Знайсці
20.06.2017 / 09:25338РусŁacБел

Святлана Алексіевіч размазала журналіста «Рэгнума» ў вельмі жорсткім інтэрв'ю

Святлана Алексіевіч дала інтэрв'ю карэспандэнту расійскага агенцтва «Рэгнум». Імаверна, перад гутаркай яна не ведала, якога кірунку гэты СМІ. Тым не менш, калі сутыкнулася з правакацыйнымі пытаннямі, давала рэзкія і адэкватныя адказы. Зразумеўшы, што мэта аўтара — правакацыя, яна забараніла публікацыю гутаркі. Тым не менш «Рэгнум» даў яе ў поўным выглядзе.

Прапануем вам тэкст гутаркі і тут, вы атрымаеце інтэлектуальную асалоду.

ІА REGNUM: Чамусьці так атрымліваецца, што звычайна інтэрв'ю робяць з людзьмі, з якімі, у цэлым, згодныя. Умоўна кажучы, вас не паклічуць на Першы канал, бо яны з Вамі не згодны…

… а на «Дождь» паклічуць …

ІА REGNUM: … а на «Дождь» паклічуць, але спрачацца з вамі не будуць. Я вам хачу сумленна сказаць, што па пераважнай большасці пытанняў я цалкам не згодны з вашай пазіцыяй.

Давайце, мне здаецца, гэта павінна быць цікава.

ІА REGNUM: Вось менавіта. Бо гэта і ёсць дыялог.

Так, цікава даведацца вобраз чалавека, які знаходзіцца па той бок, даведацца, што ў яго ў галаве.

ІА REGNUM: Добра. Некаторы час таму вы далі нашумелае інтэрв'ю пра тое, што ў Беларусі можа пачацца рэлігійная вайна паміж праваслаўнымі і каталікамі, бо «чалавеку можна ўкласці ў галаву ўсё што заўгодна». А вам таксама можна ўкласці?

Мая прафесія — рабіць так, каб не ўклалі. Нейкая частка людзей жыве свядома, здольная сябе абараніць, здольная разумець, што адбываецца навокал. А большасць людзей проста нясе хваляй, і яны жывуць у банальнасці.

ІА REGNUM: Ці не падаецца вам, што ў нашай частцы зямнога шара такіх людзей больш?

Я думаю, у нас як усюды. І ў Амерыцы тое ж самае, інакш адкуль бы ўзяўся Трамп. Калі ты маеш справу з сярэднім чалавекам, слухаеш, што ён кажа. Гэта не заўсёды прымушае любіць людзей. Так што так усюды, гэта не толькі руская рыса.

Проста мы цяпер знаходзімся ў такім стане, калі грамадства страціла арыенціры. І паколькі мы краіна войнаў і рэвалюцый, і галоўнае ў нас — культура вайны і рэвалюцый, то любая гістарычная няўдача (тыпу перабудовы, калі мы рвануліся, хацелі быць як усе) — як толькі здарылася няўдача, паколькі грамадства было не гатова да гэтага, куды мы вярнуліся? Мы вярнуліся ў тое, што мы ведаем. У ваенны, мілітарысцкі стан. Гэта наш нармальны стан.

ІА REGNUM: Я, шчыра кажучы, гэтага не заўважаю. Ні ў знаёмых, ні ў незнаёмых людзях я не бачу ніякай агрэсіі або ваяўнічасці. Што маецца на ўвазе пад мілітарызмам?

Калі б людзі былі іншымі, яны б усе выйшлі на вуліцу, і вайны ва Украіне не было б. А ў дзень памяці Паліткоўскай было б столькі ж людзей, колькі я бачыла ў дзень яе памяці на вуліцах Парыжа. Там было 50, 70 тысяч чалавек. А ў нас — не. А вы кажаце, што ў нас нармальнае грамадства. У нас нармальнае грамадства дзякуючы таму, што мы жывём сваім колам. Мілітарызм — гэта не калі ўсе гатовыя забіваць. Але, тым не менш, аказалася, што гатовыя.

У мяне бацька — беларус, а маці — украінка. Я частку дзяцінства правяла ў бабулі ва Украіне і вельмі люблю ўкраінцаў, ува мне ўкраінская кроў. І ў страшным сне нельга было ўявіць, што рускія будуць страляць ва ўкраінцаў.

ІА REGNUM: Спачатку там адбыўся дзяржаўны пераварот.

Не, гэта быў не дзяржаўны пераварот. Гэта глупства. Вы шмат глядзіце тэлевізар.

ІА REGNUM: Я там нарадзіўся.

Гэта быў не дзяржаўны пераварот. Гэта добра працуе рускае тэлебачанне. Дэмакратам трэба было б так скарыстацца тэлебачаннем, яны недаацанілі. Сённяшняя ўлада ўкладвае ў свядомасць тое, што ёй трэба. Гэта быў не пераварот. Вы не ўяўляеце, якая беднасць была вакол …

ІА REGNUM: Уяўляю.

… як там кралі. Змена ўлады была жаданнем людзей. Я была ва Украіне, хадзіла ў музей «нябеснай сотні», і простыя людзі мне расказвалі пра тое, што там было. У іх два ворагі — Пуцін і ўласная алігархія, культура хабарніцтва.

ІА REGNUM: У Харкаве ў мітынгу ў падтрымку Майдану бралі ўдзел трыста чалавек, а супраць Майдану — сто тысяч. Потым ва Украіне адкрылі пятнаццаць турмаў, у якіх сядзіць некалькі тысяч чалавек. А прыхільнікі Майдану ходзяць з партрэтамі відавочных фашыстаў.

А ў Расеі няма людзей, якія ходзяць з партрэтамі фашыстаў?

ІА REGNUM: Яны не знаходзяцца ва ўладзе.

Ва Украіне яны таксама не знаходзяцца ва ўладзе. Парашэнка і іншыя — не фашысты. Вы разумееце, яны хочуць аддзяліцца ад Расеі, ісці ў Еўропу. Гэта ёсць і ў Прыбалтыцы. Супраціў прымае жорсткія формы. Потым, калі яны сапраўды стануць незалежнай і моцнай дзяржавай, гэтага не будзе. А цяпер яны валяць камуністычныя помнікі, якія і нам варта было б паваліць, выганяюць тэлевізійныя праграмы. А што, яны будуць глядзець Салаўёва і Кісялёва?

ІА REGNUM: Яны і глядзяць, у інтэрнэце. І трафік ані не паменшыўся.

Не, гэта глядзіць нейкая частка людзей, але не народ.

ІА REGNUM: Ды як вам сказаць: трафік расійскіх каналаў перавышае трафік украінскіх.

Ну што яны глядзяць? Не палітычныя праграмы.

ІА REGNUM: Жыццё ва Украіне стала бяднейшым — гэта факт. І свабоды слова там стала нашмат менш — гэта таксама факт.

Не думаю.

ІА REGNUM: Вы ведаеце, хто такі Алесь Бузіна?

Якога забілі?

ІА REGNUM: І такіх прыкладаў сотні.

Але тое, што ён казаў, таксама выклікала жорсткасць.

ІА REGNUM: То бок такіх трэба забіваць?

Я гэтага не кажу. Але я разумею матывы людзей, якія гэта зрабілі. Гэтак жа, як мне зусім не падабаецца, што забілі Паўла Шарамета, які любіў Украіну. Мабыць, былі нейкія разборкі ці нешта.

ІА REGNUM: Вы знаходзіце для іх вельмі шмат апраўданняў.

Гэта не апраўданні. Я проста ўяўляю, што Украіна хоча будаваць сваю дзяржаву. Па якім праве Расія хоча там наводзіць парадак?

ІА REGNUM: Вы былі на Данбасе пасля таго, як там пачалася вайна?

Не. Я там не была. Калі пачалася вайна, справядлівасці ўжо не шукай. Па-мойму, Стралкоў казаў, што ў першы тыдзень людзям было вельмі цяжка страляць адзін у аднаго, што прымусіць людзей страляць было амаль немагчыма. А потым пачалася кроў. Тое ж можна сказаць і пра Чачню.

ІА REGNUM: Нават калі пагадзіцца з пазіцыяй (хоць я з ёй цалкам не згодны), што людзі ў Кіеве «выйшлі самі»: пасля гэтага людзі ў Данецку таксама выйшлі самі, без зброі, іх не сталі слухаць, іх спрабавалі разганяць, і потым яны выйшлі са зброяй. І тыя, і другія выйшлі адстойваць свае ўяўленні аб правільным. Чаму дзеянні першых магчымыя, а іншых — не?

Вы тое ж самае рабілі ў Чачні, каб захаваць дзяржаву. А калі ўкраінцы сталі бараніць сваю дзяржаву, вы раптам успомнілі аб правах чалавека, якія на вайне не выконваюцца. Вы, рускія, у Чачні паводзілі сябе яшчэ горш.

Я не палітык. Але калі ставіцца пад пытанне цэласнаць дзяржавы, гэта праблема палітыкі. Калі туды ўводзяць чужыя войскі і пачынаюць на чужой тэрыторыі наводзіць парадкі. Па якім праве Расія ўвайшла ў Данбас?

ІА REGNUM: Вы ж там не былі.

Я таксама, як і вы, гляджу тэлевізар і чытаю тых, хто пра гэта піша. Сумленных людзей. Калі Расія туды ўвайшла, што вы хацелі — каб вас там сустрэлі з букетамі кветак? Каб улада вам там узрадавалася? Калі вы ўвайшлі ў Чачню, дзе Дудаеў хацеў зрабіць свае парадкі, сваю краіну — што зрабіла Расея? Спрасавала.

ІА REGNUM: Вы сказалі, што вы не палітык. Вы — пісьменнік. Мне здаецца відавочным, што цяперашняя барацьба ўкраінскай дзяржавы з расійскай мовай — гэта галоўная прэтэнзія, якую да іх прад'явяць. Дзесяць гадоў таму агенцтва Gallup праводзіла даследаванне аб тым, колькі працэнтаў насельніцтва Украіны думаюць па-руску…

Я ўсё гэта ведаю. Але цяпер яны вучаць украінскую і англійскую.

ІА REGNUM: …Зрабілі яны гэта вельмі проста: раздавалі анкеты на дзвюх мовах, украінскай і рускай. Хто на якой мове ўзяў — той на такой і думае. 83% жыхароў Украіны думаюць на рускай мове.

Што вы хочаце гэтым сказаць? Іх русіфікавалі за семдзесят гадоў, гэтак жа, як і беларусаў.

ІА REGNUM: Вы хочаце сказаць, што людзі, якія жылі ў Адэсе або Харкаве, калі-небудзь думалі па-ўкраінску?

Я не ведаю, як у вас, а ў нас у Беларусі з дзесяці мільёнаў чалавек пасля вайны засталося шэсць з нечым мільёнаў. І заехала каля трох мільёнаў рускіх. Яны да гэтага часу там. І была такая ідэя, што няма Беларусі, што ўсё гэта — вялікая Расея. Сапраўды гэтак жа і на Украіне. Я ведаю, што людзі тады вучылі ўкраінскую мову. Гэтак жа, як цяпер у нас яны вучаць беларускую, верачы, што калісьці наступяць новыя часы.

ІА REGNUM: То бок можна забараняць людзям гаварыць на той мове, на якой яны думаюць?

Ну вы ж забаранілі ў Расіі размаўляць на беларускай.

ІА REGNUM: Хто забараніў?

Ну як жа! Вы ведаеце толькі свой верхні кавалачак. Пачынаючы з 1922 года ў Беларусі стала знішчалася інтэлігенцыя.

ІА REGNUM: Пры чым тут 1922 год? Мы з вамі жывём сёння, у 2017 годзе.

Адкуль усё бярэцца? Адкуль русіфікацыя ўзялася? Ніхто не размаўляў у Беларусі на рускай мове. Казалі ці на польскай, ці на беларускай. Калі Расія ўвайшла і прысвоіла сабе гэтыя землі, Заходнюю Беларусь, першае правіла было — руская мова. І ні адзін універсітэт, ні адна школа, ні адзін інстытут у нас не размаўляе па-беларуску.

ІА REGNUM: Гэта значыць, у вашым разуменні гэта помста за падзеі стагадовай даўніны?

Не. Гэта было старанне русіфікаваць, зрабіць Беларусь часткай Расіі. І дакладна гэтак жа зрабіць Украіну часткай Расеі.

ІА REGNUM: Палова тэрыторыі, якая цяпер уваходзіць у склад Украіны, ніколі не была ніякай «Украінай». Гэта была Расійская Імперыя. І пасля рэвалюцыі 1917 года там, наадварот, укаранялася ўкраінская культура.

Ну вось вы нічога не ведаеце, акрамя свайго маленькага кавалачка часу, які вы заспелі і ў якім вы жывяце. Палова Беларусі ніколі не была Расеяй, яна была Польшчай.

ІА REGNUM: Але другая палова была?

Другая частка была, але ніколі не хацела там быць, вы сілком трымалі. Я не хачу пра гэта казаць, гэта такі набор мілітарысцкіх банальнасцяў, што я не хачу гэта слухаць.

ІА REGNUM: Вы кажаце, што калі сто гадоў назад (на вашую думку) укаранялася руская культура — гэта было дрэнна, а калі сёння насаджаецца ўкраінская культура — гэта добра.

Яна не насаджаецца. Гэта дзяржава хоча ўвайсці ў Еўропу. Яна не хоча жыць з вамі.

ІА REGNUM: Для гэтага трэба адмяніць рускую мову?

Не. Але, можа быць, на нейкі час і так, каб сцэментаваць нацыю. Калі ласка, гаварыце па-руску, але ўсе навучальныя ўстановы будуць, вядома, па-ўкраінску.

ІА REGNUM: То бок можна забараняць людзям гаварыць на той мове, на якой яны думаюць?

Так. Гэта заўсёды так. Гэта ж вы гэтым займаліся.

ІА REGNUM: Я гэтым не займаўся.

Расія. Яна толькі гэтым і займалася на занятых тэрыторыях, нават у Таджыкістане прымушала людзей размаўляць на расейскай мове. Вы болей даведайцеся, чым займалася Расія апошнія дзвесце гадоў.

ІА REGNUM: Я вас пытаюся не пра дзвесце гадоў. Я вас пытаюся пра сёння. Мы жывём сёння.

Іншага спосабу зрабіць нацыю няма.

ІА REGNUM: Зразумела. Вы ў многіх інтэрв'ю казалі, што вашы знаёмыя з асцярогай глядзелі і глядзяць на тое, што адбываецца на Майдане і што эвалюцыйны шлях развіцця, безумоўна, лепшы. Вы, напэўна, мелі на ўвазе перш за ўсё Беларусь, але, напэўна, і Расею таксама? Як вы ўяўляеце, як павінен выглядаць гэты эвалюцыйны шлях, што тут патрабуецца?

Патрабуецца рух самога часу. Гледзячы на пакаленні, якія прыйшлі пасля таго пакалення, якое чакала дэмакратыі, я бачу, што прыйшло вельмі сервільнае пакаленне, зусім несвабодныя людзі. Вельмі шмат прыхільнікаў Пуціна і ваеннага шляху. Так што цяжка казаць, праз колькі гадоў Беларусь і Расея ператворацца ў вольныя краіны.

Але рэвалюцыю як шлях я не прымаю. Гэта заўсёды кроў, а да ўлады прыйдуць усё тыя ж людзі, іншых людзей пакуль няма. У чым праблема дзевяностых гадоў? Не было свабодных людзей. Гэта былі тыя ж камуністы, толькі з іншым знакам.

ІА REGNUM: А што такое свабодныя людзі?

Ну, скажам, людзі з еўрапейскім поглядам на рэчы. Больш гуманітарныя. Якія не лічылі, што можна краіну раздзярбаняць, а народ пакінуць ні з чым. А вы хочаце сказаць, што Расея свабодная?

ІА REGNUM: Я пытаюся ў вас.

Якая яна вольная? Некалькі адсоткаў насельніцтва валодаюць усім багаццем, астатнія засталіся ні з чым. Свабодныя краіны — гэта, напрыклад, Швецыя, Францыя, Нямеччына. Украіна хоча быць свабоднай, а Беларусь і Расея — не. Колькі людзей выходзіць на акцыі Навальнага?

ІА REGNUM: То бок вольныя людзі, якія прытрымліваюцца еўрапейскага погляду на рэчы?

Так. Там свабода зрабіла вялікі шлях.

ІА REGNUM: А калі чалавек прытрымліваецца не еўрапейскай карціны свету? Да прыкладу, у яго ёсць паняцце талерантнасці, і ці можа быць свабодным артадаксальны праваслаўны, які не лічыць, што талерантнасць — гэта правільна?

Не трэба так прымітыўна. Вера чалавека — гэта яго праблема. Як я хадзіла ў Францыі паглядзець рускую царкву, там было шмат праваслаўных людзей. Ніхто іх не чапае, але і яны не навязваюць іншым свой погляд на жыццё, як гэта адбываецца тут. Там зусім іншыя святары, царква не спрабуе стаць уладай і не прыслугоўвае ўладзе. Пагаварыце з любым еўрапейскім інтэлігентам, і вы ўбачыце, што вы — куфар, набіты забабонамі.

ІА REGNUM: Я жыў на працягу года ў Італіі, і дзевяноста адсоткаў інтэлігентаў, якіх я сустракаў, адчуваюць велізарную сімпатыю да левых ідэй і да прэзідэнта Расеі.

Такія людзі ёсць, але не ў такой колькасці. Гэта яны так на вас рэагавалі, таму што ўбачылі рускага з радыкальнымі поглядамі. У Пуціна там не такая вялікая падтрымка, як вы думаеце. Проста ёсць праблема левых. Гэта не значыць, што Ле Пен — гэта тое, што хацела і хоча Францыя. Дзякуй богу, што Францыя перамагла.

ІА REGNUM: Чаму «Францыя перамагла»? А калі б выйграла Ле Пен, Францыя б прайграла?

Вядома. Гэта быў бы яшчэ адзін Трамп.

ІА REGNUM: Але чаму «Францыя прайграла», калі б большасць французаў прагаласавала за яе?

Пачытайце яе праграму.

ІА REGNUM: Я чытаў іх абедзве. У праграме Макрона няма нічога, акрамя агульных слоў пра тое, што «мы павінны жыць лепш».

Не. Макрон — гэта сапраўды свабодная Францыя. А Ле Пен — гэта нацыяналістычная Францыя. Дзякуй богу, што Францыя не захацела такой быць.

ІА REGNUM: Нацыяналістычная не можа быць свабоднай?

Проста яна прапанавала крайні варыянт.

ІА REGNUM: У адным з інтэрв'ю вы сказалі: «Учора я ішла па Брадвеі — і бачна, што кожны — асоба. А ідзеш па Мінску, Маскве — ты бачыш, што ідзе народнае цела. Агульнае. Так, яны пераапрануліся ў іншую вопратку, яны ездзяць на новых машынах, але толькі яны пачулі кліч баявы ад Пуціна «Вялікая Расія», — і зноў гэта народнае цела». Вы сапраўды так сказалі?

Так, я гэта сказала. Але сказала са спасылкай на філосафа Лявонцьева. Я дзесьці прачытала гэтую яго цытату. Але, як заўсёды ў журналістыцы, гэтую частку адказу адкінулі.

ІА REGNUM: Я не буду нічога адкідаць.

Але там, сапраўды, ты ідзеш і бачыш, што ідуць свабодныя людзі. А ў нас, нават тут, у Маскве, відаць, што людзям вельмі цяжка жыць.

ІА REGNUM: То бок вы згодныя з гэтай цытатай па стане на сёння?

Абсалютна. Гэта відаць нават па пластыцы.

ІА REGNUM: Вось гэтая дзяўчына, бармэн у кафэ, дзе мы сядзім — яна не свабодная?

Перастаньце, пра што вы кажаце.

ІА REGNUM: Вось вам рэальны чалавек.

Не, яна не свабодная, я думаю. Яна не можа, напрыклад, вам у вочы сказаць, што яна пра вас думае. Або пра гэту дзяржаву.

ІА REGNUM: Чаму вы так думаеце?

Не, яна не скажа. А там — любы чалавек скажа. Возьмем мой выпадак. Калі мне далі Нобелеўскую прэмію, то (такі этыкет ва ўсіх краінах), я атрымала віншаванні ад прэзідэнтаў многіх краін. У тым ліку ад Гарбачова, ад прэзідэнта Францыі, канцлера Германіі. Потым мне сказалі, што рыхтуецца тэлеграма Мядзведзева.

Але на першай прэс-канферэнцыі, калі мяне спыталі пра Украіну, я сказала, што Крым акупаваны, а на Данбасе Расія развязала вайну з Украінай. І што такую вайну можна развязаць ўсюды, таму што гарачых вуглёў паўсюль шмат. І мне сказалі, што тэлеграмы не будзе, таму што гэтую маю цытату круціла «Эхо Москвы».

Да Трампа ў Амерыцы такое было немагчыма. Ты мог быць супраць вайны ў В'етнаме, супраць чаго заўгодна, але калі ты атрымаў Нобелеўскую прэмію, цябе віншуе прэзідэнт, таму што гэта гонар гэтай культуры. А ў нас пытаюцца: ты ў гэтым лагеры або ў тым лагеры?

ІА REGNUM: Вы часам кажаце пра Расею «мы», а часам «яны». Дык усё-ткі «мы» або «яны»?

Усё ж такі «яны». Ужо «яны», на жаль.

ІА REGNUM: Але тады гэта прэм'ер-міністр не вашай дзяржавы, чаму ён абавязкова павінен вас віншаваць?

Але мы ж лічымся Саюзнай дзяржавай. Мы яшчэ вельмі цесна звязаныя. Мы яшчэ не адарваліся, і хто нас адпусціць. Хоць бы мы і хацелі адарвацца.

ІА REGNUM: Так, значыць, «яны»?

Пакуль яшчэ — «мы». Я ўсё ж такі чалавек рускай культуры. Я пісала пра гэты час, пра ўсё гэта на рускай мове, і я, вядома, была б рада яго тэлеграме. У маім разуменні, ён павінен быў яе даслаць.

ІА REGNUM: Вам ўручылі Нобелеўскую прэмію амаль два гады таму. Як вам цяпер здаецца — за што менавіта вы яе атрымалі?

Гэта трэба спытаць у іх. Калі б вы закахаліся ў нейкую жанчыну, а яна — у вас, пытанне аб тым, «за што яна цябе палюбіла», гучала б смешна. Гэта было б дурное пытанне.

ІА REGNUM: Але тут усё ж рашэнне прымалася не на ўзроўні пачуццяў, а рацыянальна.

Мне казалі: «Ну, вы, напэўна, даўно ўжо чакалі Нобелеўскую прэмію». Але я не была такім ідыётам, каб сядзець і чакаць яе.

ІА REGNUM: А калі б Нобелеўскі камітэт у вас аднойчы спытаў, каму яшчэ з аўтараў, якія пішуць па-руску, варта было б уручыць прэмію, каго б вы назвалі?

Вольгу Седакову. Гэта чалавек, які адпавядае майму разуменню таго, што такое пісьменнік. Сёння гэта вельмі важная фігура ў рускай літаратуры. Яе погляды, яе паэзія, яе эсэ — усё, што яна піша, кажа пра тое, што яна — вельмі вялікі пісьменнік.

ІА REGNUM: У сувязі з вашымі кнігамі я хачу вярнуцца да данбаскай тэмы, але не ў палітычным плане. Многія вашы кнігі — пра вайну і пра людзей на вайне. Але на гэтую вайну вы не едзеце.

Не ездзіла і не паеду. І ў Чачню я не ездзіла. Аднойчы мы размаўлялі пра гэта з Паліткоўскай. Я сказала ёй: Аня, я больш не паеду на вайну. Па-першае, у мяне няма ўжо фізічных сіл бачыць забітага чалавека, бачыць чалавечае вар'яцтва. Акрамя таго, усё, што я зразумела пра гэта чалавечае вар'яцтва, я ўжо сказала. У мяне няма іншых ідэй. А пісаць яшчэ раз тое ж самае, што я ўжо напісала — які сэнс?

ІА REGNUM: Вы не лічыце, што ваш погляд на гэтую вайну можа змяніцца, калі вы туды прыедзеце?

Не. Там ёсць украінскія, рускія пісьменнікі, якія пра гэта пішуць.

ІА REGNUM: Але ж вы адказваеце на пытанні, кажаце пра гэтыя падзеі.

Гэта адбываецца ў іншай краіне. І я магу адказваць на гэтыя пытанні як мастак, а не як удзельнік. Для таго, каб пісаць такія кнігі, як пішу я, трэба жыць у краіне, пра якую ідзе гаворка. Гэта павінна быць твая краіна. Савецкі Саюз — гэта была мая краіна. А там я многіх рэчаў не ведаю.

ІА REGNUM: Я маю на ўвазе не столькі напісанне кніг, колькі разуменне таго, што там адбываецца.

Вы хочаце мне сказаць, што там страшна? Там тое ж самае, што было ў Чачні.

ІА REGNUM: Вы ж там не былі.

Тады, дзякуй Богу, паказвалі праўду па тэлевізары. Ніхто не сумняваецца ў тым, што там кроў і што там плачуць.

ІА REGNUM: Я пра іншае. Людзі, якія жывуць на Данбасе, упэўненыя ў сваёй праўдзе. Гэта звычайныя людзі, і яны падтрымліваюць уладу апалчэнцаў. Можа быць, калі б вы іх убачылі, вы б іх неяк па-іншаму зразумелі? Яны таксама людзі.

Рускія з такім жа поспехам могуць увесці свае войскі ў Прыбалтыку, паколькі там шмат незадаволеных рускіх. Вы лічыце правільным, што вы ўзялі і ўвайшлі ў чужую краіну?

ІА REGNUM: Я лічу правільным, што на працягу 23 гадоў няпісаным законам у дзяржаве Украіна было прызнанне таго, што там ёсць і руская культура, і ўкраінская. І гэты баланс больш ці менш выконваўся пры ўсіх прэзідэнтах…

Так і было, пакуль вы туды не ўвайшлі.

ІА REGNUM: Гэта няпраўда. Узімку 2013 года, да Крыма, мы пачулі, куды варта адправіць «маскаляку». А ў лютым 2014 года, адразу пасля дзяржаўнага перавароту, да усякіх Крымаў, мы ўбачылі праекты законаў супраць выкарыстання рускай мовы. Людзі, якія жывуць у [паўднёва-ўсходняй частцы краіны], лічаць сябе рускімі і не лічаць Бандэру героем. Яны выйшлі пратэставаць. А вы чамусьці лічыце, што людзі, якія жывуць у Кіеве, маюць права на пратэст, а тыя, хто жыве на ўсход ад, такога права не маюць.

А хіба там былі не рускія танкі, не руская зброя, не расейцы-кантрактнікі? Бздура ўсё гэта. Калі б не было вашай зброі, там бы не было вайны. Таму не дурыце мне галаву гэтым глупствам, якім забітая ваша галава. Вы так лёгка паддаяцеся ўсякай прапагандзе. Так, там боль, там страх. Але гэта на вашым сумленні, на сумленні Пуціна. Вы ўварваліся ў чужую краіну, на якой падставе? У інтэрнэце мільён здымкаў, як ходзіць туды руская тэхніка. Усе ведаюць, хто збіў [боінг] і ўсё іншае. Давайце ўжо заканчваць ваша ідыёцкае інтэрв'ю. У мяне ўжо няма сіл на яго. Вы проста набор прапаганды, а не разумны чалавек.

ІА REGNUM: Добра. У інтэрв'ю газеце El Pais вы сказалі, што нават савецкая прапаганда не была такой агрэсіўнай, як цяпер.

Абсалютна. Паслухаць гэты ідыятызм Салаўёва і Кісялёва. Я не ведаю, як гэта магчыма. Яны ж самі ведаюць, што кажуць няпраўду.

ІА REGNUM: У тым жа інтэрв'ю вы сказалі, што царква не абмяжоўваецца забаронай тэатральных работ і кніг.

Так, яна лезе туды, дзе ёй няма чаго рабіць. Гэта не яе праблемы, якія ставіць спектаклі, што здымаць. Хутка будзем ужо дзіцячыя казкі забараняць, паколькі там нібыта ёсць сэксуальныя моманты. Вельмі смешна збоку глядзець, у якім вы знаходзіцеся вар'яцтве.

ІА REGNUM: На слыху дэпутаты Дзярждумы, якія змагаюцца з мастацкімі фільмамі, а якія менавіта забароны з боку царквы вы маеце на ўвазе?

Ды колькі заўгодна. Усе гэтыя праваслаўныя, якім здаецца, што Сярэбраннікаў нешта не тое ставіць, Табакоў нешта не тое робіць. Не рабіце выгляд, што вы не ведаеце. У Новасібірску забаранілі спектакль.

ІА REGNUM: Вы лічыце, гэта агульнацаркоўная пазіцыя?

Я думаю, гэта нават ідзе знізу. Ад гэтай цемры, ад гэтай пены, якая сёння паднялася. Вы ведаеце, мне не падабаецца наша інтэрв'ю, і я вам яго забараняю друкаваць.

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера