Haradzieniec źmiaściŭ na ścianie ŭ svaim domie znakamituju hraviuru Ciunta FOTA
Biźniesmien Anatol zrabiŭ heta, kab jaho dzieci i ŭnuki ŭ budučyni viedali i šanavali historyju rodnaha kraju.
Anatol zdaŭna byŭ zasmučany z-za taho, što haradskija ŭłady ŭsio nijak nie mohuć nabyć na aŭkcyjonach aryhinalnuju hraviuru Macieja Ciunta z vyjavaj horada XVI stahodździa. U 2008 hodzie historyka-archieałahičny muziej sprabavaŭ nabyć jaje na aŭkcyjonie ŭ Varšavie, ale cana akazałasia niepadjomnaj — kala 40 tys. dalaraŭ za aryhinał 1568 hoda. Razam z tym, u muziei jość niekalki ekziemplaraŭ hraviury 1575 hoda, ale jana značna mienš kaštoŭnaja — jaje možna znajści i za 300—400 jeŭra.
«Asabista ja taksama nie zmoh by kupić takuju hraviuru, čas ciapier ciažki. Ale dla horada heta važnaja i kaštoŭnaja reč, jakuju treba abaviazkova nabyvać», — kaža Anatol.
Kali siamja zadumała zrabić u domie ramont, jaje hłava doŭha dumaŭ, jak aformić ścianu. I spyniŭsia akurat na hraviury. «Pakolki ŭ nas nie šanujuć historyju, my sami vyrašyli jaje stvaryć u siabie doma. Zaprasili majstra, jaki zrabiŭ za dva tydni amal dakładnuju kopiju malunka 1575 hoda».
Na hierbie ŭ centry hraviury źmiaścili inicyjały haspadara doma.
Anatol vielmi lubić historyju, tamu ŭ domie imkniecca ŭsio zrabić «pad daŭninu». Voś tolki dzieci jaho nie vielmi razumiejuć. «Chočam zrabić całkam u staradaŭnim styli, dla hetaha ciapier padbirajem materyjały. Čas ciažki, robim praktyčna ŭsio svaimi rukami. U domie buduć žyć dzieci. Dačka zadavolenaja takim padarunkam, ale pytajecca: «Navošta? Z-za hetaj daŭniny dom budzie bolš padobny da muzieja». Sučasnaj moładzi patrebien krychu inšy styl. Nu, kali im usio ž nie spadabajecca, to my z žonkaj pierajedziem žyć u hety dom».
Jość jašče adna prablema: dom, u jakim na ścianie ŭznavili hraviuru, užo 30 hadoŭ jak idzie pad znos. Anatol ryzykuje ŭ nadziei, što budynak prastaić jašče doŭha. «Jak-nijak naša historyja pavinna być ušanavana. Moładź pačynaje historyju troški zabyvać. Im nie padabajecca dzieści biełaruskaja mova, dzieści biełaruskaja kultura, a kab heta ŭsio raźvivałasia, treba historyju padavać roznymi cikavymi sposabami. Ja padnios svaim dzieciam z dapamohaj hraviury».
Hraviura siamji Anatola abyšłasia ŭ 12 miljonaŭ rubloŭ. Kali b jany jaje zadumali ciapier, to praca majstra vyjšła b u dva razy daražejšaj.
***
Upieršyniu hraviura «Vera designatio urbis in Littavia Grodnae» (Sapraŭdnaje apisańnie horada Hrodna ŭ Litvie) była vykanana Macijasam Ciuntam (Matthias Zündt) u 1568 hodzie pa malunku Hansa Adelhaŭziera, jaki toj zrabiŭ u lipieni 1567 hoda, kali ŭ Hrodna pryjechali ažno čatyry pasolstvy: maskoŭskaje, tatarskaje, tureckaje i vałašskaje. Na hraviury pradastaŭlena scena sustrečy litoŭskaha maršałka Vałoviča z maskoŭskim pasolstvam.
Na advarotnym baku źmieščana tekstavaja infarmacyja pra horad. U 1575 hodzie hraviuru horada ŭ niekalki sproščanym vyhladzie vyrabili Franc Chahenbierh i Hieorh Braŭn. Jany źmiaścili jaje ŭ svaim «Atłasie haradoŭ ziamnoha śvietu». Jość i paźniejšyja varyjanty, jašče mienš dakładnyja i jakasnyja.
Hł. taksama:
Pradajecca jašče adna staraja hraviura z Hrodnam
