Знайсці
23.02.2017 / 11:1120РусŁacБел

Кіно і палякі: у пракат выйшла чарговая стужка «Беларусьфільма» пра пасляваенны супраціў з савецкіх пазіцый ТРЭЙЛЕР

Піша Антон Рудак.

Новая стужка «Беларусьфільма», знятая да 100-годдзя беларускай міліцыі паводле твора палкоўніка МУС у адстаўцы Мікалая Ільінскага «У надзвычайнай сітуацыі — знішчыць», зрабілася скандальнай яшчэ да выхаду на экран — ужо летась увосень Саюз палякаў Беларусі звяртаў увагу на тое, што ў фільме нібыта будзе паказаная ў непрывабным святле «Армія Краёва», а таксама такія яе вядомыя камандзіры, як Ян Піўнік «Пануры» і Чэслаў Заянчкоўскі «Рагнар». Варта адцеміць, што ў выніку на экраны выйшла карціна, дзе гэтыя асобы не згадваюцца наогул.

Зрэшты, як вядома, «Пануры» загінуў яшчэ ў 1943 у змаганні з нацыстамі ля Шчучына, а «Рагнар», з якім у тым жа годзе вялі перамовы аб падзеле сфераў уплыву афіцэры батальёну Барыса Рагулі, быў забіты ў снежні 1944 падчас аблавы НКВД ля Карэлічаў. Тым часам, дзея фільма адбываецца відавочна ў паваенны час, у мястэчку Парэчча на мяжы з Польшчай, а паказаныя ў ім партызанскія камандзіры маюць іншыя імёны і нават выглядам не нагадваюць «Панурага» з «Рагнарам».

Паводле сюжэта, савецкім міліцыянтам супрацьстаяць банды «Валінскага», «Чарныша» і «Рыся». Са згаданых камандзіраў на экране ў якасці аднаго з галоўных адмоўных герояў з'яўляецца толькі «Рысь» (цікава, што такая мянушка была ў абверы і ў Міхала Вітушкі, хаця наогул гэты псеўданім быў распаўсюджаны ў АК). «Рысь», як і іншыя «бандыты», гаворыць з экрана расейскай мовай з невялікім дамешкам агульнапрынятых паланізмаў кшталту «пан», «поляк» і г.д., прычым падначаленыя называюць яго самога «панам атаманам» (дзіўна, што не Грыцыянам Таўрычаскім).

Тым часам, галоўны станоўчы герой — міліцыянт-беларус Вячаслаў Смоліч — інфільтруецца ў банду пад выглядам беларуса з-пад Ракава, які выступае ў ролі правадніка «з-за кардону» і мусіць вывесці банду «Рыся» за мяжу. Словам, нейкі намёк на постАКаўскія структуры і польскі характар паказаных «бандаў» відавочна прысутнічае, але гіпертрафіраваць яго не варта. Зрэшты, шараговыя партызаны ў фільме носяць імёны накшталт «Міхась Гурскі» ды «Алесь Загародны», што можа намякаць на іх беларускую нацыянальнасць. Беларускай мовы ў фільме амаль няма, хаця нават міліцэйскія афіцэры сярэдняга ўзроўню маюць мясцовыя прозвішчы — Аксяновіч, Кіслоўскі і г.д.

Затое выразна польскае імя мае Баляслаў Ястржэмб — галоўны адмоўны персанаж гэтай гісторыі. Зрэшты, як высвятляецца, паходзіць ён усё ж з Заходняй Беларусі, хаця і быў у дзяцінстве ўсыноўлены пасля гібелі бацькоў сям'ёй з Усходняй Прусіі. Завербаваны абверам пад псеўданімам «Фрайшуц» («вольны стралок»), ён помсціць савецкай уладзе, трапіўшы ў шэрагі міліцыянтаў.

Уся гэтая гісторыя з нападамі на райаддзелы МУС, захопамі вясковых клубаў ды пагонямі на конях ды матацыклах разгортваецца, натуральна, на тле складаных міжасабовых адносін галоўных герояў. Калегі-міліцыянты Вячаслаў Смоліч і Пётр Крыкуноў, занятыя змаганнем з «бандамі», ніяк не могуць падзяліць між сабой дзяўчыну-польку Сабіну, усю сям'ю якой забілі тыя самыя «бандыты». Пры канцы фільма Сабіна знікае са зроку на польскім баку мяжы — магчыма, так даволі сімвалічна паказаная паваенная гісторыя перасялення мірнага польскага насельніцтва з БССР у ПНР. Таксама ўвагу Смоліча прыцягвае маладая акцёрка Хрысціна — прадстаўніца новага пакалення тутэйшых, прыязнага да савецкай улады.

Самі акцёры напярэдадні паказу прызналіся, што ў фільма першапачаткова мусілі быць іншыя рэжысёр (паводле інфармацыі «Нашай Нівы», гэта расіянін Ягор Канчалоўскі, якому «Беларусьфільм» за адмену кантракта заплаціў 35 тысяч даляраў адступнога) і акцёрскі склад, але сітуацыя змянілася і ім давялося рыхтавацца да здымкаў у тэрміновым парадку. Сярод іншага, хібы стужкі можна патлумачыць таксама сціплым бюджэтам і відавочнай арыентацыяй на аналагічныя ўзоры расійскага кінематографа. Цягам прагляду не пакідае адчуванне, што перад намі — рэмэйк серыялу «Ліквідацыя», з якога ўзята ўсё не самае лепшае. Тлумачэнне матываў галоўнага «здрадніка» і тут зрабілася ахвярай скарачэння экраннага часу. Сюжэт пры канцы фільма разгортваецца аж занадта імкліва, і ўсё, што мы паспяваем даведацца аб прычынах злачыннай дзейнасці «Фрайшуца», вынікае з заключнага дыялога станоўчага і адмоўнага герояў перад смерцю апошняга:

— Ты столькі народу загубіў!

— Гэта не мой народ.

Ці фільм варты прагляду? Асабіста мне было цікава, але гэта хутчэй чыста з цікаўнасці да тэмы.

Антон Рудак

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй
ананімна і канфідэнцыйна?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера