На прыёме ў лагапеда хлопчыку не далі гаварыць па-беларуску
Вось ужо тры месяцы сям’я беларускага даследчыка Анатоля Трафімчыка не можа дабіцца прабачэнняў за прыкрую сітуацыю, што здарылася падчас псіхолага-медыка-педагагічнага абследавання іх сына.
Ілюстрацыйны здымак. Фота Сяргея Гудзіліна.
Непаразуменне з камісіяй Мінскага гарадскога цэнтра карэкцыйна-развівальнага навучання і рэабілітацыі ўзнікла напрыканцы сакавіка.
«Жонка і сын пайшлі да лагапеда ў цэнтр, каб прайсці невялікае абследаванне для накіравання ў лагапедычную групу. Зразумела, там праводзілі гутарку.
Сын пачаў адказваць на пытанні па-беларуску, а яго сталі абсякаць, прычым рэзкавата. Казаць, «говорі по-русскі». У яго пытаюцца: «Што гэта?» Ён кажа: «Аловак». А яму: «По-русскі как это будет? По-русскі?» Канечне, гэта яго збянтэжыла яшчэ больш. Сітуацыя абурыла жонку, але ў яе з прычыны стрэсу не хапіла смеласці выказацца там жа», — расказвае спадар Анатоль.
Занепакоены бацька спачатку напісаў ліст у цэнтр. Калі ж у адказе ён прачытаў, што «спецыялістамі псіхолага-медыка-педагагічнай камісіі прымаліся адказы дзіцяці як на рускай, так і на беларускай мовах» і што «абследаванне праходзіла ў добразычлівай атмасферы», вырашыў звяртацца вышэй, у Камітэт па адукацыі.
«Відэазапіс не быў прадугледжаны і не праводзіўся. Таму факты, указаныя ў вашай скарзе пра работу псіхолага-медыка-педагагічнай камісіі цэнтра, пацвердзіць або абвергнуць не ўяўляецца магчымым. Звяртаем вашу ўвагу, што ў гарадскім цэнтры працуюць высокакваліфікаваныя спецыялісты, якія добра валодаюць дзвюма дзяржаўнымі мовамі», — гаворыцца ў лісце з камітэта.
Тады спадар Трафімчык напісаў у Мінгарвыканкам, але зноў у афіцыйным адказе не ўбачыў адказу.
«Паколькі аўдыязапісу не было, мы нічога не можам даказаць. А яны нічога не могуць абвергнуць. Выходзіць, у іх алібі: «Мы не вінаватыя, бо вы не можаце даказаць», — тлумачыць Анатоль Трафімчык.
— У прынцыпе, нам дастаткова было пачуць на любым этапе «прабачце, калі ласка». Больш я нічога не дабіваўся, толькі прабачэнняў. Я іх не атрымаў».
Сям’я не мае нічога супраць накіравання ў лагапедычную групу, аднак бацькі мяркуюць, што такім стаўленнем да дзіцяці падчас абследавання яго папросту спужалі.
«Яны загналі сына ў кут, ён не мог праявіць сябе так, як праяўляе заўсёды, — кажа спадар Анатоль.
— Спецыялістам відавочна не хапае беларускамоўнай адукацыі, яны не глядзяць на праблему ў кантэксце білінгвізму. Яны не разумеюць, што любыя білінгвы будуць адставаць ад моналінгваў. Аднак па колькасці асвоеных гукаў білінгвы наперадзе. Так, яны не ўмеюць чыста вымаўляць некаторыя рускія словы, вось як мой сын. Ён не гаворыць столькі рускіх гукаў, як яго пагодкі, але ж ён засвоіў вельмі шмат беларускіх гукаў. Ён гаворыць па-руску без праблем, лёгка пераключаецца з беларускай мовы на рускую і наадварот. Ужо ў тры гады ён ідэнтыфікаваў, дзе беларуская мова, а дзе — руская. Мы не супраць лагапедычнай групы. Але дыскрымінацыяй шакаваныя і абураныя».
Бацька адзначае, што цяпер у дзіцяці ідзе назапашванне падобных моўных сітуацый. І сям’я ўжо пачынае хвалявацца, што ў сына можа з’явіцца «комплекс беларускамоўнасці».
«Бачу, што сітуацыя з абследаваннем яго толькі ўзмацніла. У нас у сям’і ліберальны падыход, кажам сыну, што па-за сям’ёй ён свабодны ў выбары мовы. Але калі год таму ён гаварыў у садку па-беларуску і не адчуваў нейкай непаўнавартаснасці, то цяпер ён там падладжваецца. Калі развітваецца, кажа не «да пабачэння», а «да свіданія»», — дадае спадар Анатоль.
Цэнтр: «Мы не ведаем, у чым мы вінаватыя»
Дырэктар Мінскага гарадскога Цэнтра карэкцыйна-развівальнага навучання і рэабілітацыі Вольга Капліна запэўнівае, што ніхто не хацеў пакрыўдзіць дзіця і бацькоў.
«Ніхто не прымушаў дзіця размаўляць на той ці іншай мове. І ніколі не стаў бы гэтага рабіць, — каментуе Вольга Капліна. — Пра моўныя пажаданні заяўлена не было. Нашы спецыялісты працуюць настаўнікамі-дэфектолагамі, а не настаўнікамі беларускай мовы. У нас у краіне двухмоўе: хтосьці карыстаецца адной мовай, хтосьці — другой, хтосьці — дзвюма. Я не магу прымушаць спецыялістаў размаўляць на нейкай мове. Мы бярэм людзей па прафесійных якасцях, а не па веданні мовы».
Мы запыталіся ў дырэктара, чаму бацькам дагэтуль не прынеслі прабачэнняў. Аднак у цэнтры праблемы не бачаць.
«Мы не ведаем, у чым мы вінаватыя. Мы нікога не крыўдзілі. Да нас прыходзяць тысячы дзяцей, і мы імкнёмся кожнаму дапамагчы прайсці камісію і вызначыць адукацыйны маршрут дзіцяці. Некаторыя дрэнна гавораць па-руску, таму што ў іх сем’ях, напрыклад, размаўляюць па-грузінску ці па-армянску. Мы ўсім ідзём насустрач. Дзеці адказваюць на той мове, на якой яны прывыклі, — кажа Вольга Капліна. — Дзіця Настассі і Анатоля Трафімчыкаў навучалася ў дашкольнай установе з рускай мовай навучання. Калі б маці сказала, што яны хочуць абследавацца на беларускай мове, то, я думаю, знайшоўся б спецыяліст. Ніхто не хацеў пакрыўдзіць ні маці, ні дзіця. Я ўзяла тлумачэнні са спецыялістаў, якія праводзілі камісію. І думаю, сітуацыя вырашылася».
