«A chto heta taki vystupaje?» — jašče adzin kišenny kandydat u deputaty Vasil Zadniaprany
«Naša Niva» praciahvaje cikavicca kandydatami ŭ parłamient ź Sienickaj vybarčaj akruhi. Na hety raz my vyrašyli bližej paznajomicca z Vasilom Zadniapranym — lidaram kišennaj Partyi pracy i spraviadlivaści. 29 žniŭnia my zavitali na jahonuju sustreču z patencyjnymi vybarščykami ŭ vioscy Samachvałavičy.
«Vasil Zadniaprany — vielmi sumlenny, prystojny, mudry, cikavy i roznabakovy čałaviek, i kraina pavinna bolš viedać pra takich ludziej», — paviedamlaje sajt zadniapranaŭskaj partyi.
Što ž, pasprabujem daviedacca.
Kamunistyčnyja ideały i carkoŭny chor
Vasil Zadniaprany na darahim čornym «Mersiedesie» pryjazdžaje na sustreču ŭ samachvałavickim Centry kultury za paŭhadziny da pačatku. Razam ź im — žonka.
Tak jak i Ułachovič, Zadniaprany jeździć pa vioskach z muzyčnaj «hrupaj padtrymki». Tolki zamiest kazakoŭ u jaho carkoŭny chor. Chor — a dakładniej častka jaho z čatyroch čałaviek — ź minskaha chrama Usich Śviatych. Jany, darečy, supravadžali Łukašenku padčas jaho sioletniaha vizitu ŭ Vatykan.
«Tut nijakaj kamiercyi. Kiraŭnik chora Takmakoŭ — moj siabar dziacinstva, jaki z radaściu pahadziŭsia mnie dapamahčy», — tłumačyć Zadniaprany.
I sam Zadniaprany nazyvaje siabie vielmi relihijnym čałaviekam. Pakul narod pacichu padciahvajecca na sustreču, z kandydatam udajecca razhavarycca.
«Kamunistyčnyja ideały mnie blizkija, ale jany ž nie supiarečać relihii. U nas ža relihija [ŭ savieckija časy] nie była zabaronienaja, jana była adździelenaja ad dziaržavy. Ja chadziŭ u carkvu i tady, za heta nie karali. A kali pajšła pierabudova, to karani, jakija jość u pravasłaŭi ŭ słavianskich narodaŭ, i zdarovy sens u ludziej uziali vierch. Ciapier ža i Ziuhanaŭ chodzić u carkvu, i Pucin chodzić, i Jelcyn chadziŭ, — kaža Vasil Zadniaprany. - A kamunistyčnyja ideały mnie blizkija ŭ płanie sacyjalnaj padtrymki. Pierakosaŭ chapała, tak, ale imknieńnie spačatku było dobrym. Nastalhii pa SSSR u mianie niama, ale razvał Sajuzu byŭ pamyłkaj. Treba było refarmavać krainu jak heta zrabiŭ Kitaj. Siońnia ž u kitajskim parłamiencie 50 deputataŭ — samyja bahatyja ludzi Kitaja. I jany svoj vopyt i viedy zakładvajuć u zakanadaŭčuju bazu. Takija ludzi patrebnyja».
Pijanier Vasil Zadniaprany. Fota z sajta rpts.by.
Toje, što biełaruskich miljanieraŭ nie zaprašajuć va ŭładu, — vialikaja pamyłka, ličyć Zadniaprany. Pa jaho słovach, takich ludziej treba vykarystoŭvać pa maksimumie.
Sioletniaje «vykarystańnie» Juryja Čyža Zadniaprany nie prakamientavaŭ — skazaŭ, što niedastatkova vałodaje infarmacyjaj.
Nieŭzabavie kandydata pierachvatvaje niejkaja miascovaja babula, jakaja schodu paviedamlaje: «Za ciabie budu hałasavać!». Zatym adrazu pačynaje raskazvać jamu pra svajo dziacinstva padčas Vialikaj ajčynnaj.
«Mianie ŭsie zavuć baba Sonia», — paviedamlaje jana.
Vasil Zadniaprany i baba Sonia.
Babu Soniu pravodziać u zału. Paśla Zadniaprany ŭvažliva słuchaje dyrektara Centra kultury. Toj raspaviadaje, što raniej tut stajaŭ budynak, jaki naležaŭ miascovamu panu. Toj dom uzarvali, a na ruinach znajšli miech zołata. Za hetyja hrošy i pabudavali hety tady jašče Dom kultury. Pa słovach dyrektara, tady ŭ Samachvałavičy navat pryjazdžaŭ Kalinin, mienavita tamu daŭžeznaja viaskovaja vulica i nosić jahonaje imia.
Zadniaprany vietliva kivaje, dzie treba — paśmiejvajecca. Natchniony ŭvahaj, dyrektar raspaviadaje pra farbavańnie budynka, jak zdabyvaŭ kresły, lichtaryki.
«Tak, tak, vielmi ŭsio ŭ vas prystojna, — kivaje Zadniaprany. — Vielmi ŭtulna, pa-chatniamu. Choraša».
«Navošta nam toj kandydat?»
Tym časam narod pacichu ciače ŭ zału tonkim strumieńčykam. Bolšaść hledačoŭ — žančyny. Chacia nie abychodzicca i biez kałarytnych piersanažaŭ: naprykład, u zału prabirajucca dva mužyčki vidavočna napadpitku. Adzin — u kiepačcy i sakołcy ź simvolikaj ŁDPR. Na jaho kampańjonu — sakołka z łahatypam biełaruskaha partału «Onliner».
Ahułam na sustrečy — čałaviek 35.
«U nas tut jość pastajannaja aŭdytoryja, čałaviek 60, — kaža dyrektar Centru kultury. — Žančyny u asnoŭnym, matuli i babuli. Mužykoŭ u kłub nie zahnać, takija ŭžo istoty. Na matulach i babulach naš kłub trymajecca».
Darečy, chor — chiba hałoŭnaja pryčyna, čamu narod pryjšoŭ na sustreču z kandydatam. Pra vystup charystaŭ paviedamlaŭ prychadžanam śviatar miascovaj carkvy.
«Kali b nie chor, to my b i nie pryjšli, — raspaviadaje žančyna siarednich hadoŭ, jakaja pryjšła razam z mužam i darosłymi ŭžo dziećmi. — Navošta nam toj kandydat?»
«Ja pačytaŭ prahramu kožnaha. Niama nivodnaha prystojnaha kandydata», — kaža jaje muž.
«Dy pamaŭčy ty», — naściarožana pichaje jaho ŭ bok žonka.
«A hety što za jon? Ci nie toj, što mieŭ sudzimaść za najezd? — nie supakojvajecca mužčyna. — Viedajem my takoje. Jechaŭ buchi načalnik… Kab zvyčajny čałaviek kaho źbiŭ, to sieŭ by».
Žonka «šykaje» na muža. Ale mužčyna nie suprać pahavaryć.
«Treba štości mianiać u krainie. Ja i na prezidenckich vybarach hałasavaŭ nie za taho, jaki ciapier. My topčamsia na miescy, raźvićcia niama, — kaža jon. — Chaj by i toj siadzieŭ choć trysta hadoŭ, ale kab štości mianiaŭ. A tak što? Moładzi prapanujuć zarobak u 3—4 miljony i kab na hetyja hrošy siamju karmiŭ. Ździekujucca ź ludziej, ci što?».
Tym časam Zadniaprany biare słova. Vystup standartny: naradziŭsia, vučyŭsia, słužyŭ, maju ŭznaharody…
Havoryć doŭha i davoli panyła, bačna staroha namienkłaturščyka. Raskazvaje pra nieabchodnaść inviestycyj, pavieličeńnie roli parłamienta, efiektyŭnaść ekanomiki, tradycyjnyja siamiejnyja kaštoŭnaści.
Pakul Zadniaprany rekłamuje siabie, u zału cichieńka zachodziać jašče paru čałaviek. Jany vidavočna pryjšli pasłuchać chor, bo adna z žančynaŭ ździŭlena pytajecca: «A heta chto taki vystupaje?».
Kišenny kandydat
Chto taki Vasil Zadniaprany — pytańnie sapraŭdy cikavaje. Vystup jaho ničym asablivym nie vyłučajecca. Ale, kali pacikavicca pohladami Zadniapranaha trochi hłybiej, vymaloŭvajecca davoli dziŭnaja asoba. Miakka kažučy, pohlady na žyćcio ŭ jaho davoli eklektyčnyja.
Tak, naprykład, «palityk» Zadniaprany ŭ palityku asabliva nikoli nie lez. Partyju jaho stvaryli jašče ŭ 1993 hodzie (darečy, la vytokaŭ hetaj supołki stajali kampazitar Łučanok i akcior Haściuchin). Partyja dekłaravała «biezumoŭnuju padtrymku palityki Alaksandra Łukašenki», i, kali ŭ 2006 hodzie jaje ŭznačaliŭ Zadniaprany, ničoha asabliva nie źmianiłasia. Cichaje raślinnaje isnavańnie: kandydaty ad partyi stabilna prachodzili ŭ miascovyja Saviety deputataŭ, pravodzilisia niejkija spartovyja turniry i kruhłyja stały… Siabravali (i siabrujuć i pa siońnia) ź jašče adnoj kišennaj partyjaj — «Spraviadlivaj Rasijaj».
Kali treba, partyja z achvotaj nahadvała pra svaju «pravilnuju pazicyju»: vinšavali ź pieramohaj na vybarach prezidenta Vieniesueły Madura, naprykład. Praŭda, u adroźnieńnie ad taho ž Ułachoviča, zadniapranaŭskuju supołku ŭsio ž trochi ciahnie ŭ bok Rasii. Tak, naprykład, Partyja pracy i spraviadlivaści «biezumoŭna padtrymlivaje» krymski «refierendum» 2014 hoda (uvohule, partyja, zdajecca, lubić «biezumoŭna padtrymlivać»). A raniej partyja vystupała za toje, kab Biełaruś pryznała niezaležnaść Abchazii i Paŭdniovaj Asiecii. Dy i sam Zadniaprany ŭdzielničaŭ u kanfierencyjach «Rumoła», pryśviečanych «rasiejskim suajčyńnikam» i Ruskamu śvietu.
Pryčym vajskoviec Zadniaprany nie prysiahaŭ na viernaść Biełarusi, kali jana atrymała niezaležnaść, a syšoŭ u zapas. Patłumačyŭ jon heta tym, što «Radzimie prysiahajuć adzin raz i na ŭsio žyćcio».
Relihijnaść Zadniapranaha taksama pakazalnaja. Tak, naprykład, jon kazaŭ, što i sam śpiavaŭ i śpiavaje ŭ carkoŭnym chory. Pry hetym svajoj lubimaj muzykaj jon nazyvaje šanson. Na svajoj staroncy ŭ Adnakłaśnikach Zadniaprany čas ad času vinšuje aŭdytoryju z pravasłaŭnymi śviatami… i repościć vidavočnuju psieŭdarelihijnuju łuchtu, naprykład, «Manastyrski recept lačeńnia raku ad ajca Hieorhija» (kali ścisła, to ankachvorym prapanujecca pić nastojki z traŭ, paśla čaho puchliny sami źniknuć).
Asobny punkcik u Zadniapranaha — siamja. U tych ža Adnakłaśnikach jon pastajanna łajkaje i repościć fota šmadzietnych siemjaŭ. A ŭ svaich vystupach nahadvaje pra «spradviečnyja ŭstoi».
Samo saboj, aścierahajecca jon i «biezduchoŭnaha Zachadu». U adnym ź intervju Zadniapranaha ŭvohule prarvała:
«Niekatoryja ludzi ŭ Biełarusi, paśla dasiahnieńnia peŭnaha dabrabytu, pačali zadumvacca ab emihracyi ŭ sytyja zachodnija krainy. Ale paśla taho jak adny, druhija znajomyja stali davać infarmacyju, što jość sproby ŭ ich adabrać dziaciej u tyja adnapołyja šluby, to pracentaŭ 75 adumalisia i skazali, što, u pryncypie, i ŭ Biełarusi žyć nie kiepska».
Praŭda, što stała z tymi 25%, chto nie adumaŭsia, Zadniaprany, na žal, tak i nie raspavioŭ.
Jašče cikava, što na sioletnich vybarach u parłamient Zadniaprany faktyčna adyhryvaje tuju ž rolu, što i Ułachovič na minułych prezidenckich — imituje kankurencyju. U deputackaje kresła imavierna siadzie mienavita «kazak», niezdarma ž jon hod tamu raptam aktyvizavaŭsia i staranna rabiŭ vyhlad, što choča stać prezidentam. Vierny sabaka pavinien atrymać kostku, a va Ułachoviča ź viernaściu ŭsio nadzvyčaj dobra: svaju łajalnaść uładzie jon padkreślivaje pastajanna. Navat kali jon byŭ «kandydatam u prezidenty», to na pytańni, čamu jon choča źmianić Łukašenku, «ataman» umieŭ adkazvać maksimalna abciakalna i razmyta.
Tamu, chutčej za ŭsio, zadniapranaŭskija pajezdki i sustrečy sensu majuć nie šmat. Nieviadoma, kaniečnie, za što jon jeździć — za hrošy, pavahu, ci prosta tamu, što «źvierchu» paprasili, ale varta pryznać, što svoj numar Zadniaprany adpracoŭvaje staranna.
«Prykładu maksimum namahańniaŭ»
Paśla pramovy kandydata narod pačynaje skardzicca na miascovyja prablemy.
Zadniapranamu raspaviadajuć, što ŭ Samachvałavičach prablemy ź pitnaj vadoj — jaje pryvoziać u cysternach, miascovuju pić nielha. Kandydat tut ščyry: «Ja schłušu, kali skažu, što vyrašu pytańnie… Ale prykładu maksimum namahańniaŭ».
Skardziacca na roznaje. Chtości raskazvaje pra prablemy z elektryčnaściu, chtości narakaje na darohi. Zadniaprany abiacaje, što kali zmoža — dapamoža. Paviedamlaje, što ŭsie pytańni i prablemy zapisvajucca.
«Tut ułaśniki katedžaŭ vielmi chutka jeździać. My sabrali navat podpisy, kab nam na darozie pakłali «lažačaha palicejskaha». Ale nam skazali, što heta niemahčyma», — raspaviadaje Zadniapranamu adna z žančyn.
Toj žartuje: «Chiba tolki žyvoha palicejskaha pakłaści».
«Dobra skazaŭ!» — niečakana padaje hołas pjantos u kiepačcy ŁDPR.
Zatym na scenu vychodzić «Usichśviacki» carkoŭny chor. Charysty abviaščajuć, što vystupajuć u padtrymku Zadniapranaha i pačynajuć vystup z «Ojča naš».
Zatym śpiavajuć niekalki duchoŭnych piesień i vieršaŭ, a na raźvitańnie jašče raz vykazvajucca ŭ honar patencyjnaha deputata, spačatku pažadaŭšy, a potym i praśpiavaŭšy jamu «Mnohaja leta». Zatym prapanujuć nabyć svaje dyski ŭ faje kłuba.
Charysty viaskoŭcam spadabalisia. Ź imi raźvitvajucca hučnymi apładysmientami, a kala skryni z dyskami adrazu ž vyrastaje nievialičkaja čarha.
Niekatorym spadabaŭsia i Zadniaprany.
«Budziem za jaho hałasavać. Štości ŭ im jość takoje… Mužyk!» — raspaviadaje adna z žančyn.
«A mnie impanuje, što jon vajskoviec», — paviedamlaje inšaja.
Praŭda, pa słovach dyrektara Centra kultury, na minułaj sustrečy z Ułachovičam narodu było trochi bolš.
«Tam čałaviek z 60 było… Ale heta napeŭna tamu, što vystupali ź im kazaki. Nu ci siońnia mienš pryjšło tamu, što ŭžo ludzi zaniatyja — bulbu ž pačali kapać», — kaža jon.
