja zaŭsiody kažu tak: maju tolki stolik i honar. Stolik mahu addać — astatniaje nie prasicie! — paśmichajecca Statkievič.
— Ale, kali kazać surjozna, mahčyma, vyrašyli pasprabavać uździejničać na mianie praz Marynu. Heta ž jaje dom, dzie jana vyrasła… A my z Marynaj zaŭsiody ŭdvaich, a dva čałavieki — heta ž kamanda, pa sutnaści. Chočuć kab pačaŭsia razład ci što, — miarkuje Statkievič. — Hałoŭnaja meta ŭsiaho hetaha — kab ja supakoiŭsia. Ci siadzieŭ cicha, ci źjechaŭ narešcie. Sadžać mianie nie chočuć: heta i nie źmienić ničoha, i sapsuje «libieralizacyju», jakaja nibyta ŭ nas idzie».
Akramia Maryny Adamovič, anałahičnuju papieru atrymali i inšyja susiedzi. Ale na Statkieviča jany nie kryŭdujuć.
«Nu źniasuć, dyk kvateru daduć. Usio roŭna ja ŭžo stary, na ziamli pracavać nie mahu, — kaža pažyły Uładzisłaŭ Oskaravič. — Kali heta i z-za Mikoły, to ja na jaho nie kryŭduju».
«Nie viedaju, čamu nas vyrašyli źnieści. U našaj dziaržavie možna čakać čaho zaŭhodna, — kaža jašče adna susiedka, Volha. — Ale ž nam dazvolili zrabić rekanstrukcyju doma, dazvalali navat budavacca, i voś praz paŭhoda prychodzić papiera pra znos. Dyk navošta tady my marnavali hrošy i čas? My byli z mužam u vykankamie, pytalisia, što adbyvajecca. Kankretna nichto ničoha nie kaža.
Pa słovach Volhi, joj skazali čakać jašče adnu papieru — kali jana pryjdzie da Novaha hoda, to, maŭlaŭ, źniasuć dakładna, praz paŭhoda-hod. Kali heta i «miera pakarańnia» dla Statkieviča, susiedka na jaho nie kryŭduje. Kaža, vinavaty tut nie jon.
«Dziaržavie našaj vieryć dakładna nielha. Tamu ja i rablu zaraz Kartu palaka», — sumna ŭśmichajecca žančyna.
Praŭda, va ŭpraŭleńni kapitalnaha budaŭnictva Leninskaha rajona zapeŭnivajuć, što rašeńnie ab znosie było pryniata raniej, jašče ŭ lipieni. To bok, kažuć tam, nijakaj suviazi ź dziejnaściu Statkieviča ŭ hetym niama.
«U nas jość horadabudaŭničy prajekt sa źmienami. Prajektavaŭ jaho «Minskprajekt», usio zaćvierdžana, było navat hramadskaje abmierkavańnie. Zhodna z prajektam, usie damy ŭ Łošycy padlahajuć znosu. Tam buduć šmatpaviarchoviki, kramy, dziciačyja sadki, škoła, paliklinika — budzie novy mikrarajon, Łošyca-5. A rašeńnie horada ab zaćviardžeńni źmienaŭ u prajekcie było pryniata jašče 7 lipienia 2016 hoda», — śćviardžaje Taćciana Sidarava, načalnik prajektnaha adździeła ŭpraŭleńnia.
