U Minsku prajšło šeście na Dziady FOTY, VIDEA
U šeści ŭziali ŭdzieł kala 500 čałaviek. Usio prajšło hodna, biez pravakacyj.
Mitynh u Kurapatach
Častka 1
14.45
Raspačaŭsia tradycyjny mitynh. Jaho adkryŭ sakratar upravy KCHP-BNF Valeryj Bujvał, jaki začytaŭ zvarot lidara partyi Zianona Paźniaka.
14.35
Ludzi dajšli da Kurapataŭ. Uskładajuć kvietki, staviać śviečki zabitym tut.
fota Radyjo Svaboda
14.25
Kałona padychodzić da Kurapackaha lesu.
14.00
Usiu darohu na Kurapaty ŭdzielnikaŭ šeścia supravadžaje błakitny milicejski mikraaŭtobus «Hazel», piša Radyjo Svaboda.
Admysłoŭcy śćviardžajuć, što heta svojeasablivy pierasoŭny zdymačny punkt, «aperatary» jakoha schavanyja ad ludzkich vačej za hłuchimi ścienami. Zdymki viaducca stacyjanarnymi šyrokafarmatnymi kamerami i mohuć stać padstavaj da pryciahnieńnia da adkaznaści ŭ vypadku, kali pravaachoŭniki paličać dziejańni mitynhoŭcaŭ supraćzakonnymi.
13.20
Ludzi ŭžo na Karbyšava. Pakul biez sutyčak i pravakacyj.
Fota Radyjo Svaboda
13.15
Palityk i linhvist Lavon Barščeŭski ličyć, što biełaruskija ŭłady nia buduć spryjać pašyreńniu praŭdy pra Kurapaty, pakul Biełaruś budzie zaležać ad Rasiei, pieradaje Radyjo Svaboda:
«Vielmi ciešusia, što ludzi achviarujuć čas, srodki, hrošy na toje, kab pamiać pra Kurapaty žyła. Vieru, što pryjdzie čas, kali hetym budzie zajmacca dziaržava.
Ale pakul uładam vyhodniej vydavać siabie za naščadkaŭ kataŭ, a nie zmaharoŭ za praŭdu pra represii. Čamu? Tamu što my viedajem, jakija siły kirujuć u Rasiei, a našym uładam vielmi patrebna padtrymka rasiejskich uładaŭ. Tam kirujuć naščadki tych zabojcaŭ, jakija niščyli biełaruski narod».
13.05
Juryj Bieleńki, namieśnik staršyni KCHP-BNF: «Ja vielmi ŭdziačny, asabliva tym, chto ŭvieś šlach prachodzić. Toje, što, niahledziačy na cisk, na šeście vychodzić tysiača-dźvie-try čałaviek, kaža pra nadzvyčajnuju siłu i duch našaj nacyi».
12.52
«Spadar u kurtcy z rasiejskim ściaham ad pačatku ŭ šeści, ale kaža, nie idzie na Dziady. Nu-nu», — iranizuje Radyjo Svaboda.
Moładź z Pahoniaj. Fota «Novy čas»
12.30
Kałona prajšła mima budynka Nacyjanalnaj biblijateki.
U šeści biaruć udzieł kala 400 čałaviek.
Kamientujučy BiełaPAN kolkaść udzielnikaŭ akcyi, sustaršynia arhkamitetu partyi «Biełaruskaja chryścijanskaja demakratyja» Pavieł Sieviaryniec skazaŭ, što «nieabchodna budzić ludziej». «Hramadstva čaściakom apuskajecca ŭ son, zabyćcio. Zadača aktyvistaŭ — ich budzić», — skazaŭ Sieviaryniec.
Jon pryvioŭ taki prykład. Niadaŭna palityčnyja i hramadskija aktyvisty pravodzili ŭ Kurapatach tałaku z udziełam žycharoŭ prylehłaha mikrarajona Zialony łuh-7. Žycharam damoŭ mikrarajona razdali kala tysiačy ŭlotak, na tałaku adhuknulisia dziasiatki, a ŭ aktyŭny hramadski ruch ulilisia adzinki ź ich. «Ale chvala aktyŭnaści, jakaja stvarajecca hetymi adzinkami, pasłužyć u budučyni, kali situacyja ŭ krainie źmienicca», — ličyć Sieviaryniec.
Na jaho dumku, «Dziady» pavinny być abvieščanyja miemaryjalnym dniom na dziaržaŭnym uzroŭni. «Ułady musiać nie zhaniać pałkaj, a dobraachvotna zaklikać ludziej udzielničać u dobraŭparadkavańni pamiatnych miescaŭ i miescaŭ hibieli achviaraŭ tatalitarnaha režymu. Pa telebačańni i radyjo pavinny iści adpaviednyja filmy i pieradačy. Ludzi pavinny ŭspaminać, što treba źjeździć na mahiły da represavanych svajakoŭ», — skazaŭ Sieviaryniec.
«Kurapacki kryž — heta pačatak sistemy kaardynat Biełarusi, — padkreśliŭ jon. — Tam pačałosia nacyjanalnaje adradžeńnie. Kožny hod ludzi da jaho viartajucca. My pavinny zachavać i pieradać nastupnamu pakaleńniu pačućcio hetaha punktu adliku nacyjanalnaj sistemy kaardynataŭ».
12.35
Spadarynia Łarysa z Baraŭlanaŭ. Abražajecca, kali kažuć, što jaje pakaleńnie abrała takuju ŭładu. Fota Radyjo Svaboda
12.20
U kałonie zaŭvažanyja supracoŭniki śpiecsłužbaŭ z načeplenymi na vopratku bčb-stužkami. Ale kamiery, jakimi jany zdymajuć šeście, vydajuć ich z hałavoj. Taksama pobač z kałonaj idzie milicyjant u kurtcy z nadpisam «Rośsija» va ŭsiu śpinu.
12.10
Ludzi iduć mima budoŭli «Hazprama» i kažuć pra jaje rečy nie dla druku, paviedamlaje Radyjo Svaboda
Dźmitryj Hurnievič: 7 pryčyn, čamu ja pajdu na Dziady.
1. Soramna pryznacca, ale za stolki hadoŭ žyćcia ŭ Varšavie, ja tak ani razu i nie naviedaŭ mohiłki Pavonzki. Heta nie prosta mohiłki, heta sapraŭdny tvor mastactva, dzie pachavanaja elita elit.
2. Chaču zapalić źničy na mahiłach fatohrafa Jana Bułhaka (lepšaha siabra nalibačanina, taksama fatohrafa Jazepa Farbotki), kampazitara Stanisłava Maniuški, piśmieńnika Vincenta Karatynskaha, naračonaj Kastusia Kalinoŭskaha Maryi Jamant.
3. Usioj siamjoj chočam pasłuchać Zianona Paźniaka, jaki raskaža pra losy hetych vybitnych ludziej, źviazanych ź Biełaruśsiu.
4. Zapalim źničy na mohiłkach, jakija daŭno nichto nie naviedvaje. U palakaŭ jość dobraja tradycyja ŭšanoŭvać mahiły ludziej, za katorymi niama kamu sačyć.
5. Sinoptyki abiacajuć fantastyčnaje nadvorje. Heta dobraja nahoda dla cikavaha špacyru.
6. Heta vydatnaje praktykavańnie i dla hałavy. Dzie jak nie mohiłkach možna zadumacca pra viečnaje - pra pamiać ab svaich. A pamiatać pra ich važna chacia b tamu, što bolš nikomu na śviecie, aprača nas, heta moža być niepatrebna.
7. Aprača ŭsiaho vyšejpieraličanaha, heta vydatnaja nahoda spatkacca z vami, siabry, jakija, jak i ja ź siamjoj, buduć zaŭtra na Pavonzkach.
P.S. Sustrakajemsia a 12-j hadzinie na placoŭcy pierad uvachodam u handlovy centar Arkadia (al. Jana Pawła II 82).
11.45
«Heta vielmi važny dzień dla mianie, bo ja pamiataju historyju, a biełarusy pavinny pamiatać svaju historyju. Našyja prodki byli zabityja na Kurapatach, ale heta zabyvajecca, chavajecca. Tamu dobra, što pryjšli i stałyja ludzi, i vielmi šmat maładych ludziej. Niejak nacyja abudžajecca z časam», — kaža nam doŭhavałosy chłopiec u čornaj kurtcy i dadaje, što ŭ jaho byŭ represavany pradzied.
11.40
Masavyja akcyi pa-biełarusku: tolki na zialonaje śviatło. Fota Radyjo Svaboda
11.35
Ludzi skandujuć «Žyvie Biełaruś!» i «Słava Ukrainie!»
11.30
Kałona rušyła, u joj kala 250—300 čałaviek. Siarod udzielnikaŭ akcyi Mikałaj Statkievič, Vital Rymašeŭski, Pavieł Sieviaryniec, Juraś Hubarevič, Juraś Bieleńki, Źmicier Daškievič, Viačasłaŭ Siŭčyk.
Fota Siarhieja Hudzilina
* * *
U niadzielu, 1 listapada, u Minsku projdzie tradycyjnaje šeście na Dziady ŭ Kurapaty. «Naša Niva» budzie vieści anłajn-repartaž z šeścia.
Zajaŭnikam vystupaje Kansiervatyŭna-chryścijanskaja partyja BNF, jakaja atrymała dazvoł na praviadzieńnie akcyi ad Minharvykankama i Minabłvykankama.
Zbor udzielnikaŭ akcyi budzie prachodzić z 11.00 da 11.30 na placoŭcy pierad budynkam TAA «Minski hadzińnikavy zavod» (stancyja mietro «Park čaluskincaŭ»).
Z 11.30 da 14.30 adbudziecca šeście pa tratuary pa maršrucie: pr. Niezaležnaści — vuł. Kalinoŭskaha — vuł. Siadych — vuł. Karbyšava — vuł. Hamarnika — vuł. Mirašničenki — MKAD.
Z 14.30 da 17.00 na terytoryi ŭročyšča, dzie prachodzili masavyja rasstreły ŭ časy Stalina, zapłanavana praviadzieńnie mitynhu.
