Віктар Марціновіч: Любоўю на любоў (адказ Аляксандру Праханаву)
Аляксандр Праханаў, галоўны цымбаліст нашай святой славянскай еднасці, напісаў пранікнёны тэкст пра Беларусь. «Беларусія родная». Гэтая споведзь не можа не зачапіць за самую лытку душы. Пакідаць яе без адказу было б не па-братэрску. То вазьму на сябе смеласць пакланіцца Майстру ў поўны рост.
Расія — лапік ландшафту, які аддзяляе нас, вялікабеларусаў, ад Кітая, культуры якога я пакланяюся, моцы якога баюся. Расія — гэта бярозка: чорная драпінка, белая драпінка, пупышкі, губа, карэнне, ствол. Бяроста, на якой выдрапваліся першыя пісьменныя помнікі нашай агульнай гісторыі. Крона. Галіны. Як жыць мне, дрэва? Услухоўваюся — няма адказу. Толькі дзюбае па суседняй сасне дзяцел.
Я хачу абняць цябе, расійская мядзведзіца. Запусціць пальцы ў тваю поўсць. Зазірнуць у твае гліняныя вочы. Тысячагоддзі захопнікі з Усходу ды Захаду трымалі цябе на ланцугу. Манголы вымушалі цябе танчыць, тэўтонцы — спяваць «Авэ Марыя». І вось ты разняволілася, выпруцілася, устала на заднія лапы. Мажная і прыгожая істота, якая ведае, як трэба жыць усёй планеце.
Я хачу пашкадаваць цябе, старажытны Крэмль. Прыйдзі да нас з мядзведзіцай. Сядзь ля нашага самавара. Такі велічны, такі колкі. І такі крохкі. Націснеш мацней — пакрыўдзіцца. Крэмль вельмі крыўдлівы, бо ягонае сэрца дбае пра справядлівасць. Сабор Васіля Блажэннага — я бачу цябе смачнюткім пернікам, які прыемна казыча страўнік. Цукровая пудра, карамель, глазура. Які кандытар прыдумаў цябе, каб спакушаць нас, вялікабеларусаў?
Я хачу спасцігнуць цябе, матрошка. Узяць у далоні. Пяшчотна пацалаваць. Прыкласціся вухам да дзявочага твару. Што там кажуць унутры цябе найменшыя матрошчынкі? Пра што вядуць спрадвечны аповед? Якія таямніцы хавае ў сябе найкрахюткая з іх? Дайдзі да гэтага немаўляці праз галерэю разнасцежванняў. Узірніся ў твар і зразумей, што яна — Пуцін. Зерне, з якога нарасла ты, суседка.
Расіі не было да Пуціна і не будзе пасля Пуціна. Пуцін яе стварыў, і Пуцін забярэ з сабой на Нябёсы, калі пройдуць наканаваныя яму тры мільёны гадоў.
Пуцін — гэта Ленін, Пуцін — гэта Сталін. Мікалай II — гэта Пуцін, і Мацільда — таксама Пуцін. Пуцін — гэта Навальны, Пуцін — гэта Сярэбранікаў. Пуцін — гэта Салаўёў, Паклонская і Аркадзь Гайдар. Але і Ксеня Сабчак — таксама Пуцін. І тым болей Мядзінскі. Бывае Пуцін — Кісялёў і Пуцін — Праханаў, але і Сарокін — Пуцін, і Пушкін — Пуцін. Сяргей Лаўроў — Пуцін, і Міхаіл Галусцян — Пуцін. Пуцін бывае строгі, але бывае і лагодны. Пуцін — гэта строгі бацька рускага народу і ягоная пяшчотная маці. Калі б у нас, беларусаў, не было Лукашэнкі, мы б шчыра пакланяліся Пуціну, бо Пуцін якога-небудзь гатунку вельмі патрэбны славянам.
Водка. Руская водка. З ікрой і без яе. Я хачу піць цябе, водка, піць каўшамі, у поўнае горла, каб зразумець цябе, Расія. Я хачу стаць табой. Я хачу ляжаць у сумёце, глядзець у зорнае неба і крычаць у вышыню вершы Маякоўскага. Не для таго, каб пакрыўдзіць неба. А каб яно, неба, ведала, хто тут галоўны. А пасля я хачу ачуняць, прыйсці дамоў, вылечыць пнеўманію і да самага скону глядзець толькі Першы канал і яшчэ нямнога — ТНТ, каб пасмяяцца.
Расія гэта снег. Бялюткі, як бярозка. Выцягні далонь, злаві сняжынку і пабач у ёй геаграфічныя абрысы вялікай дзяржавы. Усе снягі свету пачынаюць сваё жыццё тут. З Расіі ледзяныя крыгі плывуць у Антарктыду. І на іх задуменна шаволяцца мядзведзі. Белыя. Бурыя. Жоўтыя. Фіялетавыя.
Час ад часу Пуцін сядае за стырно ўніверсальнага рэактыўнага бамбардзіроўшчыка і аблятае ўсю Расію, ад Данецка да Алепа. Ён глядзіць уніз, спакойны, велічны ўладар. Цар размаўляе з усімі: і з белымі мядзведзямі, і з бурымі мядзведзямі, і з Шайгу, і з Сечыным, і з нерпамі, і з тыграмі. І ўсе расіяне выходзяць да самалёта Пуціна і фатаграфуюцца з ім. Ты бачыш снежны след над галавой, у сцюдзёным лазурку? Гэта праляцеў зімны бамбардзіроўшчык Пуціна, забяспечваючы спакой і раўнавагу Дабра.
Расійская мара — гэта мара пра снег. Калісьці нашая малодшая суседка сабралася з памесных княстваў як правінцыя Вялікага Княства Літоўскага дзеля таго, каб зберагчы нас, вялікабеларусаў, ад Тамерлана. З тых часоў ніхто болей не апаганьваў яе белыя снягі, яе мядзведзяў, яе бярозчыны. Мы абаранілі суседку і ад Напалеона, і ад бандэраўцаў.
Трэньканне балалайкі. Яе загадкавасць, неспасцігальная трохвугольнасць. Яе тры струны — гэта тры струны рускай душы. Ля — вясёлая, п’яная, сяброўка гармошкі. Яна гучыць як «Свеціць месяц, свеціць ясны». Мі — задуменная, пранікнёная — створаная, каб нараджаць «Із-за вострава на стрэжань». Трэцяя, таксама мі, — гераічная, баявітая, гэта «Камбат бацяня, бацяня камбат». Правядзі пальцамі па струнах і пазнай у акордзе сняжынку. Бярозавы сок. Пуціна. Праханава. Далягляд. Снежны след у небе.
Сярод мноства ідэй, што абяцаюць нам адзінства з яе снягамі, ляжыць ідэя беларускага міра. Беларускі мір — што гэта? Адных ён пужае напамінам пра БНР, іншых адштурхоўвае перагінамі Рэчы Паспалітай. Але побач з Беларуссю зямной, якая складаецца з зямель, лясоў, мегаполісаў і IT-індустрыі, ёсць яшчэ Беларусь горняя, з якой на наваколле падае некалькі кропель фаворскага святла. Дзе пралілося гэтае святло — там настае Беларусь. І ў гэтым вымярэнні і Мацільда — Беларусь, і Ленін — Беларусь, і Шайгу — Беларусь, і мядзведзі — таксама Беларусь. Беларускі мір не варожы для навакольнага свету. Беларускі мір — гэта любоў і дабрабыт. Мы бяром вас да сябе: балалайка, водка, матрошка, крэмль і Сабор Васіля Блажэннага. Ты — частка Беларускага міру, браце Аляксандр Праханаў. Усяму гэтаму знойдзецца месца ў заможнай і прыбранай хаціне Беларусі з яе старанна выскабленай падлогай.
Я хачу ў Расію. Хачу схадзіць у спартовую залу разам з Пуціным. Хачу сесці ў ягоны самалёт другім пілотам. Я хачу набраць поўную жменю снегу і есці яго, адчуваючы, як сцюдзёны крышталь ператвараецца ў гарачую вільгаць, у бярозавы сок славянскай душы.
