Продкі еўрапейцаў былі цемнаскурыя ФОТА
Навукоўцы расшыфравалі геном паляўнічага-збіральніка, які жыў 7 тысяч гадоў таму на тэрыторыі Іспаніі.
Індывід атрымаў умоўнае імя Ла Бранья 1 (La Braña 1) — па месцы, дзе былі знойдзеныя яго парэшткі, гэта значыць у прыходзе Ла Бранья. Вядучы аўтар даследавання Карлес Лалуэса-Фокс з Іспанскай нацыянальнай даследчай рады сцвярджае, што Ла Бранья 1 меў цёмную скуру і блакітныя вочы.
Старажытны паляўнічы-збіральнік жыў у эпоху мезаліту, які таксама вядомы як сярэдні каменны век. Мезаліт доўжыўся з 10 да 5 тысячагоддзяў назад, ішоў за палеалітам і папярэднічаў неаліту. На зыходзе сярэднекаменнага веку на Блізкім Усходзе пачалі з'яўляцца сельская гаспадарка і жывёлагадоўля.
З прыходам неаліту чалавек змяніў свой рацыён харчавання, пачаў ужываць больш вугляводаў, а таксама часцей хварэць рознымі хваробамі, якія перадаюцца ад прыручаных жывёл. З-за гэтага ўзнікала маса метабалічных і імуналагічных праблем, якія пакінулі адбітак у геноме.
Узор ДНК навукоўцы вынялі з зуба мудрасці старажытнага чалавека.
Пасля даследавання геному паслядоўнасці ДНК Ла Бранья 1 параўналі з дадзенымі па геному іншых прадстаўнікоў каменнага веку, у ліку якіх быў Отцы Айсман - ледзяная мумія, знойдзеная ў Тырольскіх Альпах у 1991. Акрамя гэтага генетычную інфармацыю Ла Бранья 1 параўналі з ДНК 35 сучасных еўрапейцаў.
Адной з асаблівасцяў чалавека эпохі неаліту, роўна як і сучасных людзей, стала здольнасць страваваць лактозу. Аднак паляўнічы-збіральнік Ла Бранья 1 такой здольнасці не меў.
Гэта паказвае на тое, што сельская гаспадарка ў часы яго жыцця магла быць яшчэ не пашыраная.
Аналіз паказаў, што генетычная супраціўляльнасць да некаторых захворванняў, такіх, як сухоты, пнеўманія і малярыя, у сучасных еўрапейцаў таксама мелася і ў старажытных паляўнічых-збіральнікаў.
З 40 генаў, уцягнутых ў працу імуннай сістэмы, 24 (гэта значыць 60 %) былі такімі ж, як у сучасных еўрапейцаў.
Параўнаўшы свае вынікі з дадзенымі іншых антраполагаў, Лалуэса-Фокс і яго калегі прыйшлі да высновы, што племя Ла Бранья асімілявалася на тэрыторыі Еўропы і паклала пачатак большасці сучасных светласкурых еўрапейцаў.
«Гэты індывід з'яўляецца носьбітам афрыканскіх генаў, якія адказваюць за адценне скуры. А значыць, яго скура амаль напэўна была смуглявай.
Хоць мы не можам пакуль сказаць дакладна, — распавядае Лалуэса-Фокс. — Але больш за ўсё нас здзівіў той факт, што генетычны код утрымліваў генныя варыяцыі, якія дэтэрмінуюць блакітны колер вачэй, які сёння сустракаецца толькі ў жыхароў Паўночнай Еўропы».
Навукоўцы меркавалі, што носьбіты генаў блакітных вачэй ўпершыню прыбылі ў Еўропу каля 5 тысяч гадоў таму.
Старажытныя земляробы хоць і мелі цёмную скуру, як і ўсе выхадцы з Афрыкі, былі светлавокімі.
Такім чынам, можна сцвярджаць, што светлая скура з'явілася пазней, як следства міграцыі на паўночныя тэрыторыі.
Каманда генетыкаў прыйшла да высновы, што найбольш блізкімі нашчадкамі іспанскіх паляўнічых-збіральнікаў сёння з'яўляюцца карэнныя жыхары паўночнаеўрапейскіх краін, такіх як Швецыя або Фінляндыя. Акрамя таго,
аказалася, што Ла Бранья 1 мае агульнага продка з пасяленцамі неалітычнай стаянкі Мальта каля возера Байкал,
геном якіх быў расшыфраваны ў лістападзе 2013.
Даследчыкі вызначылі, што першыя паляўнічыя-збіральнікі пераважна сілкаваліся мясам і атрымлівалі большую частку вітамінаў (у тым ліку і вітамін D) з ежы жывёльнага паходжання.
Светлая скура з'явілася ў людзей з развіццём земляробства і з-за перавагі расліннай ежы над жывёльнай, калі большую частку рацыёну складалі вугляводы.
Сучасныя еўрапейцы, якія ўжываюць шмат мяса, рыбы і яек у якасці асноўнай крыніцы вітаміна D, менш залежаць ад сонечнага святла, таксама з'яўляецца крыніцай гэтага вітаміна. Таму
геаграфічная паласа пражывання, робяць выснову навукоўцы, не з'яўляецца ключавым фактарам у дэпігментацыі (асвятленні) скуры, у адрозненні ад дыеты.
«Дадзеныя паказваюць, што існуе генетычная бесперапыннасць у папуляцыях Цэнтральнай і Заходняй Еўразіі. Нашы вынікі цалкам адпавядаюць з вынікамі шматлікіх раскопак у Еўропе і Расіі», - паведамляе Лалуэса-Фокс, чый артыкул у суаўтарстве з калегамі з Даніі, нядаўна выйшаў у часопісе Nature.
У пячоры на тэрыторыі прыходу Ла Бранья, глыбіня якой складае 1500 метраў ніжэй за ўзровень мора, былі знойдзеныя парэшткі яшчэ аднаго паляўнічага-збіральніка, прыблізнага аднагодка Ла Бранья 1. Яму далі імя Ла Бранья 2, і генетычны код гэтага індывіда будзе расшыфраваны ў бліжэйшыя гады.
