Спартыўныя збудаванні алімпійскага Лондана: чым здзіўляюць архітэктары

Чатыры гады таму XXIX Алімпійскія гульні паставілі рэкорд па аб'ёме фінансавых сродкаў, асвоеных на іх арганізацыі і правядзенні. Кітай напоўніцу прадэманстраваў моц уласнай эканомікі, патраціўшы на пекінскую Алімпіяду, паводле некаторых ацэнак, да $40 млрд. У 2012 годзе Гульні вярнуліся ў Еўропу і, вядома, неадкладна сталі ахвярай агульнага стану кантынентальнай эканомікі і традыцыйнай ангельскай руплівасці. Пра тое, ці пацярпела пры гэтым архітэктура спартыўных збудаванняў, пра аб’екты лонданскай юбілейнай ХХХ Алімпіяды разважае блогер Darriuss.

Насамрэч радыкальнага скарачэння бюджэту Алімпіяды-2012 шмат у чым спрыяла не толькі ўменне лічыць грошы і іх абмежаваную колькасць, але і той факт, што ў Лондане, у адрозненне ад Пекіна, ужо было шмат першакласных спартыўных аб’ектаў, якія часцяком патрабавалі толькі мінімальнай рэканструкцыі перад будучымі гульнямі. З нуля было вырашана ўзводзіць толькі 6–7 новых арэн і пэўную колькасць інфраструктурных збудаванняў, у тым ліку, вядома, Алімпійскую вёску. У аснову архітэктурнага кута было вырашана паставіць у першую чаргу максімальную функцыянальнасць збудаванняў, у другую — іх экалагічнасць (лонданская Алімпіяда стане самай «зялёнай» за ўсю гісторыю гэтых спаборніцтваў), і, нарэшце, у трэцюю — здольнасць алімпійскіх аб’ектаў прыстасоўвацца пад выкананне грамадска карысных функцый пасля заканчэння турніру.

Усе аб’екты 30-х Алімпійскіх гульняў у Вялікім Лондане былі падзеленыя на тры так званыя зоны: Алімпійскую, Цэнтральную і Рачную. У дадатак, пэўная іх колькасць (зрэшты, невялікая) знаходзіцца і за межамі брытанскай сталіцы (у першую чаргу стадыёны футбольнага турніру, удзельнічаць у якім, як вядома, будзе і беларуская зборная). Пры гэтым асноўны аб’ём новага будаўніцтва быў сканцэнтраваны ў Алімпійскай зоне.

Алімпійская зона, ці, як яна афіцыйна называецца, Алімпійскі парк, стане асноўным цэнтрам спартыўных спаборніцтваў і грамадскага жыцця падчас гульняў. Участак плошчай 2 кв.км размешчаны на ўсходзе Лондана, у раёне Стратфард, за 7 хвілінаў язды на цягніку ад цэнтра сталіцы Вялікабрытаніі. Раней яго займалі прамысловыя прадпрыемствы, сметнікі і некалькі жылых кварталаў. Пасля выбару Лондана ў якасці сталіцы Алімпіяды-2012 пляцоўка была вызваленая ад ранейшых насельнікаў (з прымусовым выкупам уласнасці і перасяленнем жыхароў дамоў), і ў 2007 годзе тут разгарнулася вялікая будоўля. Да пачатку работ Алімпійскі парк выглядаў неяк так:

А так ён выглядаў ўжо ў мінулым годзе. Лічбамі на скрыншоце з Bing Maps пазначаныя асноўныя аб’екты парку: 1 — Алімпійскі стадыён, 2 — энергетычная падстанцыя, 3 — Copper Box (гандбольная арэна), 4 — медыяцэнтр, 5 — веладром, 6 — баскетбольная арэна, 7 — Алімпійская вёска, 8 — Чобхэмская акадэмія, 9 — Стратфардскі міжнародны вакзал, 10 — МФК Westfield Straford City, 11 — стадыён для воднага пола, 12 — Акватык-цэнтр, 13 — аглядная вежа ArcelorMittal Orbit.

Перш чым перайсці да асобных аб’ектаў, крыху агульных фота Алімпійскага парку з вышыні птушынага палёту. На пярэднім плане злева направа аквацэнтр, стадыён для воднага пола, над ім — чырвоная аглядная вежа Orbit і галоўны стадыён Алімпіяды ў правай частцы фатаграфіі.

Тут на пярэднім плане медыяцэнтр, асноўная пляцоўка для працы журналістаў па-за спаборніцтвамі.

У цэнтры — веладром, над ім — баскетбольная арэна, затым — шматпавярхоўкі Алімпійскай вёскі.

Адной з асноўных грамадскіх зон Алімпійскага парка мае стаць добраўпарадкаваная тэрыторыя ўздоўж рэчкі Лі, што дзеліць парк надвое.

Галоўным будынкам ўсіх Гульняў стаў, вядома, Алімпійскі стадыён — арэна для правядзення лёгкаатлетычных спаборніцтваў, а таксама цырымоніі адкрыцця і закрыцця турніру.

Стадыён, разлічаны на 80 тыс. гледачоў, на час Алімпіяды трэцяя па ёмістасці арэна Брытаніі, быў пабудаваны на штучным востраве, утвораным двума каналамі ў паўднёвай частцы Алімпійскага парку.

Аўтарам аб’екта стаў найбуйнейшы ў свеце праектавальнік спартыўных збудаванняў — кампанія Populous.

Яго будаўніцтва абышлося амаль у 500 млн фунтаў і заняло чатыры гады (2007–2011).

У адпаведнасці з архітэктурнай канцэпцыяй Алімпіяды праектавальнікі максімальна спрасцілі мастацкі вобраз арэны. Яго стварае толькі асабліва функцыянальны рытм белых сталёвых апораў даху і чорнага каркаса, які падтрымлівае верхні, часовы, ярус трыбун.

У якасці асвятляльных мачтаў выкарыстоўваюцца тыя ж самыя канструкцыі даху, якія ствараюць дастаткова эфектную кампазіцыю і з ўнутранай прасторы стадыёна.

Тым не менш, у Брытаніі не маглі не знайсціся зацятыя крытыкі архітэктуры галоўнай арэны турніру, якія шмат у чым справядліва зазначалі, што эстэтычна Алімпійскі стадыён у Лондане не можа прэтэндаваць на статус нацыянальнай архітэктурнай іконы, якой, напрыклад, стаў Алімпійскі стадыён у Пекіне — «Птушынае гняздо», пераўтворанае ў паўнавартасную славутасць кітайскай сталіцы. Пры гэтым асаблівую лютасць выклікаў бюджэт праекта, які перавысіў нават аналагічны кітайскі.

Інтэр’ер памяшканняў:

Абаронцы ж лонданскай арэны, у сваю чаргу, прыводзілі абгрунтаваныя аргументы. Рэч у тым, што архітэктары прадугледзелі магчымасць максімальна эфектыўнага выкарыстання будынка пасля заканчэння Гульняў. У адпаведнасці з ізноў жа канцэптуальным падыходам камітэта па арганізацыі Алімпіяды-2012 пасля яе заканчэння галоўны стадыён турніру будзе фактычна разабраны і затым сабраны нанова ў якасці ўжо выключна футбольнага стадыёна аднаго з лонданскіх клубаў. І вось толькі пасля гэтага адкрыюцца новыя магчымасці для стварэння яркага архітэктурнага вобраза.

На такую перабудову прэтэндавалі 2 футбольныя каманды. Tottenham Hotspur прапанаваў нават захаваць 80тысячную ўмяшчальнасць арэны.

Але гэта, як вядома, клуб з Паўночнага Лондана, таму муніцыпальныя ўлады аддалі права далейшага выкарыстання Алімпійскага стадыёна ўсходнелонданскай камандзе West Ham United. У адпаведнасці з яе праектам мяркуецца памяншэнне ёмістасці арэны да 60 тыс. чалавек.

Дзіўнае чырвонае збудаванне, заўважнае на шматлікіх фотаздымках побач з галоўным стадыёнам гульняў, — гэта аглядная вежа Orbit, будаўніцтва якой было прафінансаванае металургічным гігантам ArcelotMittal і якая адразу зрабілася галоўнай мішэнню архітэктурных крытыкаў.

Яшчэ ў кастрычніку 2008 года мэр Лондана Барыс Джонсан і міністр па справах Алімпіяды Тэса Джоўэл абвясцілі, што Алімпійскаму парку не хапае нейкага яркага знаку, дамінанты, што заклікала б публіку мацавацца і маральна рыхтавацца. У жніўні 2010 года было абвешчана, што гэтым сімвалам і дамінантай стане 115-метровая аглядная вежа, грошы на пабудову якой (каля 19 млн фунтаў) даў мільярдэр і металургічны кароль Лакшмі Мітал, што пастаянна жыве ў Лондане.

Збудаванне ўяўляе сабой спіральную лесвіцу, якая завершыцца платформай з агляднай пляцоўкай. Пры гэтым аб’ект «абгорнуты» чырвонымі металічнымі канструкцыямі, што выгінаюцца пад неймавернымі вугламі. Такі вобраз, на думку дызайнераў «Арбіты» Аніш Капур і Сэсіла Балмонда, павінен аб’ядноўваць архітэктуру са скульптурай, сімвалізуючы адначасова стабільнасць і нестабільнасць быцця. Фактычна ў Алімпійскім парку Лондана быў створаны найбуйнейшы ў Брытаніі ўзор паблік-арту.

Акрамя агляднай пляцоўкі на верхавіне вежы былі створаныя прамежкавыя ўнутраныя платформы на спіральнай лесвіцы. Кошт ўздыму на «Арбіту» складае цэлых 15 фунтаў стэрлінгаў, але затое наведніку гарантуюцца пышныя панарамныя віды як на алімпійскія аб’екты, так і на астатні горад.

Другі найбуйнейшы спартыўны аб’ект Алімпійскага парка бачны і на папярэднім здымку. Гэта так званы «Акватык-цэнтр», прызначаны для правядзення спаборніцтваў па плаванні, сінхронным плаванні і скачках у ваду. Аўтар праекта Заха Хадыда, адна з найбуйнейшых сусветных архітэктурных зорак, лаўрэатак Прытцкераўскай прэміі, спраектавала цэнтр водных відаў спорту ў Лондане яшчэ ў 2004 годзе — да таго як горад выйграў права правядзення Алімпіяды-2012. Гэта было вытанчанае збудаванне, якое нагадвае застылую ў руху ваду, у вядомым для Хадыды стылі.

На жаль, менавіта гэтаму цікаваму будынку наканавана было стаць галоўнай ахвярай скупаватых арганізатараў спаборніцтваў. У 2007 годзе нечакана высветлілася, што на будаўніцтва аб’екта па праекце Хадыды спатрэбіцца ў тры разы большы бюджэт, чым першапачаткова планавалася. У сувязі з гэтым праект значна перапрацавалі ў бок скарачэння выдаткаў. Было вырашана зменшыць габарыты хвалепадобнага даху, галоўнага і найбольш складанага элемента мастацкай кампазіцыі стадыёна. У выніку ў яго сілуэце пачалі пачварна вылучацца часовыя бакавыя трыбуны, разлічаныя на 15 тыс. гледачоў. Форма даху таксама была спрошчаная.

Тым не менш, у асобных дэталях «Акватык-цэнтр», будаўніцтва якога ў выніку абышлося ў 270 млн фунтаў, застаўся выдатны.

Агульны выгляд галоўнага басейна арэны. Пасля заканчэння Алімпіяды верхнія ярусы бакавых трыбун будуць дэмантаваныя, ёмістасць цэнтра скароціцца да намінальных 2500 чалавек, а будынак набудзе нашмат больш эстэтычна прыемны выгляд.

Зрэшты, інтэр’еры збудавання, выкананыя ў маналітна-зборным жалезабетоне, і цяпер выглядаюць надзвычай стыльна.

Вышкі для скачкоў у ваду:

Трэніровачны басейн:

Па суседстве з «Акватык-цэнтрам» размясцілася і арэна для воднага пола, першы ў гісторыі Алімпіяды пабудаваны адмыслова для гэтага віду спорту аб’ект. Зрэшты, будынак на 5000 гледачоў часовы і будзе разабраны пасля заканчэння спаборніцтваў. Яго фрагменты ў далейшым плануецца выкарыстоўваць падчас узвядзення іншых будынкаў.

Трэцім новым буйным аб’ектам стаў веладром, які разам з размешчанай побач трасай для BMX утворыць так званы «Лонданскі велапарк». На думку шматлікіх крытыкаў і звычайных жыхароў горада, гэта самае прыгожае збудаванне ўсёй Алімпіяды.

Эфектны, выгнуты дугой дах веладрома нагадвае велатрэк, а абліцоўванне фасада «пад дрэва» дадае дадатковых агульных рысаў вобразу.

Аўтарам праекта стала брытанскае бюро Hopkins Architects, будаўніцтва працягвалася два гады (2009–2011) і абышлося ў 105 млн фунтаў стэрлінгаў.

Асаблівасцю будынка з’яўляецца шкляны пояс, які ідзе па акружнасці і дазваляе назіраць за спаборніцтвамі нават тым, хто не набыў квіткоў.

Веладром змяшчае 6000 гледачоў і пасля заканчэння Алімпіяды працягне выкарыстоўвацца па прызначэнні. Яго таксама называюць найбольш экалагічным сярод усіх збудаванняў турніру: тут прадугледжаны нават збор ўсёй дажджавой вады, што выпадзе на будынак, якая ў далейшым будзе выкарыстоўвацца для, прабачце, змываў у прыбіральнях.

Акрамя гэтых аб’ектаў у складзе Алімпійскага парку першапачаткова планавалася будаўніцтва яшчэ чатырох арэн. Пасля ад двух з іх з меркаванняў эканоміі адмовіліся, перанёсшы спаборніцтвы па фехтаванні і валейболе ва ўжо існыя спартыўныя збудаванні. У парку ж пабудавалі толькі два аб’екты. Адзін з іх — гандбольны стадыён на 7000 месцаў.

За вонкавы выгляд і спецыфічную каларыстыку абліцоўвання будынак быў цалкам афіцыйна названы Copper Box («медная скрынка»). Праектавальнікамі выступілі кампаніі MAKE Architects і Populous.

Інтэр’ер гульнявой залы. Пасля заканчэння Гульняў Copper Box будзе пераабсталяваны з гандбольнай арэны ва ўніверсальны спартыўны комплекс для жыхароў наваколля Алімпійскага парку.

Другім новым стадыёнам для гульнявых відаў спорту стаў баскетбольны. Як і цэнтр для воднага пола, гэта часовае збудаванне, якое будзе разабранае пасля заканчэння турніру. Плануецца нават, што яго могуць выкарыстоўваць у аналагічнай ролі і на наступнай Алімпіядзе ў 2016 годзе ў Рыа-дэ-Жанейра.

Тым не менш, нягледзячы на часовы характар, дзякуючы пластыцы фасадаў баскетбольны стадыён мае вельмі запамінальны выгляд, прыдумалі які ў бюро Wilkinson Eyre Architects.

Збудаванне разлічанае на 12 тысяч пасадачных месцаў.

Дарэчы, яшчэ адзін часовы спартыўны аб’ект з характэрным небанальным абліччам створаны за межамі Алімпійскага парку. Гэта некалькі павільёнаў, у якіх будуць праводзіцца розныя спаборніцтвы па стральбе.

Своеасаблівыя дэкаратыўныя элементы на фасадах павільёнаў, якія нагадваюць прысоскі бірузовых і пунсовых кветак, а таксама колеру фуксіі, у адпаведнасці з архітэктурнай канцэпцыяй Гульняў, строга функцыянальныя. Яны выкарыстоўваюцца для сістэм вентыляцыі, а таксама для праходу ў памяшканні.

Найважнейшым элементам Алімпійскага парка і ўсёй інфраструктуры спаборніцтваў стала, вядома, Алімпійская вёска. Яна ўяўляе сабой досыць сімпатычны жылы раён, разлічаны на пражыванне 17 320 спартоўцаў.

Раён не па-лонданску шматпавярховы і пасля заканчэння Алімпіяды стане адным са складнікаў Stratford City, буйнога горадабудаўнічага праекта, які прадугледжвае рэдэвелапмент тэрыторыі вакол Алімпійскага парку, занятай цяпер пераважна чыгуначнай інфраструктурай, у жылы і адміністрацыйны раён.

Вёска абсталяваная ўсім, чым толькі можна, уключаючы паркі і арт-аб’екты.

Сталоўка велізарная і па сутнасці ўяўляе сабой гіганцкі фуд-корт, абнесены па перыметры разнастайнымі па змесце ўчасткамі раздачы ежы. За столікам — экстравагантны мэр Лондана Барыс Джонсан.

Тыповае спальнае месца для будучага чэмпіёна:

Ёсць у вёсцы і месцы адпачынку, трэнажорныя залы, цырульні, інтэрнэт-кавярні. Усё, натуральна, у маштабах, якіх дастаткова для абслугоўвання 15 тысяч чалавек.

Адным з элементаў Алімпійскай вёскі з’яўляецца Акадэмія Чобхэм, круглы ў плане будынак, які пасля заканчэння Гульняў і высялення спартоўцаў з вёскі стане агульнаадукацыйнай школай для дзяцей лонданцаў.

Да пачатку Алімпіяды была рэканструяваная і чыгуначная станцыя раёна Стратфард, якая будзе абслугоўваць Алімпійскі парк, звязваючы яго з іншымі спартыўнымі аб’ектамі і цэнтрам горада. Станцыю нават перайменавалі ў «міжнародны вакзал Стратфарда».

А для гледачоў Алімпіяды па суседстве з вакзалам пабудавалі буйны гандлёвы цэнтр Westfield Stratford City агульнай плошчай 175 тыс. кв.м з 300 крамамі, у тым ліку 3 буйных універмагі, 70 рэстаранаў, кінатэатр, боўлінг і казіно. На фота гандлёвы цэнтр на пярэднім плане. Заадно можна ацаніць адлегласць, якая аддзяляе Алімпійскі парк ад дзелавога цэнтра Лондана. Удалечыні бачны і тады яшчэ будаваны хмарачос The Shard, і знакаміты «агурок» Нормана Фостэра.

Важнай часткай Алімпійскага парку сталі і іншыя інфраструктурныя збудаванні. Медыяцэнтр аказаўся вельмі функцыянальным. На жаль, велізарны будынак 275-метровай даўжыні (арх. Allies and Morrison), які цягам Гульняў павінен забяспечыць працу больш чым 20 тыс. журналістаў, які абышоўся (праўда, разам са шматпавярховымі паркінгамі па суседстве) аргкамітэту турніру ў фантастычныя 355 млн фунтаў, атрымаўся больш падобным да ангару, прамысловага цэху або, у налепшым выпадку, гандлёвага цэнтру. Пасля заканчэння Алімпіяды яго пераабсталююць у бізнэс-цэнтр.

Затое нечакана вынаходлівай аказалася архітэктура тэхнічных збудаванняў. Помпавая станцыя ў Алімпійскім парку (бюро John Lyall Architects) уяўляе сабой стыльную камбінацыю адкрытых жалезабетонных паверхняў са спецыяльнымі заржавелымі металічнымі лістамі.

Сегменты з маналітнага жалезабетону ўпрыгожаныя гравіроўкай, якая паказвае гісторыю лонданскай каналізацыі і яе віктарыянскія карані.

Станцыя водападрыхтоўкі, размешчаная непадалёк, таксама добрая. Драўлянае абліцоўванне і эксплуатаваны плоскі дах са створаным на ёй газонам дазваляюць тэхналагічнаму збудаванню зліцца з навакольнай прыродай.

Энергетычны цэнтр Алімпіяды зроблены ў тым жа стылі. Асабліва функцыянальныя формы спалучаюцца з падкрэслена індустрыяльнай эстэтыкай, якая ствараецца абліцоўваннем перфараванымі панэлямі сталі Cor-ten, пакрытымі штучнай іржой.

Збудаванне, аўтарам якога стала бюро John McAslan & Partners, выдатна выглядае побач з гандбольнай арэнай Copper Box.

Нават электрычная падстанцыя (арх. NORD Architecture) глядзіцца арыгінальна, дастаткова было не пабаяцца выкарыстоўваць падчас будаўніцтва чорна-шэрую цэглу.

Гэта ўсё тэхнічныя аб’екты, чыя функцыя падкрэсліваецца суровым і бескампрамісным вонкавым выглядам. У зонах, дзе мяркуецца вялікая колькасць наведнікаў, яркіх фарбаў нашмат больш. Так, напрыклад, выглядае пешаходны мост, які злучае Алімпійскі стадыён з «Акватык-цэнтрам»:

За межамі Алімпійскага парку і яго найбліжэйшага наваколля новае будаўніцтва практычна не вялося. Арганізатары Алімпіяды запланавалі выкарыстоўваць для многіх відаў спорту вядомыя і не вельмі лонданскія спартыўныя і не толькі будынкі. Напрыклад, у знакамітым Millenium Dome пройдуць спаборніцтвы па спартыўнай гімнастыцы і скачках на батуце.

Дарэчы, побач з «купалам тысячагоддзя» незадоўга да Алімпійскіх гульняў адкрылася новая канатная дарога праз Тэмзу, спраектаваная кампаніяй Wilkinson Eyre Architects.

Фінал футбольнага турніру прыме 90-тысячны Уэмблі.

Тэніс, вядома, — гэта Уімблдан, а бокс, фехтаванне, барацьба, настольны тэніс, цяжкая атлетыка размесцяцца ў павільёнах выставачнага цэнтра ExCeL London.

Вядома, лонданская Алімпіяда, на думку большасці спецыялістаў, не падарыла гораду і свету бясспрэчных архітэктурных шэдэўраў. Аднак замест гэтага яна паказала, што нават ва ўмовах абмежаванага бюджэту і строгай функцыянальнасці (і нават часовасці) можна ствараць запамінальныя энергаэфектыўныя аб’екты, перш за ўсё зручныя для спартоўцаў і гледачоў. А гэтая задача, можа быць, нават больш складаная, чым дасягненне простага архітэктурнага wow-эфекту.

realt.onliner.by

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй
ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару
«Нашай Нівы» ў ТГ

0

0

0

0

0

0