Адшуканы арыгінал Акта аб незалежнасці Літвы, за знаходку давалі мільён еўра
У дыпламатычным архіве Нямеччыны 29 сакавіка быў знойдзены арыгінал Акта аб незалежнасці Літвы ад 16 лютага на літоўскай мове. Гэтую інфармацыю BNS пацвердзіў прафесар універсітэта імя Вітаўта Вялікага Людас Мажыліс.
«Побач з нямецкім варыянтам у справе быў літоўскі варыянт пастановы з усімі 20-ю відавочна арыгінальнымі подпісамі», — сказаў BNS Мажыліс. Паводле яго слоў, ліст быў складзены, што пацвярджае, што яго даслалі па пошце. Акт быў падшыты ў справу ў сакавіку. Мажыліс сказаў, што заняцца пошукамі акта яго заахвоціла набліжэнне стагоддзя з дня гэтай падзеі.
«Я напісаў электронны ліст у Дзяржаўны архіў Германіі, напісаў, што мяне цікавіць гэты перыяд і што менавіта мяне цікавіць. Я атрымаў спіс спраў, у якія варта зазірнуць, што я і зрабіў. На гэта спатрэбілася толькі два дні», — сказаў Мажыліс.
Акт 16 лютага — дакумент, які быў складзены і падпісаны Тарыбай Літвы пад старшынствам Ёнаса Басанавічуса 16 лютага 1918 года ў Вільні. Акт у палітычным архіве МЗС Германіі захоўваўся ў групе спраў пад назвай «Будучыня балтыйскіх правінцый: Літва». Па словах Мажыліса, у справе таксама знойдзены акт аб незалежнасці ад 11 снежня 1917 года з 19-ю подпісамі.
Арыгінал акта быў перададзены Басанавічусу, але ніколі не агалошваўся. Аб месцазнаходжанні яго дубліката нічога не было вядома з 1940 года, калі Літва была акупаваная СССР. Да 1940 г. ён захоўваўся ў архіве прэзідэнцкага палаца ў Каўнасе. Некалькі гадоў таму ў СМІ была інфармацыя, быццам акт могуць захоўваць сваякі прэзідэнта Антанаса Смятоны.
Канцэрн MG Baltic Даруса Моцкуса прапанаваў мільён еўра за арыгінал Акта 16 лютага 1918 года.
